waloryzacja 2005
Waloryzacja 2005
Uzgodnieniem 3-procentowego wzrostu stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli w roku 2005 zakończyły się 10 grudnia w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu negocjacje ze związkami zawodowymi dotyczące projektu rozporządzenia MENiS w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym od pracy. W samorządach trwają z kolei uzgodnienia ze związkami zawodowymi dotyczące regulaminów wynagradzania nauczycieli.
Nowe średnie
O wzroście średniego wynagrodzenia nauczycieli przesądza ustawa budżetowa na 2005 r. Przypomnijmy jednak, że w skład tego wynagrodzenia wchodzi płaca zasadnicza, stanowiąca ok. 66 proc., i kilkanaście innych składników. W roku 2004 kwota bazowa będąca podstawą kształtowania wynagrodzeń nauczycielskich wynosiła 1717,73 zł. Od 1 stycznia 2005 r. wzrośnie o 3 proc., więc wynosić będzie 1769,26 zł. Spowoduje to, zgodnie z art. 30 ust. 3 i 4 Karty Nauczyciela, proporcjonalny wzrost gwarantowanych przez państwo średnich wynagrodzeń.
Według danych MENiS w roku 2004 przeciętne, średnie miesięczne wynagrodzenie nauczycieli (płaca zasadnicza plus inne składniki oraz dodatki) wyniosło 2480,32 zł. Po wprowadzeniu waloryzacji wzrośnie ono o 73,87 zł, do kwoty 2554,19 zł.
Płaca zasadnicza
Rozmowy prowadzone 10 grudnia dotyczyły zarówno treści nowego rozporządzenia płacowego, jak i nowej tabeli płacy zasadniczej. MENiS proponowało wstępnie 2,21- proc. wzrost wynagrodzenia dla wszystkich stopni awansu. Wszystkie związki zawodowe postulowały 3-proc. wzrost, czyli taki, jak wzrost średniego wynagrodzenia nauczycieli zapisany w ustawie budżetowej na 2005 r. W trakcie negocjacji MENiS podwyższyło proponowany procent do 2,65, strona związkowa uparcie obstawała jednak przy swoim stanowisku, nie godząc się na dalszy spadek udziału płacy zasadniczej w średnim wynagrodzeniu nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu. Ostatecznie Ministerstwo i wszystkie ogólnopolskie związki zawodowe podpisały protokół uzgodnień. 3-proc. wzrost wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli oznacza, iż np. nauczyciele mający najwyższy poziom wykształcenia zyskają na płacy zasadniczej brutto: stażysta – 33 zł., kontraktowy – 39 zł., mianowany – 50 zł., dyplomowany – 60 zł. Według prognozowanej przez MENiS wewnętrznej struktury średniego wynagrodzenia nauczycieli w roku 2005 płaca zasadnicza (przy założeniu jej wzrostu o 3 proc.) ma stanowić 65,8 proc. całości wynagrodzenia, co daje przeciętnie na nauczyciela 1680,49 zł.
Przeciętne wynagrodzenie zasadnicze wzrośnie o ok. 49 zł. Oznacza to, że jednostki samorządu terytorialnego (JST), w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi, powinny w regulaminach wynagradzania zwiększyć również inne składniki wynagrodzenia, zwłaszcza dodatki, tak aby średnie wynagrodzenia w danej JST odpowiadały co najmniej średnim wynagrodzeniom określonym na podstawie ustawy budżetowej i Karty Nauczyciela.
Kontrowersyjne zapisy
Dyskusja na temat treści rozporządzenia płacowego toczyła się głównie wokół trzech zapisów dotyczących:
* wynagradzania nauczycieli za czas pracy przy egzaminie maturalnym i egzaminach zawodowych,
* dodatku motywacyjnego dla dyrektorów,
* odpłatności za pracę w dniu wolnym od pracy.
Przedstawiciele NSZZ „S” poruszyli kwestie czasu pracy i wynagradzania nauczycieli podczas egzaminu maturalnego i egzaminów zawodowych – nieuregulowane w rozporządzeniu „płacowym”. MENiS zadeklarowało, iż zamówi kilka ekspertyz prawnych na ten temat.
Rozbieżnością zakończyła się długa dyskusja na temat ogólnych warunków przyznawania dodatku motywacyjnego. Strona związkowa nie chciała zgodzić się na zapis umożliwiający przyznanie tego dodatku m.in. za „szczególnie efektywne wypełnianie zadań i obowiązków związanych z powierzoną lub sprawowaną funkcją”. Związki argumentowały, że jest to pomieszanie warunków przyznawania dodatku motywacyjnego z funkcyjnym oraz że dyrektora należy traktować jak każdego innego nauczyciela. Poza tym zapis w takiej formie odnosiłby się także do funkcji wychowawcy i opiekuna stażu. Stąd NSZZ „S” proponował dopisanie słowa: „kierowniczą”, zaś ZNP – wykreślenie całego zdania.
Kolejnym punktem spornym był zapis o odrębnym wynagrodzeniu za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze zrealizowane w dniu wolnym od pracy, jeśli nauczyciel nie otrzymał w zamian innego dnia wolnego. MENiS proponowało w takiej sytuacji płacić jak za efektywnie przepracowane godziny ponadwymiarowe, nie więcej jednak niż za 4 godziny (podobny zapis funkcjonował już do 1997 r.). NSZZ „S” postulował, aby 4 godziny zastąpić 8 godzinami, natomiast ZNP domagał się by zapisać „co najmniej 4”. MENiS upierało się przy 4 godzinach tłumacząc, że jest to średnia wynikająca z pensum, związki zwracały jednak uwagę, że nie każdy nauczyciel ma 18-godzinne pensum. MENiS zaproponowało nowe brzmienie tego zapisu, zgodnie z którym wysokość wynagrodzenia za dzień wolny od pracy wynosić będzie jak za efektywnie przepracowane godziny ponadwymiarowe, nie więcej jednak niż za 1/5 tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć, o którym mowa w art. 42 ust. 3 lub 4a Karty Nauczyciela albo ustalonego na podstawie art. 42 ust. 7 KN. Projekt rozporządzenia muszą zaopiniować jeszcze organizacje samorządów oraz zaakceptować inne ministerstwa. Jest możliwe, że rozporządzenie „płacowe” wejdzie w życie z początkiem 2005 roku.
Negocjacje regulaminów
Średnie wynagrodzenia obowiązujące w 2005 r. muszą zostać zrealizowane na każdym ze stopni awansu zawodowego, w każdej JST. Środki na ten cel zostały uwzględnione w dochodach JST, w tym w kwocie części oświatowej subwencji ogólnej. Po określeniu nowych wysokości średnich wynagrodzeń oraz nowych stawek wynagrodzenia zasadniczego w rozporządzeniu płacowym, samorządy, zgodnie z delegacją ustawową (art. 30 ust. 6 i 6a KN) muszą, w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli, uchwalić nowe regulaminy wynagradzania i ustalić dodatki w takiej wysokości, aby średnie wynagrodzenia nauczycieli poszczególnych stopni awansu wypłacane w danej JST (wynagrodzenie zasadnicze i pozostałe składniki wynagrodzenia) osiągnęły co najmniej średnią wysokość wynagrodzeń określonych na podstawie Karty Nauczyciela i gwarantowanych przez państwo. Nad zgodnością średnich samorządowych z ustawowymi czuwać powinny regionalne izby obrachunkowe oraz wojewodowie nadzorujący JST. Wojewoda winien uchylić każdą uchwałę JST w sprawie regulaminu przyznawania dodatków do wynagrodzenia nauczycieli, jeśli nie była ona uzgodniona ze związkami zawodowymi (np. jeśli organ prowadzący nie podjął negocjacji ze związkami i przyjął uchwałę ws. regulaminu) lub w uzasadnieniu do uchwały dana JST nie udowodni, że średnie wynagrodzenia ustawowe zostały w tej JST osiągnięte. Według interpretacji MENiS, jeśli rada gminy, powiatu czy województwa upoważniona do wydania uchwały ws. regulaminu wynagradzania zmieni uzgodnione ze związkami zawodowymi zapisy regulaminu, projekt regulaminu powinien stać się przedmiotem powtórnych negocjacji. Nowe regulaminy, według art. 30 ust. 6b Karty Nauczyciela powinny zostać uchwalone na dany rok kalendarzowy nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej.
Zgodnie z artykułem 30 ust. 11 Karty Nauczyciela, regulacja wynagrodzeń nauczycieli odbywa się z wyrównaniem od 1 stycznia danego roku i nie może zostać przeprowadzona w terminie późniejszym niż trzy miesiące od daty ogłoszenia ustawy budżetowej na dany rok. Aby związek zawodowy mógł prowadzić negocjacje i rzetelnie ocenić skutki wprowadzenia nowego regulaminu wynagradzania, powinien mieć odpowiednie dane dotyczące struktury zatrudnienia i wynagradzania nauczycieli na terenie danej JST.
Wojciech Jaranowski
Tabela 1
Porównanie średniego wynagrodzenia z 2004 r. z nowymi kwotami obowiązującymi od 1 stycznia 2005 r.
Stażysta |
Kontraktowy |
Mianowany |
Dyplomowany |
82%
kwoty bazowej |
125% wynagrodzenia stażysty |
175% wynagrodzenia stażysty |
225% wynagrodzenia stażysty |
Od 1 stycznia 2004 r. |
1409 zł |
1761 zł |
2466 zł |
3170 zł |
Od 1 stycznia 2005 r. |
1451 zł |
1814 zł |
2539 zł |
3265 zł |
Wzrost średniego wynagrodzenia |
42 zł (2,98 %) |
53 zł (3,01 %) |
73 zł (2,96%) |
95 zł (3,00 %) |
Tabela nr 2
Minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli w 2005 r. według uzgodnień z 10 grudnia 2004 r. ( wzrost o 3 proc.)
Posiadane kwalifikacje |
Stopnie awansu zawodowego |
nauczyciel stażysta |
nauczyciel kontraktowy |
nauczyciel mianowany |
nauczyciel dyplomowany |
Stopień naukowy doktora lub doktora habilitowanego, tytuł zawodowy magistra z przygotowaniem pedagogicznym |
1143 |
1355 |
1716 |
2059 |
Tytuł zawodowy magistra bez przygotowania pedagogicznego, tytuł zawodowy licencjata (inżyniera) z przygotowaniem pedagogicznym |
983 |
1164 |
1473 |
1770 |
Tytuł zawodowy licencjata (inżyniera) bez przygotowania pedagogicznego, dyplom ukończenia kolegium nauczycielskiego lub nauczycielskiego kolegium języków obcych |
845 |
1004 |
1271 |
1526 |
Pozostałe kwalifikacje |
701 |
836 |
1056 |
1268 |
Przykładowa tabela (zaakceptowana przez organizacje samorządowe) z danymi do liczenia średniego wynagrodzenia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu, o które, na podstawie art. 28 ustawy o związkach zawodowych w związku z art. 30 ust. 6 i 6a Karty Nauczyciela powinny występować do JST odpowiednie struktury związków zawodowych.
Ankieta
Organ prowadzący..............................................
|
Wyszczególnienie |
lp |
Ogółem |
nauczyciele |
stażyści |
kontraktowi |
mianowani |
dyplomowani |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
I |
Średnia liczba nauczycieli w przeliczeniu na pełne etaty |
1 |
|
|
|
|
|
|
II |
Wynagrodzenie zasadnicze, dodatki i wynagrodzenie dodatkowe - ogółem |
Wynagrodzenie zasadnicze (kwota) |
2 |
|
|
|
|
|
Dodatek za wysługę lat (kwota) |
3 |
|
|
|
|
|
Dodatki funkcyjne dyrektorów i wicedyrektorów |
liczba |
4 |
|
|
|
|
|
kwota |
5 |
|
|
|
|
|
Dodatek za wychowawstwo klasy |
liczba |
6 |
|
|
|
|
|
kwota |
7 |
|
|
|
|
|
Dodatek za pełnienie funkcji opiekuna stażu | |