Może pomogą te wyjaśnienia Stanowisko MENiS w sprawie różnego wymiaru pensum
Zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112 ze zm.) czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekroczyć 40 godzin na tydzień. Jednocześnie art. 42 ust. 3 ustawy przyporządkowuje tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych z uczniami albo na ich rzecz (pensum) - co do zasady - do określonego typu szkoły lub placówki. W świetle powołanego przepisu pensum zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych dla większości nauczycieli zatrudnionych w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych wynosi 18 godzin zajęć tygodniowo. Wyjątek stanowią m. in. wychowawcy świetlic szkolnych oraz nauczyciele bibliotekarze bibliotek szkolnych, dla których pensum wynosi odpowiednio 26 i 30 godzin tygodniowo. W myśl art. 11 ustawy - Karta Nauczyciela stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się na podstawie umowy o pracę lub mianowania na stanowisku zgodnym z posiadanymi przez nauczyciela kwalifikacjami. O możliwości zatrudnienia nauczyciela w pełnym bądź niepełnym wymiarze zajęć przesądza - wynikający z arkusza organizacyjnego szkoły - tygodniowy wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Uwzględniając zwiększanie się liczby mniejszych szkół w związku z utrzymującym się niżem demograficznym, w ustawie - Karta Nauczyciela przewidziano regulacje, umożliwiające równoczesne zatrudnienie nauczyciela w kilku szkołach, jeżeli w żadnej ze szkół nie jest możliwe zatrudnienie w wymiarze co najmniej 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć. W opinii MENiS łączenie przez nauczycieli w ramach etatu zajęć o różnym wymiarze pensum ma miejsce wyjątkowo, zwłaszcza w przypadku braku możliwości dalszego zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć. Kompetencje do określenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć nauczycieli przedmiotów w różnym wymiarze, na mocy art. 42 ust. 7 pkt 3 ustawy - Karta Nauczyciela otrzymał organ prowadzący szkołę lub placówkę. Zadania organu prowadzącego będącego jednostką samorządu terytorialnego wykonuje w tym przypadku odpowiednio rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa (art. 91d pkt 1 ustawy - Karta Nauczyciela), każdorazowo po uzyskaniu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Zgodnie z art. 165 Konstytucji samodzielność jednostki samorządu terytorialnego w tym zakresie jest chroniona sądownie, w tym także przed ingerencją ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Należy zatem zwrócić uwagę, iż do łączenia w ramach etatu zajęć o różnym pensum może dochodzić tylko wyjątkowo, w przypadku gdy nie ma możliwości zastosowania innych rozwiązań przewidzianych przepisami ustawy - Karta Nauczyciela (np. uzupełnianie pensum w innej szkole lub szkołach na podstawie art. 22 ustawy - Karta Nauczyciela) i wyłącznie pod warunkiem posiadania przez nauczyciela wymaganych kwalifikacji. W przypadku konieczności łączenia różnych wymiarów pensum w ramach jednego etatu, w aktach prawa miejscowego możliwe jest ustalenie pensum proporcjonalnie w odniesieniu do łącznej liczby realizowanych przez nauczyciela zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Wszystkie godziny realizowane powyżej tak ustalonego pensum stanowią, zgodnie z art. 35 ust. 2 ustawy - Karta Nauczyciela, godziny ponadwymiarowe. Zasadę powyższą ilustrują następujące przykłady: 1) nauczyciel realizuje łącznie 22 godziny, w tym 9 godzin wg pensum 18 godzinnego i 13 godzin wg pensum 26 godzinnego 9/18 + 13/26 = 1 tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć nauczyciela wynosi 22 godziny (brak godzin ponadwymiarowych); 2) nauczyciel realizuje łącznie 27 godzin, w tym 6 godzin wg pensum 18 godzinnego i 21 godzin wg pensum 26 godzinnego 6/18 + 21/26 = 1,14 jeżeli 1,14 etatu stanowi 27 godzin, to proporcjonalnie 1 etat stanowi 23,68 godziny, zaokrąglając do pełnych godzin - 24 godziny, pozostałe 3 godziny stanowią godziny ponadwymiarowe tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć nauczyciela wynosi 24 godziny (3 godziny ponadwymiarowe); 3) nauczyciel realizuje łącznie 25 godzin, w tym 15 godzin wg pensum 18 godzinnego i 10 godzin wg pensum 26 godzinnego 15/18 + 10/26 = 1,22 jeżeli 1,22 etatu stanowi 25 godzin, to proporcjonalnie 1 etat stanowi 20,49 godziny, zaokrąglając do pełnych godzin - 20 godzin tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć nauczyciela wynosi 20 godzin (5 godzin ponadwymiarowych); 4) nauczyciel realizuje łącznie 27 godzin, w tym 10 godzin wg pensum 18 godzinnego, 5 godzin wg pensum 26 godzinnego i 12 godzin wg pensum 30 godzinnego 10/18 + 5/26 + 12/30 = 1,15 jeżeli 1,15 etatu stanowi 27 godzin, to proporcjonalnie 1 etat stanowi 23,48 godziny, zaokrąglając do pełnych godzin - 23 godziny tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć nauczyciela wynosi 23 godziny (4 godziny ponadwymiarowe). W opinii MENiS, taki sposób ustalenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć przy łączeniu w ramach etatu zajęć o różnym pensum jest rozwiązaniem najkorzystniejszym dla nauczycieli. Należy jednak podkreślić, że opinia ta nie jest wiążąca dla jednostek samorządu terytorialnego. | 
