Data ostatniej modyfikacji: 2002-12-31

1 stycznia 2003r. wchodzi w życie ustawa o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach. Jest to kolejny akt prawny, który reguluje kwestie świadczeń dla osób, które w wyniku okreslonych działań doznały szkody w postaci choroby zawodowej lub wypadku. Podstawowym aktem prawnym w tym zakresie jest ustawa z dnia 12 czerwca 1975r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Ustawa ta ma jednak zastosowanie tylko do osób, których szkody wynikały z łączącego ich z pracodawcą stosunku pracy. Dla innych osób zasady przyznawania swiadczeń regulowało Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 września 1997r., zastąpione od 1 stycznia 2003r. omawianą ustawą.

Ustawa ma zastosowanie do chorobów zawodowych oraz wypadków powstałych w szczególnych okolicznościach. Zgodnie z art. 2 powoływanej ustawy, wypadkiem uzasadniającym przyznanie określonych w ustawie świadczeń uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnetrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło:

• przy ratowaniu innych osób od grożącego ich życiu niebezpieczeństwa,
• przy chronieniu własności publicznej przed grożącą jej szkodą,
• przy udzielaniu przedstawicielowi organu państwowego lub organu samorządu terytorialnego pomocy przy pełnieniu czynności urzędowych,
• przy ściganiu lub oujęciu osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub przy chronieniu innych osób przed napaścią,
• przy wykonywaniu funkcji radnego lub członka komisji rady wszystkich jednostek samorządu terytorialnego albo przy wykonywaniu przez sołtysa czynności zwiazanych z tym stanowiskiem
• przy wykonywaniu funkcji ławnika w sądzie
• w czasie zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych realizowanych przez jednostki organizacyjne systemu oświaty, zajęć w szkole wyższej lub zajęć na studiach doktoranckich albo w czasie odbywania praktyki przewidzianej organizacją studiów lub nauki.
• przy pracy w Ochotniczych Hufcach Pracy na innej podstawie niż umowa o pracę,
• przy pracy wykonywanej w ramach terapii zajęćiowej w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz publicznych zakładach opieki zdrowotnej,
• przy wykonywaniu bezpośredniej ochrony przed klęskami zywiołowymi,
• przy wykonywaniu funkcji członka komisji powołanej przez organ państwowy lub organ samorządu terytorialnego do przeprowadzenia wyborów lub referendum.

Natomiast choroby zawodowe uprawniające do świadczeń przewidzianych w ustawie okreslone sa w wykazie chorób zawodowych zawartym w Rozporządzeniu /Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002r., jeżeli choroby te zostały spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy, lub sposobem wykonywania pracy.

Okreslone w ustawie świadczenia przysługują osobom, które stały sie niezdolne do pracy wskutek wypadku w szczególnych okolicznościach, a także wskutek chroboy zawodowej powstałej w związku z wykonywaniem zajęć lub pracy, o której mowa w punktach 7 i 8. Świadczenia te obejmują:

• rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• jednorazowe odszkodowanie
• świadczenia zdrowotne okreslone w ustawie o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym - w tym wypadku tylko wobec osób nie objętych powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym.

Renta należy sie osobie, która w wyniku wypadku lub choroby zawodowej stała się stale niezdolna do pracy - renta stała, lub czasowo niezdolna do pracy - renta okresowa. Ponadto, jezeli wskutek wypadku lub choroby zawodowej osoba doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jej jednorazowe odszkodowanie, gdy stała się niezdolna do pracy w spoób trwały. Osobie uznanej za częściowo niezdolną do pracy jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje.

Jeżeli osoba zmarła w wyniku wypadku powstałego w szczególnych okolicznościach lub w wyniku choroby zawodowej powstałej w okolicznościach o których mowa w punktach 7 i 8, członkom jej rodziny przysługuje renta rodzinna, jezeli spełniają warunki wymagane przez ustawę o emeryturach i rentach z FUS, oraz jednorazowe odszkodowanie.

Do wypłaty świadczeń określonych ustawą konieczny jest wniosek. Ma on pochodzić albo od osoby poszkodowanej, albo od uprawnionych członków rodziny osoby zmarłej wskutek wypadku w szczególnych okolicznościach lub ich pełnomocnika.