- Pracownik został wezwany do urzędu skarbowego. Jakiej kwoty z tego tytułu może się domagać od urzędu? Czy urząd wypłaca ją w wysokości brutto jak wynagrodzenie, czy też netto - jak odszkodowanie? A jeśli brutto, to czy dokumentuje to na formularzu PIT-8C, czy na PIT-8A? - pyta czytelnik DOBREJ FIRMY.

Tam, gdzie przepisy nie przewidują płatnego zwolnienia od pracy, pracodawca nie musi wypłacać pracownikowi wynagrodzenia za czas nieobecności. Jest to jego dobra wola. Jeśli jednak tnie koszty i wynagrodzenia takiego nie wypłaca, to powinien wydać pracownikowi zaświadczenie określające wysokość utraconego wynagrodzenia. Będzie ono podstawą przy ustalaniu, ile urząd powinien oddać pracownikowi.

Ten ostatni może domagać się od urzędu skarbowego takiej kwoty, jaką dostałby jako strona albo świadek w postępowaniu sądowym. Mniej lub bardziej dyskusyjne jest to, czy mamy w takim przypadku do czynienia z wynagrodzeniem, czy odszkodowaniem. Moim zdaniem jednak z tym drugim, choćby ze względu na to, że przepisy o należnościach świadków, biegłych i stron mówią nie o zarobku, ale o utraconym zarobku (a więc szkodzie). Tym samym - z mocy zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - są to kwoty zwolnione od podatku. Należy je zatem wypłacać w kwocie netto, bez potrącania zaliczki na podatek dochodowy.

Czytelników trzeba jednak lojalnie przestrzec, że podejście organów administracji skarbowej do wysokości wypłaty odszkodowania nie jest jednoznaczne. Ilustrujemy to kilkoma przykładami.

Rzeszów

Pierwszy Urząd Skarbowy w Rzeszowie stwierdził w informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z 13 grudnia 2004 r. (sygn. L.IUS.XVII/415/175/04), że wypłacane pracownikowi odszkodowanie za utracony zarobek z powodu stawiennictwa świadka na wezwanie, a przyznawane zgodnie z dekretem o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Zdaniem urzędu odszkodowania za utracony zarobek wypłacane przez sąd nie stanowią przychodów z działalności wykonywanej osobiście określonych w art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof). Jako podstawę takiego poglądu przywołano właśnie art. 21 ust. 1 pkt 3 updof.

Oświęcim

Z kolei Urząd Skarbowy w Oświęcimiu w informacji z 25 listopada 2004 r. (PDF II/415-56/04) stwierdził, że świadczenie wypłacone członkowi ochotniczej straży pożarnej w zamian za utracony dzienny zarobek, jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych. Tu za podstawę posłużył art. 21 ust. 1 pkt 44 updof.

Kraków

Natomiast Urząd Skarbowy Kraków Stare Miasto w informacji z 20 maja 2004 r. (DF-3/415/23/2004) uznał, że wypłacana poborowemu zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej (DzU nr 223, poz. 2217) zryczałtowana rekompensata za utracone zarobki nie stanowi - w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 - odszkodowania. Zdaniem urzędu jest ona bowiem formą wyrównania pracownikowi, który nie otrzymał od pracodawcy wynagrodzenia za czas opuszczony w pracy z powodu wezwania na posiedzenie komisji wojewódzkiej pieniędzy, które mógł w tym czasie zarobić. Wypłacona kwota rekompensaty podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. W informacji można wyczytać, że wojewódzki urząd pracy - dokonując wypłat należności - nie jest obowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Powinien natomiast sporządzić na formularzu PIT-8C informację o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi i właściwemu urzędowi skarbowemu.

Olsztyn

Z kolei Izba Skarbowa w Olsztynie - zmieniając zresztą odmienne stanowisko podległego jej urzędu skarbowego - w informacji z 13 maja 2004 r. (PDF/005-1-212/04) stwierdza, że wypłacone ławnikom rekompensaty za utracony zarobek stanowią przychód, podlegający opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 41 ust. 1 updof. Zdaniem izby sąd - działając jako płatnik - powinien pobierać w takiej sytuacji zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 19 proc. należności, pomniejszone o koszty uzyskania przychodów. Izba podkreśliła natomiast, że - na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 updof - ze zwolnienia od podatku będą korzystały wypłacone ławnikom diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów przejazdu i noclegu do wysokości 2280 zł.
p.wrz.

JAK NIEOBECNOŚĆ W PRACY WPŁYWA NA WYMIAR CZASU PRACOWNIKA? CZY MUSI TE GODZINY POBYTU POZA FIRMĄ ODPRACOWAĆ? KODEKS PRACY REGULUJE TE KWESTIE.

Podczas usprawiedliwionej nieobecności w pracy pracownik nie pozostaje w dyspozycji pracodawcy w rozumieniu art. 128 k.p., dlatego okresu przerwy nie wlicza się do czasu jego pracy. Nie ma tu nawet znaczenia, czy pracodawca zapłacił, czy nie za tę nieobecność. Specyfika tej regulacji polega jednak na tym, że pracodawca nie może domagać się odpracowania tego czasu pracy, ale ma to wpływ na podsumowanie godzin pracy zatrudnionego w tzw. okresie rozliczeniowym. Art. 130 k.p. określa metodę ustalania obowiązującej pracownika liczby godzin pracy, opartej na średniotygodniowej 40-godzinnej normie czasu pracy. Ujmuje się z niej m.in. występujące w okresie rozliczeniowym święta przypadające w innym dniu niż niedziela. Nie tylko one mogą obniżyć wymiar czasu. Art. 130 § 3 k.p. odnosi się do przypadków nieobecności w pracy, o których mowa w rozporządzeniu ministra pracy z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielenia pracownikom zwolnień od pracy (DzU nr 60, poz. 281 ze zm.). Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy należy zatem pomniejszyć o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy i obligatoryjnych zwolnień od pracy, przypadających do przepracowania w czasie tej nieobecności zgodnie z przyjętym czasem pracy w obowiązującym pracownika rozkładzie czasu pracy - zakładowym lub indywidualnym. Określony w art. 130 k.p. mechanizm eliminowania wpływu usprawiedliwionej nieobecności na rozliczanie czasu pracy dotyczy wszystkich, wynikających z prawa pracy, zwolnień od pracy, i to niezależnie od tego, czy w czasie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Jeśli zwolnienia te nie zostałyby uwzględnione, wówczas pracownik musiałby je odpracować, a to przeczyłoby charakterowi tych nieobecności w pracy.
g.or.

Sposób ustalania należności za czas zwolnienia od pracy lub niewykonywania jej, gdy przepisy przewidują wypłatę wynagrodzenia, został określony w § 5 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.).

W zasadzie przy ustalaniu należności za zwolnienie od pracy stosuje się reguły obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop. Określone one zostały w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz.14 ze zm.). Jeśli jednak składniki wynagrodzenia ustalane są w wysokości przeciętnej, to pracodawca oblicza je z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres jej niewykonywania. Z wynagrodzenia odlicza się natomiast kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia.

Oblicza się je, dzieląc podstawę wymiaru przez liczbę godzin, w czasie których pracownik wykonywał pracę w okresie, z którego została ustalona ta podstawa. Następnie mnoży się tak ustalone wynagrodzenie za jedną godzinę pracy przez liczbę godzin, jakie pracownik przepracowałby w czasie urlopu w ramach normalnego czasu pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, gdyby w tym czasie nie korzystał z urlopu.
g.or.