Dla oczekujących opinia ZZ
z : http://www.myslowice.znp.edu.pl/Znp/News/19_05_8.htm
ZPE/079/63//KL/08 Warszawa, 19 maja 2008r.
Opinia Związku Nauczycielstwa Polskiego w sprawie zasad potrącania wynagrodzenia za udział w strajku w kontekście uregulowań płacowych Karty Nauczyciela.
Ustawa z dnia 23 maja 1991r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. z 1991r. n 55 poz.236 ze zm.) stwierdza w art. 23 ust.2 że w okresie strajku zorganizowanego zgodnie z przepisami ustawy pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.
Zgodnie z treścią art.30 ust.1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2006r. nr 97 poz. 674 ze zm.) wynagrodzenie nauczycieli składa się z:
1) wynagrodzenia zasadniczego;
2) dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego oraz za warunki pracy;
3) wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;
4) nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i dodatków socjalnych określonych w art. 54.
Wynagrodzenie nauczyciela zawiera więc w swoim składzie wiele składników jednak nie każdy z nich może być potrącony w pensji nauczyciela biorącego udział w strajku. Nauczyciel powinien mieć bowiem potrącone jedynie to wynagrodzenie, które jest bezpośrednio związane z niewykonanymi z powodu strajku godzinami zajęć dydaktyczno-opiekuńczo-wychowawczych.
Co można potrącić z wynagrodzenia?
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. z 2005r. nr 22 poz.181 ze zm.) w § 2 ust. 1 stwierdza, że wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli realizujących tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin, określony w art.42 ust.3 Karty Nauczyciela, określa tabela stanowiąca załącznik do rozporządzenia. Stawki te stanowią więc wynagrodzenie za realizowanie obowiązkowego pensum dydaktyczno-opiekuńczo-wychowawczego.
W związku z powyższym w celu obliczenia wynagrodzenia nauczyciela za okres strajku, stawkę osobistego zaszeregowania nauczycieli określoną w tabeli należy podzielić przez miesięczną ilość godzin obowiązkowego pensum zajęć, będącą iloczynem tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin, o którym mowa w art.42 ust.3 Karty Nauczyciela, przez 4,16 - z zaokrągleniem do pełnych godzin, w ten sposób, że czas zajęć do 0,5 godziny pomija się, a co najmniej 0,5 godziny liczy się za pełną godzinę.
Oprócz wynagrodzenia zasadniczego wynikającego ze stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela za nieprzepracowane godziny zajęć dydaktyczno-opiekuńczo-wychowawczych, nauczyciel może jednocześnie stracić prawo do dodatku z tytułu trudnych warunków pracy (jeżeli taki mu przysługuje), dodatek ten przysługuje bowiem tylko za faktycznie wykonaną pracę - jest więc bezpośrednio związany z realizowaniem zajęć w warunkach trudnych.
Czego nie powinno się potrącać?
Z tytułu udziału w strajku nauczyciel nie powinien tracić prawa do dodatku za wysługę lat (ponieważ jest on związany z okresem stażu pracy nauczyciela ogółem a nie z faktem wypracowania przez niego danej ilości zajęć), dodatku motywacyjnego (ponieważ mimo udziału w strajku nauczyciel może spełniać kryteria przyznania tego dodatku) i dodatku funkcyjnego (ponieważ realizacja zadań funkcyjnych nie jest limitowana wypracowaniem określonego pensum pracy, tylko zadaniowo).
Z kolei wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe powstaje dopiero po wypracowaniu przez nauczyciela obowiązkowego tygodniowego wymiaru godzin zajęć. Przy spełnieniu tego warunku – wynagrodzenie z tego tytułu nauczycielowi powinno przysługiwać. Jeżeli udział w strajku faktycznie obniżył liczbę wypracowanych przez nauczyciela godzin zajęć w ramach obowiązkowego pensum pracy - wówczas wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe nie będzie przysługiwać. Podobnie sprawa się przedstawia w przypadku wynagrodzenia za godziny zastępstw doraźnych, które przysługuje w sytuacjach faktycznego ich wypracowania przez nauczyciela.
Nagrody i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, nie są również związane z ilością wypracowanych godzin dydaktycznych, a raczej z faktem zatrudnienia a zwłaszcza z osiąganiem przez nauczyciela szczególnych wyników dydaktycznych.
Wysokość dodatkowego wynagrodzenia rocznego została określona w art.4 ustawy z dnia 12 grudnia 1997r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. z 1997r. nr 160 poz.1080 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając składniki wynagrodzenia przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy. Do obliczania ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli stosuje się treść rozporządzenia ministra edukacji z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz. U. Nr 71, poz. 737 ze zm.). Zgodnie z § 6 ust.1 tego rozporządzenia ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy nauczyciela ustala się, stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Dodatkowe wynagrodzenie roczne, które nauczyciel otrzyma w ciągu trzech pierwszych miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który wynagrodzenie to przysługuje i w którym nauczyciel brał udział w strajku będzie proporcjonalnie pomniejszone o wysokość wynagrodzenia zasadniczego i dodatku za warunki pracy, związanych z niewykonanymi z powodu strajku godzinami zajęć dydaktyczno-opiekuńczo-wychowawczych.
Jeżeli strajk przypada w dzień w którym zgodnie z przyjętym w placówce planem pracy nauczyciel nie jest zobowiązany do wykonywania zajęć dydaktyczno-wychowawczo-opiekuńczych, lub też nauczyciel przebywa na urlopie, wynagrodzenia nie można mu potrącać. Nauczyciel w takich sytuacjach nie może powstrzymać się od pracy do wykonywania której nie był zobowiązany, w związku z tym treść art.23 ust.2 ustawy z dnia 23 maja 1991r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych - nie stosuje się.
Specjalista ds. prawnych Wiceprezes
Zarządu Głównego ZNP Zarządu Głównego ZNP
/-/ Krzysztof Lisowski /-/ Jarosław Czarnowski
i
UPRAWNIENIA PRACOWNICZE NAUCZYCIELI BIORĄCYCH UDZIAŁ W STRAJKU
1. Generalną regulację zawierają przepisy art. 22 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. Nr 55, poz. 236 ze zm.), zgodnie z którymi:
a. Udział pracownika w strajku zorganizowanym zgodnie z przepisami ustawy nie stanowi naruszenia obowiązków pracowniczych,
b. W okresie strajku zorganizowanego zgodnie z przepisami ustawy pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnienia ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia,
c. Okres przerwy w wykonywaniu pracy wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy.
2. W okresie strajku nauczyciel zachowuje prawo do:
a. Świadczeń z ubezpieczenia społecznego wypłacanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267), tj. zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego oraz zasiłku opiekuńczego,
b. Uprawnień ze stosunku pracy (z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia) takich jak: korzystanie ze świadczeń finansowanych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, urlop dla poratowania zdrowia, itp. Nauczyciele, pomimo udziału w strajku będą mieli prawa do tzw. „trzynastki”, jednakże będzie ona pomniejszona o okres strajku.
c. Okres przerwy w wykonywaniu pracy wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy.
d. Przerwa w pracy spowodowana udziałem w strajku powoduje, że dni strajku nie będą liczone do okresu zatrudnienia wymaganego do nabycia uprawnień emerytalnych. Oznacza to, że każdy dzień strajku musi być odpracowany. Jednakże nie należy się obawiać, że trzeba będzie odpracować cały miesiąc – gdyż do stażu emerytalnego nie zaliczane są jedynie faktyczne dni udziału w strajku.
3. Za czas udziału w strajku pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. W związku z tym, że na podstawie art. 39 Karty Nauczyciela, wynagrodzenie nauczycieli jest płatne z góry, pracodawca będzie potrącał wynagrodzenie za udział w strajku. Sposoby potrącenia wynagrodzenia za okres strajku określają następujące przepisy:
a. § 12 ust. 1 rozporządzenia MPiPS z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 ze zm.), zgodnie z którym w celu obliczenia wynagrodzenia ustalonego w stawce miesięcznej w stałej wysokości, za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik w tym miesiącu był nieobecny w pracy z innych przyczyn niż niezdolność do pracy spowodowana chorobą i za cza tej nieobecności nie zachowuje prawa do wynagrodzenia – miesięczną stawkę wynagrodzenia dzieli się przez liczbę godzin do przepracowania w danym miesiącu i otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę godzin nieobecności pracownika w pracy z tych przyczyn. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od wynagrodzenia za cały miesiąc.
b. Zmniejszenie wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe określają regulaminy wynagradzania nauczycieli ustalane przez organy prowadzące szkoły na podstawie art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela.
c. Art. 87 § 7 Kodeksu pracy, w myśl którego z wynagrodzenia za pracę odlicza się, w pełnej wysokości kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Oznacza to, że wynagrodzenie za udział w strajku może być potrącone bez zgody nauczyciela jedynie w wynagrodzeniu wypłacanym za miesiąc czerwiec. Po tej dacie dyrektor będzie mógł dokonać potracenia jedynie za zgodą nauczyciela.
Opracował
mgr Kazimierz Głód
mgr Dariusz Dwojewski
| 
