SPRAWA: uwagi Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej do projektu rozporządzenia MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ zmieniającego rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych

Przepis projektu

Uwagi OSKKO

w § 1 pkt 2 lit. b:

w § 2 ust. 5 otrzymuje brzmienie:

„5. Godziny do dyspozycji dyrektora szkoły, z uwzględnieniem realizacji zajęć, o których mowa w ust. 9, mogą być przeznaczone na:

1) okresowe lub roczne zwiększenie liczby godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych,

2) realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych, dla których nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tych zajęć został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania, a w przypadku szkół, w których realizowana jest dotychczasowa podstawa programowa kształcenia ogólnego określona w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458, z późn. zm.^5[1])) - także na realizację dodatkowych zajęć edukacyjnych z języka obcego, języka mniejszości narodowej, etnicznej lub języka regionalnego, nieujętych w ramowym planie nauczania dla danego etapu edukacyjnego, jeżeli wymiar godzin umożliwia realizację podstawy programowej ustalonej dla tych zajęć,

3) realizację ścieżek edukacyjnych, obejmujących zestaw treści i umiejętności o istotnym znaczeniu wychowawczym, których realizacja może odbywać się w ramach nauczania przedmiotów lub bloków przedmiotowych, o których mowa w § 3 ust. 10, lub w postaci odrębnych zajęć,

4) nauczanie historii i geografii kraju pochodzenia mniejszości narodowych i dziedzictwa kulturowego mniejszości etnicznych - w szkołach z nauczaniem w języku mniejszości narodowych, etnicznych lub języku regionalnym.”

Obowiązujący zapis § 2 ust. 5 pkt 4 daje dyrektorowi możliwość zorganizowania zajęć dla grupy uczniów, z uwzględnieniem ich potrzeb i zainteresowań, w tym zajęć dydaktyczno-wyrównawczych. Brak tego zapisu spowoduje, że dotychczasowe godziny do dyspozycji dyrektora, które zostały rozdzielone zgodnie z powyższym brzemieniem będą musiały być przydzielone wg nowych zasad również w klasach realizujących „starą” podstawę programową. Proponujemy by godziny z obowiązującego rozporządzenia dyrektorzy mogli dysponować tak jak dotychczas do czasu ukończenia nauki przez uczniów realizujących podstawę programową określoną w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458, z późn. zm.⁵¹⁾).

Sugerujemy stworzenie przepisów przejściowych.

w § 1 pkt 2 lit. e ust. 8 i 9 otrzymują brzmienie:

„8. Zajęcia z religii/etyki są realizowane zgodnie
z przepisami w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach.

Zwracamy uwagę na konieczność zmiany rozporządzenia w sprawie religii w przypadku wprowadzenia obowiązku wybierania przez ucznia między zajęciami religii i etyki. Dla potrzeb planowania pracy szkoły, zwłaszcza w zakresie realizacji etyki w szkole, konieczne jest jak najszybsze przedstawienie projektu rozporządzenia.

Ponadto wątpliwość budzi faktyczne zmuszanie ucznia do wyboru religii lub etyki pozbawiając go tym samym możliwości uczestniczenia w drugich zajęciach.

Zwracamy również uwagę na problem
w zatrudnieniu nauczyciela etyki w przypadku gdy w szkole jest tylko 2 - 3 uczniów wybierających etykę. Zatrudnianie np. jednego nauczyciela, który będzie nauczał uczniów zgromadzonych z kilku szkół w wyznaczonym miejscu poza planem lekcji może powodować trudności uczniów w dotarciu na te zajęcia i sprzeciw rodziców ze względu na zajęcia pozaszkolne, w których uczestniczy uczeń.

A może tak?

Naszą sugestią jest przesunięcie w czasie 3 lata czyli do momentu kolejnej zmiany rozporządzenia w związku ze nowelą ramowych planów nauczania na II etapie edukacyjnym???

w § 1 pkt 2 lit. e ust. 8 i 9 otrzymują brzmienie:

9. Zajęcia wychowanie do życia w rodzinie są realizowane zgodnie z przepisami w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego
i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych
w podstawie programowej kształcenia ogólnego.”

Pilnych zmian wymaga rozporządzenie
w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych
w podstawie programowej kształcenia ogólnego.

Ponadto wątpliwość budzi czy zajęcia te będąc realizowane z godzin do dyspozycji dyrektora wchodzą do tygodniowego limitu godzin jak również do łącznej liczby godzin w ciągu 3 lat skoro są nieobowiązkowe dla ucznia a uczeń będzie z nich mógł zrezygnować?

w § 2 pkt 5 lit. a

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. W klasach IV-VI szkoły podstawowej,
w gimnazjum, zasadniczej szkole zawodowej, trzyletnim liceum ogólnokształcącym, trzyletnim liceum profilowanym, czteroletnim technikum, dwuletnim uzupełniającym liceum ogólnokształcącym dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej, trzyletnim technikum uzupełniającym dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej i szkole policealnej o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku podział na grupy jest obowiązkowy:

1) na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych
z języków obcych, z tym że przy podziale na grupy należy uwzględnić stopień zaawansowania znajomości języka obcego; zajęcia są prowadzone w grupach oddziałowych, międzyoddziałowych lub międzyklasowych liczących od 10 do 24 uczniów, z zastrzeżeniem ust. 4,

Proponujemy rezygnację z dolnego progu organizowania zajęć z języka obcego.

Ustalenie tego progu zdecydowanie utrudni naukę języka w małych szkołach, w których
w poszczególnych klasach jest mniej niż
10 osób, a nauka nie odbywa się w systemie łączonym.

w § 2 pkt 5 lit. a:

3) na nie więcej niż połowie obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, dla których z treści programu nauczania wynika konieczność prowadzenia ćwiczeń, w tym laboratoryjnych - w oddziałach liczących więcej niż 30 uczniów, z zastrzeżeniem ust. 4,

Proponujemy zmienić treść zapisu na:

3) na nie więcej niż połowie obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, dla których z treści programu nauczania wynika konieczność prowadzenia ćwiczeń, w tym laboratoryjnych - w grupach liczących od 12 do 26 uczniów, z zastrzeżeniem ust. 4,

Zapis taki pozwoli na realizację zajęć laboratoryjnych w mniejszych grupach co jest ważne na zajęciach chemii, fizyki. Przyjęcie zapisu z projektu „w oddziałach liczących więcej niż 30 uczniów” spowoduje, że klasa np. 28-30 osobowa nie będzie dzielona na grupy, co uniemożliwi wręcz prowadzenie doświadczeń przez uczniów szczególnie na zajęciach chemii.

w § 2 lit. c

c) po ust. 5 dodaje się ust. 5a w brzmieniu:

 „5a. Godziny wynikające z art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia1982 r. – Karta Nauczyciela do dyspozycji dyrektora szkoły przeznacza się na:

1)       prowadzenie zajęć zwiększających szanse edukacyjne uczniów – w zależności od potrzeb: na pracę z uczniem zdolnym lub
z uczniem mającym trudności w nauce,

2)       organizowanie dla grup uczniów zajęć rozwijających ich zainteresowania.”

Proponujemy dodanie pkt. 3 w brzmieniu:

3) prowadzenie innych zajęć, związanych ze statutowymi zadaniami szkoły.

Pozwoli to naszym zdaniem na większą dyspozycyjność, np. opieka podczas wyjazdu na basen, doraźnych zajęć opieki świetlicowej również w gimnazjum w przypadku uczniów dojeżdżających itp.

Opisy pod tabelami wymienionymi w załącznikach do projektu rozporządzenia.

„w trzyletnim okresie nauczania uczeń powinien mieć zorganizowane co najmniej:”

Trudno jest zapewnić konkretnemu uczniowi takiej ilości godzin, choćby z powodu nieobecności samego ucznia w szkole. Proponujemy zatem by pod tabelami w odpowiednich opisach skonkretyzować zapis zmieniając go na:

„w trzyletnim okresie nauczania klasa powinna mieć zorganizowane co najmniej:”

Może jeszcze to co niżej???

Ponadto słowo „powinien” stwarza możliwości interpretacyjne, gdyż „powinien” - za słownikiem języka polskiego oznacza: „że może, ale nie musi”.

w Załączniku nr 1, lit. b pod tabelą:

„^b) w trzyletnim okresie nauczania uczeń powinien mieć zorganizowane co najmniej:

-   190 godzin języka obcego nowożytnego,

-   po 95 godzin edukacji muzycznej, edukacji plastycznej i zajęć komputerowych,

-   290 godzin wychowania fizycznego.

O podziale godzin na pozostałe obowiązkowe zajęcia w ramach edukacji wczesnoszkolnej decyduje nauczyciel prowadzący dane zajęcia,”

Proponujemy wykreślić z tego miejsca edukację muzyczną i plastyczną. Metodyka pracy
w kształceniu zintegrowanym wskazuje na to,
iż w każdym dniu, wprowadzając, utrwalając materiał śpiewa się i maluje, lepi, itp. Nie widzimy sensu wydzielania tych edukacji tak jak nie wydzielono edukacji społecznej, czy zajęć technicznych. Dlatego proponujemy zapis
w brzmieniu:

^b) w trzyletnim okresie nauczania uczeń powinien mieć zorganizowane co najmniej:

-   190 godzin języka obcego nowożytnego,

-   95 godzin zajęć komputerowych,

-   290 godzin wychowania fizycznego.

w Załączniku nr 1, lit. c) pod tabelą:

„^c) dotyczy szkół specjalnych dla uczniów ze sprzężonymi niepełnosprawnościami,
z autyzmem”

Proponujemy uznać za alternatywne sposoby komunikacji odczytywanie wypowiedzi z ust
(takim sposobem jest też, nieuwzględniony
w rozporządzeniu, język migowy, który jest wykorzystywany w nauczaniu niesłyszących
w wielu ośrodkach) i rozszerzyć zapis odnośników na ten temat w ramowych planach nauczania o szkoły dla niesłyszących:

c) dotyczy szkól specjalnych dla uczniów niesłyszących, dla uczniów ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, uczniów z autyzmem;

w Załączniku nr 2, lit d i e:

„^d) dodatkowe godziny na nauczanie języka obcego nowożytnego będącego drugim językiem nauczania w oddziałach dwujęzycznych;

^e) dotyczy gimnazjów specjalnych dla uczniów ze sprzężonymi niepełnosprawnościami,
z autyzmem;”

Uznać specyficzne potrzeby uczniów niesłyszących w zakresie sposobów kształtowania mowy i języka poprzez zwiększenie liczby godzin przeznaczonych na ich opanowanie i rozszerzenie zapisów w odnośników d) i e):

^d) dodatkowe godziny na nauczanie języka obcego nowożytnego będącego drugim językiem nauczania w oddziałach dwujęzycznych lub języka polskiego w szkołach dla niesłyszących;

^e) dotyczy gimnazjów specjalnych dla uczniów niesłyszących, uczniów ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, uczniów z autyzmem;

w Załączniku nr 2, lit c:

„- 450 godzin z dwóch języków obcych nowożytnych (godziny te mogą być dowolnie rozdzielone pomiędzy te języki), a w oddziałach dwujęzycznych - dodatkowo 190 godzin na język obcy nowożytny będący drugim językiem nauczania,”

Liczba godzin określona w pkt c wskazuje wyłącznie liczbę godzin którą należy przeznaczyć na 2 języki co może spowodować trudności jak określić minimalną liczbę na realizację każdego z języków tym bardziej, że diagnoza umiejętności językowych może być dokonana dopiero we wrześniu danego roku. Dlatego też, proponujemy by określić w tym zapisie minimalną liczę godzin jaką należy przeznaczyć na realizację jednego języka np.:

„- 450 godzin z dwóch języków obcych nowożytnych (godziny te mogą być dowolnie rozdzielone pomiędzy te języki lecz nie mniej niż … na jeden), a w oddziałach dwujęzycznych - dodatkowo 190 godzin na język obcy nowożytny będący drugim językiem nauczania,”

w § 6 ust. 2 obowiązującego rozporządzenia

„2. W trzyletnim liceum ogólnokształcącym, dwuletnim uzupełniającym liceum ogólnokształcącym dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej i liceum ogólnokształcącym, liczącym nie więcej niż dwa oddziały każdej klasy, zajęcia z języków obcych oraz z przedmiotów ujętych w podstawie programowej w zakresie rozszerzonym mogą być prowadzone w zespołach, w tym w zespołach międzyoddziałowych, liczących nie mniej niż 7 uczniów.”

Proponujemy poniższe brzmienie:

„W gimnazjum, trzyletnim liceum ogólnokształcącym, dwuletnim uzupełniającym liceum ogólnokształcącym dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej i liceum ogólnokształcącym.”

Pozwoli to naszym zdaniem w gimnazjach liczących jeden lub dwa równolegle odziały dokonać podziału na językach obcych
w zespołach liczących 7-10 uczniów. Konieczność taka może się wydarzyć w przypadku gdy uczniowie uczyli się 2 języków obcych w szkole podstawowej, w tym jeden jako obowiązkowy a drugi jako dodatkowy lecz inny niż drugi język obowiązkowy w gimnazjum.

Uwagi dodatkowe

1)       Zdecydowanie protestujemy przeciwko zmniejszeniu liczby godzin do dyspozycji dyrektora.

2)       Proponujemy rozważyć możliwość realizacji nowej podstawy programowej w nowym systemie organizacyjnym już klasom IV szkoły podstawowej.

3)       Proponujemy, by godziny, jakie realizować musi nauczyciel w myśl art. 42 nie były dopisywane jako część tabel w załącznikach zawierających godziny ramowych planów nauczania przypisanych konkretnym etapom edukacyjnym ale by zostały osobno opisane w rozporządzeniu. Ewentualnie wnioskujemy o pozostawienie w § 2 rozporządzenia jedynie wprowadzanego zapisu ust. 5a.

4)       Oczywiste pomyłki ilości godzin historii, wiedzy o społeczeństwie, geografii i matematyki w załączniku nr 4 do projektu rozporządzenia.

5)       Wątpliwości budzi realizacja zajęć komputerowych w klasach 1-3 w przypadku gdy szkoła dysponuje np. 12 stanowiskami komputerowymi a uczniów w klasie jest 30.

6)       Podobna kwestia jak w pkt 5 dotyczy techników (np. informatyczne, ekonomiczne itp.), w których wiele zajęć zawodowych musi być prowadzone z wykorzystaniem komputerów (w związku z egzaminem zawodowym), a zapis dotyczący podziału na grupy adekwatnie do liczby stanowisk komputerowych dotyczy tylko informatyki i TI. Proponujemy, żeby zapis o podziale na grupy na informatyce i TI objął wszystkie przedmioty informatyczne.

7)       Kontrowersje budzi sposób organizowania zajęć wychowania fizycznego, które zgodnie
z zapowiedziami miały się odbywać jako 2 godz. w ramach zajęć lekcyjnych i 2 godz.
w ramach zajęć fakultatywnych do wyboru przez ucznia. Zastrzeżenie te wiążą się również
z projektem zmian w ustawie o kulturze fizycznej który zakłada, że minister do spraw oświaty określi w rozporządzeniu dopuszczalne formy realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego.

8)       Zwracamy uwagę na trudności w organizacji zajęć technicznych w klasach liczących 28 – 30 uczniów. Organy prowadzące z uwagi na oszczędności mogą nie wyrazić zgody na podział na grupy w przypadku klas o liczebności jak wyżej co może powodować trudne warunki BHP na niektórych zajęciach.