MINISTERSTWO

EDUKACJI NARODOWEJ i SPORTU

Departament Pragmatyki  Zawodowej Nauczycieli

Al. Szucha 25

OO-918 Warszawa

DPZN- WAZ-WE-1813-3/05

Pan

Marek Pleśniar

Dyrektor Biura Ogólnopolskiego Stowarzyszenia

Kadry Kierowniczej Oświaty

W związku z Pana pismem z dnia 16 grudnia 2004r. Nr ZPE/022/7-94 04. uprzejmie wyjaśniam, co następuje:

I. Ustawa z dnia 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 179, poz. 1845) wprowadziła z dniem 31 sierpnia 2004 r. kilka istotnych zmian w systemie awansu zawodowego nauczycieli. W szczególności znowelizowany został przepis art. 9b ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 stycznia Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2004 r. Nr 118, poz. 1112 ze zm.), stanowiący, iż jednym z warunków nadania nauczycielowi stopnia nauczyciela dyplomowanego jest uzyskanie akceptacji komisji kwalifikacyjnej. Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu, komisja kwalifikacyjna wydaje nauczycielowi akceptację na stopień nauczyciela dyplomowanego po dokonaniu analizy dorobku zawodowego nauczyciela i przeprowadzonej rozmowie. Zrealizowany został w ten sposób jeden z najczęściej formułowanych przez środowiska nauczycielskie postulatów wobec systemu awansu zawodowego, aby umożliwić nauczycielom bezpośrednie zaprezentowanie komisji kwalifikacyjnej swoich osiągnięć zawodowych. Dotychczas bowiem komisja kwalifikacyjna dokonywała oceny dorobku zawodowego nauczyciela wyłącznie na podstawie analizy przedłożonej przez nauczyciela dokumentacji.

Równocześnie zniesiona została sesyjność postępowań kwalifikacyjnych (egzaminacyjnych) i od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 15 lipca 2004 r. tj. od dnia 31 sierpnia 2004 r., postępowania te mogą być przeprowadzane w ciągu całego roku (art. 9h ust 2 ustawy - Karta Nauczyciela). Ustanowiono przy tym dwa w ciągu roku obligatoryjne terminy zakończenia tych postępowań: 31 sierpnia — w przypadku postępowań wszczętych na wnioski nauczycieli złożone do dnia 30 czerwca oraz 31 grudnia — w przypadku postępowań wszczętych na wnioski nauczycieli złożone do dnia 31 października (art. 9b ust. 3 i 3a ustawy Karta Nauczyciela).

Należy podkreślić, że są to zmiany szczególnie korzystne dla nauczycieli: dotychczas postępowania mogły być bowiem prowadzone tylko w ciągu 5 miesięcy w roku (styczniu. lutym oraz w maju, czerwcu i lipcu), a wskutek braku przepisów obligujących organy nadające nauczycielom stopnie awansu zawodowego do wydania stosownych decyzji y

określonym terminie, często decyzje te wydawane były ze znacznym opóźnieniem, co  skutkowało opóźnieniem przeszeregowania płacowego w związku z uzyskaniem wyższego stopnia awansu zawodowego.

II. Realizując upoważnienie zawarte w znowelizowanym przepisie art. 9g ust 10 ustawy

— Karta Nauczyciela Minister Edukacji Narodowej i Sportu wydał rozporządzenie z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. I. Nr 260, poz. 2593), w którym, w szczególności, określono zakres i sposób prowadzenia przez komisję kwalifikacyjną rozmowy z nauczycielem. W przepisie 12 ust. 3 rozporządzenia sprecyzowano jednoznacznie, że komisja kwalifikacyjna analizuje dorobek zawodowy nauczyciela mianowanego ubiegającego się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego na podstawie przedłożonej przez nauczyciela dokumentacji oraz przeprowadzonej rozmowy, podczas której nauczyciel odpowiada na pytania członków komisji dotyczące wpływu działań i zadań zrealizowanych przez nauczyciela w okresie stażu na podniesienie jakości pracy szkoły, w której nauczyciel odbywał staż.

Odpowiednio do tak określonego sposobu przeprowadzania przez komisję kwalifikacyjną rozmowy z nauczycielem, przeredagowane zostały przepisy określające wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego oraz formę przedstawienia dokumentacji potwierdzającej spełnienie tych wymagań, aby zapewnić spójność pomiędzy prezentacją dorobku zawodowego nauczyciela przedstawianą w formie pisemnej (dokumentacja) oraz w formie ustnej (rozmowa z komisją kwalifikacyjną): zarówno w dokumentacji, jak i w rozmowie z komisją kwalifikacyjną nauczyciel powinien wskazać uzyskiwane efekty, tj. wpływ działań podejmowanych w okresie stażu na podniesienie jakości pracy szkoły. W przeciwnym razie nauczyciel byłby zobligowany do dwukrotnej analizy swego dorobku zawodowego dokonywanej pod odmiennym kątem: raz w trakcie przygotowywania dokumentacji, a następnie w trakcie przygotowywania i odbywania rozmowy z komisją kwalifikacyjną. Byłoby to niecelowe, zbyt pracochłonne i dla nauczycieli niekorzystne.

Powołane rozporządzenie weszło w życie z dniem ogłoszenia, tj. z dniem grudnia 2004 r. Równocześnie z tym dniem utraciło moc obowiązującą rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2000 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. Nr 70, poz. 825 ze zm.).

Dokonując analizy porównawczej odpowiednich przepisów obu rozporządzeń należy podkreślić, co następuje:

1) Regulacje dotyczące sposobu odbywania stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego s pod względem merytorycznym identyczne.

2) Zakres merytoryczny wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego jest również identyczny; wprowadzone zmiany mają wyłącznie charakter redakcyjny, bądź doprecyzowujący, z jednym wyjątkiem: wprowadzono jeden nowy wymóg. dotyczący uzyskania umiejętności posługiwania się językiem obcym na poziomie zaawansowanym. Należy jednak zauważyć, iż jest to wymóg alternatywny, a jego spełnienie możliwe jest zarówno w okresie stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego, jak i przed jego rozpoczęciem lub po zakończeniu. Wprowadzenie tego wymogu dla nauczycieli ubiegających się o najwyższy stopień awansu zawodowego z pewnością jest w pełni uzasadnione w sytuacji, gdy już nawet absolwenci szkół średnich coraz częściej legitymują się znajomością języka obcego na poziomie zaawansowanym.

3) Forma przedstawienia dokumentacji potwierdzającej spełnienie wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego jest tożsama: obejmuje odpowiednio opisy i

analizy realizacji wymagań na stopień nauczyciela dyplomowanego oraz sprawozdania ź realizacji wybranych zadań. W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia grudnia 2004 r. doprecyzowano, że w tych opisach i sprawozdaniach wskazać należy uzyskiwane efekty, co nie oznacza, że w dotychczasowym stanie prawnym było dopuszczalne, by awans zawodowy nauczyciela nie przekładał się na podniesienie jakości pracy szkoły.

III. Zgodnie z 17 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia

grudnia 2004 r. do postępowań wszczętych na podstawie wniosków o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego złożonych do dnia 31 października 2004 r. przez

nauczycieli mianowanych stosuje się przepisy rozporządzenia, z wyjątkiem 8 ust. 2 i

ust. 4. W zakresie wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego oraz dokumentacji potwierdzającej spełnienie tych wymagań. składanej przez tych nauczycieli, stosuje się dotychczasowe przepisy, tj. przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2000 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Przepis ten dotyczy wniosków o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego, składanych do organu sprawującego nadzór pedagogiczny (kuratora oświaty) przez nauczycieli mianowanych, niezależnie od tego, kiedy nauczyciele ci rozpoczęli i zakończyli staż na stopień nauczyciela dyplomowanego.

W świetle powyższego nauczyciele, którzy złożyli do organu sprawującego nadzór pedagogiczny wnioski o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego do dnia 31 października 2004 r. zobligowani byli przedłożyć wraz z wnioskiem dokumentację dotyczącą wymagań określonych w 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2000 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli przygotowaną zgodnie z przepisami 7 ust. 4 eg rozporządzenia.

Natomiast nauczyciele składający do organu sprawującego nadzór pedagogiczny wnioski o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego po dniu 31 października 2004 r. zobligowani są do przedłożenia wraz z wnioskiem dokumentacji dotyczącej spełnienia wymagań określonych w 8 ust. rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli, przygotowanej zgodnie z przepisami 9 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r.

Należy podkreślić, iż zgodnie z art. 9b ust. 3 ustawy — Karta Nauczyciela, wnioski podjęcie postępowania kwalifikacyjnego złożone przez nauczycieli do dnia 31 października 2004 r. rozpatrzono do dnia 31 grudnia 2004 r., natomiast wnioski złożone po dniu 31 października 2004 r. mogą być rozpatrywane do dnia 31 sierpnia 2005 r. W związku z powyższym nauczyciele, którzy nie złożyli wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego do dnia 31 października 2004 r. mają wystarczająco dużo czasu na przygotowanie się do rozmowy przeprowadzanej przez komisję kwalifikacyjną oraz sporządzenie dokumentacji potwierdzającej dorobek zawodowy. Stosowanie przepisów nowego rozporządzenia zarówno w zakresie wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego, jak i formy przedstawienia dokumentacji potwierdzającej spełnienie tych wymagań, nie powoduje zatem sytuacji niekorzystnej dla nauczycieli. którzy wniosków o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela dyplomowanego nie złożyli do dnia 31 października 2004 r. Z uwagi na to, że w trakcie rozmowy z komisją kwalifikacyjną nauczyciel musi wskazać wpływ podejmowanych przez niego działań na podniesienie jakości pracy szkoły, uzasadnione jest, aby dokumentacji składana przez nauczyciela również wskazywała efekty podejmowanych przez niego działań.