"Zajęcia pozalekcyjne 2004/2005

1. Wstęp
W poprzednim ustroju miasta w każdej dzielnicy (lub gminie) przyjęty był inny system organizacji zajęć pozalekcyjnych. Biuro Edukacji od 2003 r. podjęło działania w kierunku:
 Wyrównania dysproporcji w dostępie do zajęć dodatkowych – przez zapewnienie jednakowego standardu zajęć pozalekcyjnych dla uczniów z tego samego typu szkół.
 Stworzenia warunków do kontynuacji najlepszych zajęć i programów – przez organizację konkursu na autorskie zajęcia pozalekcyjne.

Na podstawie badań pilotażowych przeprowadzonych wśród uczniów niektórych szkół stwierdzono:
1. niedostateczne rozpoznanie przez szkoły potrzeb uczniów,
2. brak dostatecznej informacji o zajęciach skierowanej zarówno do rodziców, jak i uczniów,
3. wykorzystywanie przydzielonych godzin miejskich na zajęcia obowiązkowe (nie tylko na języki obce).

Biuro Edukacji wspólnie z Biurem Polityki Społecznej i Biurem Ochrony Środowiska, w konsultacji z grupą nauczycieli i naczelników Wydziałów Oświaty i Wychowania dla dzielnic, opracowało koncepcję organizacji zajęć pozalekcyjnych, której głównym założeniem jest wspieranie szkół w realizacji ich programów wychowawczych i profilaktycznych. Cele szczegółowe zajęć, zasady przyznawania godzin i monitorowania ich realizacji omówione są poniżej.

2. Liczba godzin zajęć pozalekcyjnych w roku szkolnym 2004/2005

W 2004 roku Prezydent m.st. Warszawy postanowił ponownie zwiększyć ilość zajęć pozalekcyjnych oraz skoordynować wykorzystanie środków w skali Miasta.

Zajęcia pozalekcyjne – edukacyjne, opiekuńcze i wychowawcze w roku szkolnym 2004/2005 będą realizowane w pięciu podstawowych programach. Zajęcia pozalekcyjne nie zawsze będą jedynym składnikiem programu, ale stanowią jego istotną część, która przekłada się na dodatkowe godziny w organizacji roku szkolnego, dodatkowe godziny pracy nauczyciela i dodatkowe środki w budżecie szkoły.

Te programy to:

A. Program „Równe Szanse” – polega na zapewnieniu wszystkim dzieciom takich samych warunków dydaktycznych w szkole danego typu, co oznacza także wyrównanie zajęć dla uczniów, którzy mają większe potrzeby w stosunku do innych.
Głównym składnikiem programu „Równe Szanse” jest dodatkowo zwiększona liczba godzin pozalekcyjnych zatwierdzona w projekcie organizacji na rok szkolny 2004/2005.
Zgodnie z przydziałem określonym w zasadach organizacji roku szkolnego:
 szkoły podstawowe - 1,5 godziny na oddział (w roku szkolnym 2003/2004 przyznano 1 godzinę na oddział);
 gimnazja - 3 godziny na oddział (w roku szkolnym 2003/2004 przyznano 2 godziny na oddział);
 szkoły ponadgimnazjalne - 2 godziny na oddział (w roku szkolnym 2003/2004 przyznano tyle samo godzin).

B. Program „Nowa Matura” – przeznaczony jest dla uczniów, którzy jako pierwsi przystąpią do „Nowej Matury” Przyznanie dodatkowej puli godzin, umożliwi lepsze przygotowanie się do nowej formy egzaminu. Biorąc pod uwagę, że wszyscy maturzyści zdają egzamin z języka polskiego wskazane byłoby zwiększenie godzin nauki dla tego przedmiotu. Ostateczne decyzje w tej sprawie należą do kompetencji rady pedagogicznej i dyrektora szkoły. Dyrektorzy szkół chcący realizować ww. program mają prawo zwiększyć liczbę godzin dodatkowych o 1 na każdy oddział klasy trzeciej i uwzględnić to w aneksie do organizacji zajęć na rok 2004/2005. Zajęcia wspierające uczniów przygotowujących się do egzaminu maturalnego w 2005 r. organizuje się bez określania limitu uczniów w grupie.


C. Program „Otwarte Drzwi” to rozbudowany program opiekuńczy szkoły, głównie dla szkół podstawowych i gimnazjów, polegający na zapewnieniu dostępności szkół, ich świetlic, klubów, sal sportowych, komputerowych i widowiskowych (docelowo codziennie do godziny 19.00). To także stworzenie możliwości do odrabiania lekcji w szkole.
Szkoły podstawowe i gimnazja mają możliwość otrzymania zwiększonej puli godzin jeżeli udokumentują potrzeby i złożą wniosek na powyższy Program.
Zasady przyznawania:
a) Liczba godzin jest zależna od liczby oddziałów szkolnych „O” (bez świetlic) oraz od liczby dzieci zagrożonych tzw. wykluczeniem społecznym „WS”. Do tej grupy należy zaliczyć uczniów, którzy objęci są opieką OPS lub spełniają kryteria stypendium socjalnego lub losowego, objęci są dożywianiem albo pochodzą z rodzin niewydolnych wychowawczo.
b) Liczbę godzin objętych wnioskiem należy obliczyć według następującego algorytmu: „WS”/15 razy 2 plus 0,5 „O” jednakże maksymalna liczba godzin o jaką może wystąpić dyrektor szkoły wynosi 18 dla zajęć dydaktycznych lub 26 godzin (tygodniowo) dla zajęć o charakterze opiekuńczym lub masowym. (Jednej szkole może być przyznany maksymalnie 1 etat przeliczeniowy).
W ramach ww. programu przewiduje się następujące rodzaje zajęć:
 Zajęcia o charakterze masowym typu „otwarte sale” np. sale gimnastyczne, boiska, sale informatyczne, biblioteki (minimum 20 uczniów).
 Zajęcia o charakterze opiekuńczym: w szkołach podstawowych – wydłużony czas pracy świetlic szkolnych, a w gimnazjach działalność klubów młodzieżowych posiadających własne regulaminy uczestnictwa (minimum 25 uczniów).
 Zajęcia wspierające dla uczniów zagrożonych wykluczeniem społecznym np. pomoc przy odrabianiu lekcji (minimum 10 uczniów).
 Zajęcia rozwijające zainteresowania uczniów ( minimum 15 uczniów).
D. Program „Autorskie Zajęcia Pozalekcyjne” – jest to program analogiczny do tzw. programu grantów (realizowanego w d. Gminie Centrum). Przeznaczony jest dla nauczycieli, których projekty zajęć pozalekcyjnych odznaczają się nowatorstwem i którzy swoje doświadczenia z ich realizacji, chcą przekazać innym nauczycielom. Przyznanie środków na ten cel jest równoznaczne ze zwiększeniem puli zajęć dla szkoły, w której zatrudniony jest autor projektu.
Określa się następujące zakresy zajęć:
a) Organizowanie wolontariatu młodzieżowego lub działań propagujących przedsiębiorczość.
b) Praca z uczniem zdolnym
c) Działania proekologiczne
d) Kultywowanie tradycji lokalnych i regionalnych.
Procedura postępowania
1. Wnioski należy składać do WOW dla dzielnic.
2. Wnioski należy składać na nowych formularzach.
3. Niezbędnym załącznikiem do wniosku jest autorski program zajęć pozalekcyjnych.
4. Zajęcia może prowadzić tylko jeden nauczyciel dla 1 grupy uczniów.
5. Grupa uczniów nie może być mniejsza niż 12 osób.
6. Preferencje mają zajęcia otwarte dla uczniów z innych szkół oraz zajęcia obejmujące dużą grupę uczniów.
7. Łączna ilość środków przeznaczonych na zakupy rzeczowe nie może wynosić więcej niż 10 % środków przeznaczonych na dydaktykę. Finansowane będą jedynie te zakupy rzeczowe, które są niezbędne dla realizacji projektu.
8. Pozytywnie zaopiniowane przez WOW dla dzielnic wnioski, których łączny kosztorys będzie równy puli środków przeznaczonych na ten cel dla dzielnicy, zostaną przyznane, po przekazaniu przez WOW do BE zestawienia dzielnicowego wybranych wniosków.
9. Wnioski przygotowane niezgodnie z ww. zasadami lub nie zawierające załącznika (autorskiego programu zajęć) nie będą rozpatrywane.


E. Program „As Wśród Nas” – to program nastawiony na wspomaganie uczniów wybitnie zdolnych.
W ramach programu mogą być przyznane dodatkowe godziny dydaktyczne na pracę z uczniem wybitnie zdolnym w ramach godzin na prowadzenie międzyszkolnych kółek olimpijskich. Program ten jest przeznaczony dla uczniów lub zespołów uczniów, którzy już mają udokumentowane osiągnięcia, przekraczające szkolne ramy programowe.
Wnioski na tego typu zajęcia należy składać do Biura Edukacji na formularzach dotyczących „Autorskich Zajęć Pozalekcyjnych” wg zasad określonych w programie D (z wyjątkiem podpunktów 8).

3. Założenia ogólne organizacji wszystkich zajęć pozalekcyjnych w roku szkolnym 2004/2005
a) Dostosowanie oferty zajęć pozalekcyjnych do zainteresowań uczniów, tak aby otoczyć w godzinach popołudniowych opieką dydaktyczno – wychowawczą jak największą liczbę dzieci.
b) Wspomaganie rodziców w opiece nad dziećmi, w szczególności wsparcie rodziców mających wydłużony czas pracy, a także tych, którzy mają trudności z realizacją zadań opiekuńczych lub wychowawczych.
c) Pomoc uczniom zagrożonym niepowodzeniami szkolnymi, aby umożliwić im osiąganie sukcesów na miarę ich możliwości. Zmniejszenie skali niepowodzeń szkolnych.
d) Umożliwienie wszechstronnego rozwoju uczniom wykazującym zainteresowania w danej dziedzinie.
e) Przeciwdziałanie patologiom społecznym.
f) Przeciwdziałanie korepetycjom i zajęciom płatnym odbywającym się na terenie szkół i placówek oświatowych.
g) Zajęcia pozalekcyjne (dla ucznia) mają charakter dobrowolny. Na zajęciach nie może być realizowany program obowiązkowy, a uczniowie nie mogą być oceniani (z wyjątkiem godzin przeznaczonych na Program „Nowa Matura”).
h) Zajęcia mogą być realizowane w grupach międzyklasowych.
Każda szkoła zobowiązana jest do opracowania szkolnego planu zajęć pozalekcyjnych. Plan zajęć powinien zapewniać realizację założonych celów i obejmować wszystkie zajęcia pozalekcyjne odbywające się na terenie szkoły, niezależnie od źródeł ich finansowania. Pozwoli to również na monitorowanie efektywności wydatkowanych środków.
Plan musi być pozytywnie zaopiniowany przez Radę Pedagogiczną i skonsultowany z Radą Rodziców.

4. Zadania dyrektora szkoły
a) Rozpoznanie rzeczywistych potrzeb uczniów i ich rodziców. Dyrektor określa:
 rodzaje zajęć odpowiadających zainteresowaniom uczniów i ich rodziców,
 czas pracy szkoły wynikający z potrzeb rodziców i uczniów,
 liczbę uczniów uczestniczących w zajęciach,
 liczbę uczniów, których należy objąć szczególną opieką ze względu na zagrożenia wykluczeniem społecznym.
b) Zapewnienie dostępu do informacji o zajęciach pozalekcyjnych dla uczniów, rodziców i społeczności lokalnej.
c) Zatwierdzenie programów zajęć i harmonogramów zajęć.
d) Zgromadzenie wniosków nauczycieli i poddanie ich pod obrady Rady Pedagogicznej celem ich zaopiniowania.
e) Skonsultowanie z Radą Rodziców propozycji Rady Pedagogicznej.
f) Opracowanie i terminowe przekazanie do WOW dla dzielnic wniosków z załącznikami.
g) Podejmowanie działań korygujących, których celem jest efektywne wykorzystanie puli godzin zajęć.

Uwaga
Występowanie ze wszelkimi wnioskami dotyczącymi zajęć dydaktycznych i pozalekcyjnych do innych Biur, Wydziałów, jednostek organizacyjnych i zakładów budżetowych m.st. Warszawy za może się odbywać jedynie pośrednictwem WOW dla dzielnic.


5. Zadania dla nauczycieli prowadzących zajęcia:
a) Opracowanie programu zajęć odpowiadających zainteresowaniom i potrzebom uczniów.
b) Terminowa realizacja założonego harmonogramu zajęć.
c) Systematyczne prowadzenie dokumentacji zajęć.
d) Okresowe przeprowadzanie ewaluacji zajęć i podejmowanie działań korygujących, zapewniających planowaną frekwencję uczniów na zajęciach.
e) Przekazywanie informacji wychowawcom o nieobecnościach uczniów.
f) Wspieranie uczniów w pokonywaniu trudności.
g) Wszystkie zajęcia muszą być ewaluowane przez nauczyciela minimum 1 raz w semestrze.

6. Zasady monitorowania
1. Dyrektor szkoły obowiązany jest do nadzoru nad wszystkimi zajęciami pozalekcyjnymi, a także do przesyłania informacji do WOW dla dzielnic Kart monitoringu zajęć w terminach: 15października, 30 stycznia; 30 maja (wzór karty monitoringu zostanie opracowany i przekazany do szkół po zakończeniu aneksowania organizacji roku szkolnego 2004/2005 oraz po rozdysponowaniu dodatkowych godzin zajęć pozalekcyjnych).
a) Zajęcia będą monitorowane przez pracowników WOW dla dzielnic, Biura Edukacji i wizytatorów Mazowieckiego Kuratorium Oświaty w Warszawie w zakresie zgodności z:
 zatwierdzonym harmonogramem zajęć pozalekcyjnych,
 szkolnym programem wychowawczym,
 programem profilaktyki szkoły,
 programu profilaktyki szkoły z lokalnym programem profilaktycznym sporządzonym przez Dzielnicowe Zespoły Profilaktyki na podstawie Uchwały Nr XXIII/412 /203 Rady m. st. Warszawy z dnia 18 grudnia 2003 roku.
 Założonymi harmonogramami zajęć.
b) Monitorowanie zajęć odbywać się będzie w ramach kompetencji organu prowadzącego i nadzorującego.

Mierniki określające efektywność zajęć oraz dostosowanie oferty do potrzeb:
 Stopień realizacji programu zajęć pozalekcyjnych zgodnie z założonym harmonogramem zajęć oraz stopień spójności oferty z wynikającymi z badań zainteresowaniami uczniów i rodziców.
 Prezentacje osiągnięć uczniów.
 Podejmowane przez dyrektora szkoły inicjatywy korygujące, mające na celu zapewnienie efektywnego wykorzystania funduszy. Korekta planu zajęć nie musi być konsultowana z Radą Pedagogiczną i Radą Rodziców.
 Rzeczywista liczba uczniów na zajęciach w stosunku do planowanej.
 Semestralna frekwencja na zajęciach obowiązkowych w porównaniu z ubiegłym rokiem szkolnym.
 Procent ocen niedostatecznych w semestrze I i II w porównaniu z ubiegłym rokiem szkolnym.
 Procent drugoroczności w porównaniu z ubiegłym rokiem szkolnym.
 Wyniki testów kompetencyjnych w porównaniu z ubiegłym rokiem szkolnym."

Napisałam program zajęć pozalekcyjnych z języka niemieckiego dla klas maturalnych - są to dwie klasy, w sumie 42 uczniów (każda klas po 2 godziny) i wszyscy zdają niemiecki. Do piątku wszystko było ok, ale po telefonie z Biura Edukacji okazuje się, że muszę zmniejszyć ilość godzin, ponieważ - no właśnie do końca nie wiem dlaczego. Podobno mam za dużo godzin, choć oprócz mnie są inni, którzy także mają 4 godziny w tygodniu dla róznych klas. (Na przykład w zajęciach z biologi uczestniczą 3 osoby zdające ten przedmiot, a tu nikt nie proponuje zmniejszenia godzin)

Nie wiem jak to się wszystko ma do informacji z Biura Edukacji. A problem jest duży, ponieważ większość uczniów rozpoczęła naukę języka niemieckiego dopiero w klasie pierwszej liceum, jedną z klas dostałam dopiero w tym roku. Uczniowie chetnie uczestniczą w zajęciach - frekwencja około 80%. Ja także widzę efekty swojej pracy.

Część z nich nie ma pieniędzy na płatne korepetycje, nie ma więc innych możliwości. Te zajęcia to dla nich jedyna szansa na zdanie egzaminu.

Dyrekcja zaproponowała dzisiaj, żebym prowadziła zajęcia dla wszystkich - jedna godzina w tygodniu. Niestety nie wyobrażam sobie tego w grupie ponad 30 osobowej. Nie ma wtedy szansy na mówienie, co sprawia uczniom najwięcej trudności.

Czy to wszystko ma sens? Ja chcę dobrze, a wszyscy są przeciw. Zapraszałam na zajęcia dyrekcję i panią z Biura Edukacji, ale nikt się nie pojawił.