Nie wiem czy to się Tobie przyda, ale przesyłam. To wymiślił mój organ KO. Szkoda, że nie masz e-maila. „ZASADY KONSTRUOWANIA INDYWIDUALNEGO PROGRAMU EDUKACJI UCZNIA NIEPEŁNOSPRAWNEGO W SZKOLE INTEGRACYJNEJ I OGÓLNODOSTĘPNEJ”. Pracownia Wspomagania Rozwoju i Integracji Centrum Metodycznego Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej w Warszawie, mając na uwadze przepisy ustawy o systemie oświaty dotyczące dostosowania treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów oraz umożliwienia realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, opracowała – we współpracy z nauczycielami szkół integracyjnych „Zasady konstruowania indywidualnego programu edukacji ucznia niepełnosprawnego w szkole integracyjnej i ogólnodostępnej”. Ponadto CMPP-P przygotowuje zmianę sposobu pobierania ankiety dotyczącej kształcenia integracyjnego i raportowania danych z placówek integracyjnych w całym kraju. Od września 2004r. formularz ankiety dotyczącej organizacji kształcenia integracyjnego jest dostępny na stronach internetowych Centrum pod adresem: www.cmpp.edu.pl/integracja/. Placówki integracyjne mające łączność internetową będą miały możliwość bezpośredniego przekazywania danych do CMPP-P, co znacznie skróci i usprawni przepływ informacji. Natomiast szkoły, które nie mają takiej możliwości będą przesyłać dane drogą pocztową(w okresie przejściowym, do momentu uzyskania dostępu do internetu). Dodatkowych informacji w sprawach dotyczących ankiety udzielają; Małgorzata Kummant –CMPP-P: tel.(022) 825 44 51 w. 102; e mail: mkummant@cmppp.edu.pl Ewa Kozłowska CMPP-P: tel.(022) 825 44 51 w. 120; e mail: ekozlowska@cmppp.edu.pl Stefania Chatys : Kuratorium Oświaty w Opolu, tel. (077) 452 45 73 W załączeniu: I. Zasady konstruowania indywidualnego programu ... II. Formularz ankiety dotyczącej organizacji kształcenia integracyjnego- rok szkolny 2004/05. I. Zasady konstruowania indywidualnego programu edukacji ucznia niepełnosprawnego w klasie integracyjnej i ogólnodostępnej Indywidualny program edukacji w odniesieniu do uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub opinię o dostosowaniu wymagań edukacyjnych, wydanych przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne, tworzony jest wtedy, gdy dziecku nie wystarcza wsparcie ze strony rówieśników i nauczyciela, ale wówczas, gdy uczeń wymaga dodatkowej pomocy nauczyciela i specjalistów, oraz modyfikacji treści programowych.
Konstruując indywidualny program edukacji należy pamiętać o jego dostosowaniu do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz predyspozycji ucznia, a także, że powinien on mieć charakter edukacyjno-terapeutyczny, z uwagi na fakt, że w przypadku uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi obu tych funkcji nie można od siebie oddzielać. W zakresie funkcji edukacyjnej indywidualny program może być: 1) - adaptacją podstawy programowej do możliwości uczniów niepełnosprawnych a) w minimalnym zakresie, ograniczoną do uwag związanych z dysfunkcją ucznia, która nie wiąże się z obniżeniem wymagań (szczególnie na I etapie edukacyjnym), b) w znacznym zakresie, kiedy stopień dysfunkcji ucznia uniemożliwia realizowanie treści programowych i wymaga większych modyfikacji, zarówno w zakresie treści, jak i sposobu realizacji, a także konieczności dodatkowych działań wspomagających. 2) - całkowicie autorskim programem zawierającym treści nauczania, metody i formy pracy na poszczególnych, bądź wszystkich przedmiotach lub obszarach edukacyjnych, dostosowany do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia. W zakresie funkcji terapeutycznej indywidualny program edukacji powinien zawierać działania mające na celu nawiązanie z uczniem pozytywnego kontaktu emocjonalnego (np. poprzez pozytywne wzmacnianie nawet niewielkich jego postępów), usprawnianie zaburzonych funkcji, kompensowanie braków, wspieranie rozwoju umysłowego i społecznego ucznia poprzez rewalidację w formie m.in. gimnastyki korekcyjnej, rehabilitacji ruchowej, logopedii, nauki alternatywnych metod komunikacji, stymulacji polisensorycznej, rozwijanie procesów poznawczych, eliminowanie zachowań niepożądanych, a także powinien zawierać inne formy terapii, takie jak np. hydroterapię, hipoterapię, muzykoterapię itp. Indywidualny program edukacji należy budować w oparciu o: 1. Informacje o dziecku i jego specjalnych potrzebach, które pochodzą: 1) - z wywiadów i rozmów z rodzicami, 2) - z orzeczeń wydawanych przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne zawierających diagnozę pedagogiczną i psychologiczną, 3) - od lekarzy i specjalistów i dotyczą niepełnosprawności dziecka, 4) - z obserwacji nauczyciela dot. funkcjonowania ucznia w klasie, np.: a) jak się porusza - czy samodzielnie przejdzie do tablicy, czy wymaga pomocy w czasie szkolnych wycieczek, na lekcjach wychowania fizycznego ..., b) jak się komunikuje - słownie, wypowiedzi rozbudowane, czy wymaga alternatywnych metod (piktogramy, symbole Blissa), bądź specjalistycznych metod komunikacji (alfabet Braille'a, język migowy), c) jak pisze - czy mieści się w liniaturze, czy przepisuje, czy pisze z pamięci itp.,.
jak czyta - czy głoskuje, czyta globalnie, czyta ze zrozumieniem, jakie ma tempo czytania, czy uczy się Braille'a), d) jak wyraża swoje emocje i funkcjonuje w relacjach z innymi. Można również skorzystać z gotowych narzędzi diagnostycznych (szczególnie w odniesieniu do dzieci z upośledzeniem umysłowym i autystycznych), np.: - Inwentarz H.C. Gunzburga do Oceny Postępu Rozwoju Społecznego, - Program TEACCH, - skala I. Uzgiris, C. Hunt do badania rozwoju inteligencji dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu znacznym i głębokim. Ponadto, w indywidualnym programie edukacji powinny znaleźć się następujące informacje.: 1) - dane personalne ucznia, 2) - krótka charakterystyka ucznia (dominujące nastroje, ulubione formy aktywności, zachowania nietypowe oraz specyficzne zalecenia), 3) - opis grupy szkolnej, do której uczeń należy, 4) - tygodniowy rozkład zajęć ucznia, a także: 5) - zgoda rodziców na realizację indywidualnego programu, 6) - podpis osoby odpowiedzialnej za przygotowanie programu, 7) - informacja o zatwierdzeniu programu przez radę pedagogiczną oraz numer w szkolnym zestawie programów. Indywidualny program edukacji powinien zawierać: · cele edukacyjne (główne i szczegółowe) – konkretne umiejętności, w które zamierzamy wyposażyć ucznia; Cele te, to przede wszystkim wspieranie rozwoju każdego dziecka w różnych sferach. Będą się one różniły w zależności od możliwości i potrzeb ucznia (wpływ na to zróżnicowanie może także mieć specyfika ograniczeń związanych z niepełnosprawnością). Nie zawsze cele poznawcze będą w programie indywidualnym pierwszoplanowe. Ustalenie hierarchii celów ma zasadnicze znaczenie dla pomyślności programu. Należy zacząć od tego, co jest najistotniejsze dla dziecka, aby mogło w ogóle się uczyć ( jeżeli dziecko ma np. fobię szkolną, to zasadniczym elementem programu będzie obniżenie poziomu lęku i konieczne działania podjęte w tym zakresie, np. u dzieci z cechami autyzmu - budowanie tożsamości, itp). Cele powinny być krótkoterminowe (1 - 3 miesiące); · treści nauczania – zagadnienia (wiedza), dzięki którym uczeń osiągnie założone przez nauczyciela cele edukacyjne; Kryterium doboru treści nauczania powinna być korzyść dla rozwoju ucznia. Program nauczania należy modyfikować w takim zakresie, jak to jest konieczne, biorąc pod uwagę trudności związane z funkcjonowaniem dziecka oraz uwzględniając te treści, które są i mogą być przez ucznia przyswajane (ilość, jakość treści, zróżnicowanie prac domowych). W odniesieniu do dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, należy w każdym temacie wychodzić od treści podstawowych, konkretno-obrazowych; To, czego dziecko może nauczyć się na zajęciach edukacyjnych będzie również zależało od jakości pracy nauczyciela i będzie wymagało zmian w jego stylu pracy, w dotychczasowym sposobie prowadzenia lekcji, w organizacji klasy (np. w ustawieniu ławek), w ocenianiu i stosowaniu różnorodnych pomocy dydaktycznych ... Wymagana jest zatem rozumiejąca, refleksyjna i twórcza postawa nauczyciela, która sprzyja powodzeniom ucznia. · procedury osiągania celów - metody, formy (bardzo konkretne), środki dydaktyczne, którymi posłuży się nauczyciel, aby uczeń osiągał nawet minimalny sukces; · rodzaje pomocy i wsparcia a) Pomoc pedagoga wspierającego na wybranych godzinach lub na wszystkich lekcjach w zależności od potrzeb uczniów. b) Pomoc specjalistyczna tylko taka, jaka jest absolutnie konieczna i wycofywanie jej najszybciej jak to wykonalne, żeby pozwolić na maksymalną samodzielność dziecka. c) Jeżeli są inne potrzeby wynikające z niepełnosprawności, to w indywidualnym programie zapisujemy rodzaj pomocy i osobę odpowiedzialną za realizację (kto wyprowadza do toalety, cewnikuje, itp.). d) Pomoc płynąca ze strony rówieśników (współpraca w grupach, w parach, kontakty indywidualne...). · przewidywane osiągnięcia – a właściwie kierunki, w jakich prawdopodobnie uczeń będzie się rozwijał; Nie możemy przewidzieć, ile czasu zajmie uczniowi opanowanie danej umiejętności (a więc zrealizowanie celu); · ocenę osiągnięć ucznia – ocena opisowa będąca diagnozą pedagogiczną; Ważną rolę stanowią arkusze lub zeszyty obserwacji, w których na bieżąco odnotowujemy zachowania i postępy ucznia; Ocena postępów dziecka zawsze dokonywana jest w płaszczyźnie indywidualnej - co dziecko osiągnęło w stosunku do siebie, a nie w odniesieniu do innych. Obserwacji dokonują również rodzice, uwzględnianie od nich informacji zwrotnych jest bardzo istotne, bo warunkuje powodzenie w edukacji dziecka; . · ewaluację programu - sposób, w jaki dowiemy się, czy program jest prawidłowo skonstruowany i czy przynosi zamierzone efekty. Tak więc ewaluacja powinna zawierać: - rejestrację zmian i postępów (dokumentacja tego, co dziecko osiągnęło), - ocenę skuteczności podjętych priorytetowych działań (wygaszanie pewnych zachowań, budowanie pozytywnych wzorców), - wnioski i propozycje zmian w proponowanych działaniach na okres następny. Ewaluacji dokonują wszystkie strony zaangażowane w tworzenie i realizację programu . Kto powinien opracować indywidualny program edukacji każdego ucznia? Indywidualny program edukacji opracowuje dla każdego ucznia, we współpracy z rodzicami, zespół nauczycieli i specjalistów pracujących w szkole. Zespół stanowią osoby:
- nauczyciel-wychowawca oraz pozostali (wszyscy) nauczyciele
- specjaliści: psycholog, logopeda, terapeuci (np. mowy), rehabilitant, inni.
Nauczyciel – wychowawca jest odpowiedzialny za program i jego realizację. Rola rodziców przy konstruowaniu i realizacji indywidualnego programu edukacji: · współtwórcy indywidualnych programów (udział w posiedzeniu zespołu ustalającego program), · realizatorzy elementów programu edukacji w warunkach domowych. pełnoprawni uczestnicy procesu kształcenia i rewalidacji. | 
