to jest tu: ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 56, poz. 498) wprowadzająca zmiany w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 162, poz. 1118 z późn. zm.). fRAGMENT PEWNEGO ARTYKULU:
Zgodnie z nią waloryzacja rent i emerytur będzie miała charakter cenowo-płacowy. Jej wartość zostanie ustalona na podstawie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku, powiększonego co najmniej o 20 proc. realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w tym samym czasie. Oznacza to, że waloryzacja emerytur i rent nie będzie już uzależniona od planowanych na dany rok wskaźników, ale od wskaźników faktycznych z poprzedniego roku kalendarzowego. Zastosowano także mechanizm ochrony świadczeniobiorców.
Od 1 marca 2004 r. będzie obowiązywać nowa kwota bazowa wynosząca 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku kalendarzowym, pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne. Kwota bazowa zostanie wyliczona dopiero po ogłoszeniu przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego komunikatu w „Monitorze Polskim”. Komunikat ten powinien być ogłoszony na początku lutego każdego roku. Do tego czasu obowiązuje stara kwota bazowa, obecnie wynosząca 1862,62 zł. i WRZUCAM UZASADNIENIE uSTAWY"
Wysokość przyznawanych obecnie emerytur ustalana jest w oparciu o metodę
zdefiniowanego świadczenia, co oznacza, że kwotę należnej emerytury wylicza
się według z góry ustalonego wzoru uwzględniającego staż i dochód
ubezpieczonego. Jednym z istotnych składników tego wzoru jest kwota bazowa,
która zgodnie z art. 19 ustawy o emeryturach i rentach wynosi 100 %
przeciętnego wynagrodzenia w kwartale kalendarzowym poprzedzającym termin
waloryzacji, pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na
ubezpieczenie społeczne Przyznane świadczenia poddawane są okresowo
waloryzacji. Co do zasady, możliwy jest wybór dwóch metod waloryzacji -
dostosowywanie świadczeń bądź to do poziomu przeciętnych płac, bądź też do
poziomu cen określających koszty utrzymania. Zgodnie z art. 88 ustawy o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, emerytury podlegają
waloryzacji w celu zachowania co najmniej ich realnej wartości w odniesieniu
do wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem. Ustalenie wysokości
zwaloryzowanej emerytury polega na pomnożeniu kwoty emerytury przez wskaźnik
waloryzacji. Wskaźnik waloryzacji ustalany jest w ustawie budżetowej. W
sytuacji, gdy wskaźnik waloryzacji emerytury ustalony w ustawie budżetowej
wyniesie co najmniej 110 %, emerytury są waloryzowane dwukrotnie w roku - od
1 marca i od 1 września. W tym przypadku ustala się jednakowe wskaźniki dla
każdego terminu waloryzacji. Jeżeli wskaźnik waloryzacji emerytury i rent
wyniesie mniej niż 100%, emerytury są waloryzowane raz w roku - od 1 czerwca.
Uchwalona w dniu 25 października 1996 r. ustawa o waloryzacji emerytur i
rent oraz zmianie niektórych ustaw przewidywała zachowanie przez emerytury i
renty co najmniej ich realnej wartości w odniesieniu do wzrostu cen towarów i
usług konsumpcyjnych ogółem. Ponadto ustawa ta oparła wskaźnik waloryzacji na rocznej prognozie wzrostu cen liczonej dla
gospodarstw domowych emerytów i rencistów. Na podstawie wprowadzonych w/w
ustawą zasad waloryzacji, emerytury miały podlegać corocznej waloryzacji nie
płacowej, lecz cenowej. Miało to służyć zachowaniu ich realnej wartości w
odniesieniu do wzrostu cen i towarów i usług konsumpcyjnych ogółem.
Waloryzacja obejmowała emerytury przyznane przed dniem określonym jako termin
waloryzacji. Podwyższenie świadczeń następowało z urzędu. Ustalenie wysokości
zwaloryzowanej emerytury polegało na pomnożeniu podstawy wymiaru,
podwyższonej wskaźnikiem waloryzacji, przez wskaźnik wymiaru świadczenia.
Wskaźnik waloryzacji emerytur dla każdego terminu waloryzacji ustalano w
ustawie budżetowej. Wskaźnik wymiaru świadczenia uzyskiwano, dzieląc kwotę
emerytury przez kwotę podstawy wymiaru świadczenia.
Stosowanie waloryzacji cenowej prowadziło do znacznie wolniejszego
wzrostu świadczeń, niż rosły płace. Zmiana ta spowolniła dynamikę wzrostu
nominalnej i realnej wartości emerytur i rent, co stopniowo zwiększało ich
dystans w stosunku do płac. W efekcie doszło do stopniowego obniżania stopy
zastępowalności zarobku przez świadczenia oraz do tworzenia się tzw. ?starych
portfeli? na skutek tego, że nowoprzyznawane emerytury (od takich samych
zarobków) są wyższe niż emerytury wcześniej przyznane i waloryzowane.
Należy zauważyć, iż obecnie przyznawane świadczenia są o około 40%
wyższe od świadczeń ?starego portfela? emerytów i rencistów, którym
świadczenia ustalono przed 1996 roku w oparciu o zbliżone wskaźniki wysokości
podstawy wymiaru świadczenia oraz staż pracy. Zagadnienie to ma niezmiernie
doniosłe znaczenie społeczne, gdyż obejmuje liczbę około 5 milionów emerytów
i rencistów. Taki stan prawny świadczy o nierównym traktowaniu przez przepisy
prawa emerytów i rencistów, uzależniając wysokość ich świadczeń nie od
długości stażu pracy oraz osiąganych zarobków, lecz od faktu w którym roku
ustalono świadczenie emerytalne bądź rentowe. Wysokość świadczenia emerytalnego i rentowego zależna jest bowiem faktycznie od czasu
jego przyznania. W obecnym stanie prawnym istnieje następująca zależność - im
nowsze świadczenie, tym jest ono wyższe. Taki stan prawny w państwie prawa,
urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, nie może mieć miejsca.
Stąd też zachodzi konieczność uchwalenia niniejszego projektu ustawy.
Przyznawanie świadczeń według tych zasad doprowadziło do powstania
dużych rozbieżności pomiędzy wartością emerytur i rent tych osób, których
świadczenia ustalono przed 1996 r. i tych, których świadczenia emerytalne i
rentowe ustalono po 1996 r. Nie zachowano przy tym podstawowej zasady, która
rządzi filozofią ubezpieczeń społecznych, która stwierdza, że emerytura winna
być pochodną płacy oraz stażu pracy.
Można dodatkowo zauważyć, iż niemały wpływ na powstanie zaistniałej
dysproporcji w dochodach emerytów i rencistów miało także obniżenie wskaźnika
kwoty bazowej do 91% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej i
wstrzymanie jego przywracania na poziomie 93 % w roku 1995 dla starszego
pokolenia emerytów i rencistów. Kolejne Rząd,y nie dotrzymały warunku
dofinansowania Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z prywatyzacji majątku
narodowego, czym miano wyrównać nie uwzględnienie udziału emerytów i
rencistów w prywatyzacji.
Dalsze utrzymywanie tego stanu rzeczy prowadzi wprost do pogłębiania się
różnic, jakie istnieją w wysokościach i sile nabywczej świadczeń
nowoprzyznawanych oraz świadczeń przyznanych przed 1996 r. Przedmiotowy
projekt ma na celu powstrzymanie tego procesu, który oceniany jest przez
wszystkich negatywnie, aczkolwiek pozostaje się jedynie na etapie krytyki.
Nie prowadzi się żadnych działań zaradczych. Przedmiotowy projekt ma na celu
rozwiązanie tego pilnego i ważkiego problemu społecznego dla około 5 miliona
emerytów i rencistów. Stan finansów publicznych nie pozwala na przywrócenie wszystkim emerytom
i rencistom wskaźnika kwoty bazowej opartego na 100% przeciętnego
wynagrodzenia w gospodarce narodowej i wprowadzenia waloryzacji świadczeń
opartej na wzroście wynagrodzeń. Prawa do takiej waloryzacji zostali
pozbawieni emeryci i renciści, których świadczenia ustalono przed 1996 roku.
Jak pierwotnie zakładano taki stan prawny miał obowiązywać jedynie przez rok,
a co najwyżej przez okres dwuletni. Tymczasem okazało się to rozwiązaniem
trwałym, niosącym za sobą wskazane powyżej negatywne skutki społeczne.
Uwzględniając zatem możliwości finansowe budżetu Państwa, proponuje się w
przedmiotowym projekcie ustawy nowelizującej ustawę o emeryturach i rentach z
FUS, przyjęcie określonych mechanizmów, które przy braku nakładów
budżetowych, bądź też niewielkim ich nakładzie, pozwolą na likwidację
dysproporcji istniejących pomiędzy ?starym portfelem? emerytur i rent, a
świadczeniami przyznanymi po roku 1996 r.
Uwzględnienie założeń zawartych w przedłożonym projekcie doprowadzi do
likwidacji istniejących już w obecnym stanie prawnym 11 portfeli świadczeń
emerytalno - rentowych. W tym celu należy wprowadzić mechanizm stopniowego
wyrównywanie wysokości świadczeń, począwszy od l marca 2004 r. przez sześć
kolejnych lat do marca 2009 r. Mechanizm ten zostanie oparty na konieczności
corocznego przeliczania wysokości świadczeń emerytalno - rentowych,
przyznanych przed 1996 r., w oparciu o kwoty bazowe przyjęte dla danego roku.
Przeliczeniu będą podlegać wyłącznie te świadczenia, których wysokość nie
będzie przekraczać w każdym roku określonej kwoty, wskazanej w projekcie
ustawy na dzień 1 marca lub dzień 1 września danego roku, jeżeli wskaźnik cen
towarów i usług wyniesie co najmniej 110%, bądź też na dzień 1 czerwca danego
roku, jeżeli wskaźnik cen towarów i usług wyniesie mniej niż 110%. Zgodnie z
założeniami, przyjęcie powyższego rozwiązania doprowadzi do zrównania
wysokości wszystkich świadczeń, przyznanych w oparciu o zbliżone podstawy, w
2009 r. |
