Wrzuciłam to Diterowi mailem, ale nie wiem, czyodbiera poicztę, więc wrzucam i tu: z doradcy vulcana: Doradca (20) czerwiec 2002
Nagrody jubileuszowe
Prawo do nagrody jubileuszowej przysługuje zarówno nauczycielom (na podstawie art. 47 Karty Nauczyciela[1]), jak i pracownikom szkół i placówek oświatowych niebędących nauczycielami (na podstawie stosownych rozporządzeń).
Obecnie zagadnienia związane z zasadami ustalania uprawnień oraz sposobem obliczania i wypłacania nagrody jubileuszowej dla poszczególnych grup pracowników regulują następujące akty wykonawcze:
W wypadku nauczycieli:
Rozporządzenie ministra edukacji narodowej i sportu z 30 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania (Dz. U. nr 128, poz. 1418). Obowiązuje od 24 listopada 2001 r.
W wypadku pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej:
Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 3 lipca 1996 r. w sprawie zasad wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń dla pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych prowadzonych przez organy administracji rządowej oraz w biurze uznawalności wykształcenia i wymiany międzynarodowej (Dz. U. nr 80, poz. 375, z 1997 r. nr 31, poz. 182, z 1998 r. nr 45, poz. 281, z 1999 r. nr 35, poz. 334 i nr 78, poz. 882, z 2000 r. nr 27, poz. 329 oraz z 2001 r. nr 32, poz. 377). Obowiązuje od 1 lipca 1996 r.
W wypadku pracowników niebędących nauczycielami, którzy są zatrudnieni w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządowe:
Rozporządzenie rady ministrów z 26 lipca 2000 r. w sprawie zasad wynagradzania i wymagań kwalifikacyjnych pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. nr 61, poz. 708 oraz z 2001 r. nr 34, poz. 393). Obowiązuje od 1 sierpnia 2000 r.
W wypadku pracowników szkół i placówek oświatowych, które nie są prowadzone przez organy administracji rządowej, do czasu objęcia ich postanowieniami układu zbiorowego pracy lub innymi przepisami prawa pracy (chodzi tu np. o obowiązujące już gminne regulaminy wynagradzania):
Zarządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 13 maja 1994 r. w sprawie zasad wynagradzania i innych świadczeń dla pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w przedszkolach, szkołach i innych placówkach (Monitor Polski nr 31, poz. 255 i nr 58, poz. 500 oraz z 1995 r. nr 4, poz. 64, nr 31, poz. 367 i nr 54, poz. 591). Obowiązuje od 1 czerwca 1994 r.
Zasady ogólne
Ponieważ zawarte w przytoczonych powyżej rozporządzeniach szczegółowe zasady ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowe zasady jej obliczania i wypłacania poszczególnym grupom zawodowym są takie same, dlatego też przedstawiamy je bez podziału na nauczycieli i pracowników administracji i obsługi.
Okresy pracy uprawniające do nagrody
Przy ustalaniu okresów pracy uprawniających do nagrody jubileuszowej zlicza się wszystkie zakończone okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy bez względu na sposób ustania stosunku pracy (niekoniecznie musi to być praca pedagogiczna) oraz inne okresy (np. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego czy okres, za który pracownikowi pozostającemu bez pracy przysługuje odszkodowanie wypłacone w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy), które na mocy odrębnych przepisów (np. Kodeksu pracy[2]) podlegają zaliczeniu do okresu pracy (zatrudnienia).
Do okresu pracy uprawniającego do otrzymania omawianej nagrody nie zalicza się okresu pracy w innym zakładzie, w którym pracownik jest lub był zatrudniony jednocześnie. Nie zaliczą się również okresu urlopu bezpłatnego, którego zgodnie z przepisami Kodeksu pracy (Art. 174, § 2)[2] nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
W sytuacji, gdy w aktach osobowych danego pracownika brak jest odpowiedniej dokumentacji poświadczającej wymagany okres zatrudnienia, wówczas pracownik sam musi udokumentować swoje prawo do nagrody, tzn. dostarczyć dokumenty potwierdzające przebieg zatrudnienia.
W wypadku rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy pracownikowi, któremu do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 1 rok, licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy, nagroda ta przysługuje i wypłaca się ją w dniu rozwiązania stosunku pracy.
Na koniec tego podrozdziału cytujemy jeszcze komentarz autorski dotyczący ustalania stażu pracy, dostępny w programie Prawo w oświacie:
"Czy prowadzenie gospodarstwa rolnego zalicza się do stażu pracy?
Odpowiedź na tytułowe pytanie jest pozytywna: prowadzenie gospodarstwa rolnego zalicza się do stażu pracy, jednak po spełnieniu określonych warunków.
Zasady wliczania okresu zatrudnienia do pracowniczego stażu pracy w związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, określone zostały w ustawie z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy (Dz. U. Nr 54, poz. 310). W świetle art. 1 ust. 1 pkt 1-3 do stażu pracy wlicza się:
okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka,
przypadające przed dniem 1 stycznia 1983r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub ze współmałżonkiem,
przypadające po dniu 31 grudnia 1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.
Okres zatrudnienia w indywidualnym gospodarstwie nie jest wliczany do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego.
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 8 czerwca 1993 r. (I PZP 20/93) stanął na stanowisku, że "w sytuacji, gdy po okresie pracy w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców dana osoba obejmuje gospodarstwo teściów i rozpoczyna jego prowadzenie osobiście lub ze współmałżonkiem, okres tej pracy przypadający po ukończeniu 16 roku życia, na podstawie art. 1 ust. pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 1990 r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy, podlega wliczaniu do stażu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej".
Okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie potwierdza na wniosek zainteresowanego właściwy urząd gminy. Jeżeli urząd nie dysponuje dokumentami uzasadniającymi wydanie zaświadczenia, okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym mogą być udokumentowane zeznaniami co najmniej dwóch świadków."
Kiedy wypłacić nagrodę?
Prawo do nagrody jubileuszowej pracownicy nabywają w dniu, w którym upływa okres uprawniający ich do tej nagrody. W związku z tym, że wypłata nagrody jubileuszowej powinna nastąpić niezwłocznie po nabyciu przez pracownika prawa do tej nagrody, z reguły nagrodę wypłaca się już następnego dnia po upływie wymaganego okresu.
Jeżeli na mocy odrębnych przepisów do okresów uprawniających do świadczeń pracowniczych zaliczone zostaną okresy dotychczas niepodlegające zaliczeniu i w dniu wejścia w życie tych przepisów pracownik uzyska prawo do dwóch lub więcej nagród, wypłaca mu się tylko jedną nagrodę - najwyższą. Ponadto, jeśli pracownik posiada okres pracy dłuższy niż wymagany do nagrody danego stopnia i jeśli w ciągu 1 roku od dnia nabycia prawa do nagrody niższego stopnia upłynie okres uprawniający go do nagrody wyższego stopnia, nagrodę niższą wypłaca mu się w pełnej wysokości, a w dniu nabycia prawa do nagrody wyższej wypłaca się różnicę między kwotą nagrody wyższej a kwotą nagrody niższej.
Wysokość nagrody jubileuszowej
Nauczyciele
W art. 47 Karty Nauczyciela[1] czytamy, że nauczyciel za wieloletnią pracę otrzymuje nagrodę jubileuszową w następującej wysokości:
za 20 lat pracy - 75 % wynagrodzenia miesięcznego;
za 25 lat pracy - 100 % wynagrodzenia miesięcznego;
za 30 lat pracy - 150 % wynagrodzenia miesięcznego;
za 35 lat pracy - 200 % wynagrodzenia miesięcznego;
za 40 lat pracy - 250 % wynagrodzenia miesięcznego.
Zgodnie z wytycznymi rozporządzenia dotyczącego nauczycieli[3] podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie miesięczne przysługujące nauczycielowi w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli jest to dla nauczyciela korzystniejsze, to wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty.
Gdy nauczyciel nabył prawo do nagrody jubileuszowej będąc zatrudnionym w innym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin niż w dniu jej wypłaty, to podstawę obliczenia nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące nauczycielowi w dniu nabycia prawa do nagrody (§ 3, ust. 2 rozporządzenia[3]).
Pracownicy niebędący nauczycielami
Pracownikom administracji i obsługi, podobnie jak nauczycielom, za wieloletnią pracę przysługują nagrody jubileuszowe, które stanowią:
75% wynagrodzenia miesięcznego
- po 20 latach pracy;
100% wynagrodzenia miesięcznego
- po 25 latach pracy;
150% wynagrodzenia miesięcznego
- po 30 latach pracy;
200% wynagrodzenia miesięcznego
- po 35 latach pracy;
300% wynagrodzenia miesięcznego
- po 40 latach pracy;
400% wynagrodzenia miesięcznego
- po 45 latach pracy (dotyczy wyłącznie pracowników zatrudnionych w jednostkach samorządowych).
I tu, podobnie jak w wypadku nauczycieli, podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w chwili nabycia prawa do tej nagrody, a jeżeli dla pracownika jest to korzystniejsze - wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty.
Jeżeli pracownik nabył prawo do nagrody jubileuszowej, będąc zatrudnionym w innym wymiarze czasu pracy niż w dniu jej wypłaty, podstawę obliczenia nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu nabycia prawa do nagrody.
Sposób obliczania nagrody jubileuszowej
Nauczyciele
W wypadku nauczycieli nagrodę oblicza się według tych samych zasad, które obowiązują przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Zatem zgodnie z rozporządzeniem MEN w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli[4] przy wyznaczaniu wynagrodzenia miesięcznego potrzebnego do obliczenia nagrody jubileuszowej uwzględnia się następujące składniki:
Określone w stawkach miesięcznych w stałej wysokości lub określone procentowo od tych stawek, w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do nagrody:
wynagrodzenie zasadnicze,
dodatek za wysługę lat,
dodatek motywacyjny,
dodatek za warunki pracy,
dodatki funkcyjne (za wyjątkiem szczególnych wypadków omówionych w Doradcy nr 13 z października 2001 r.),
dodatek za uciążliwość pracy, o którym mowa w art. 19, ust. 2, pkt 2 Karty Nauczyciela[1].
Odpowiednio wyznaczoną (patrz Doradca nr 13/2001) średnią z wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw otrzymanego w okresie zatrudnienia przypadającym w danym roku szkolnym przed miesiącem uzyskania prawa do nagrody.
Średnią wyznaczoną z wynagrodzeń za pracę w porze nocnej, w święta i dni wolne otrzymanych w miesiącach roku szkolnego poprzedzających miesiąc uzyskania prawa do nagrody.
Przykład wyliczenia nagrody jubileuszowej dla nauczyciela
Poniżej przedstawiamy przykład obliczenia nagrody jubileuszowej za 25 lat pracy, do której nauczyciel nabył prawo w kwietniu.
Załóżmy, że w dniu nabycia prawa do nagrody jubileuszowej nauczycielowi przysługiwały następujące elementy wynagrodzenia:
Określone kwotowo:
wynagrodzenie zasadnicze: 1600 zł,
dodatek za wysługę lat: 256 zł,
dodatek motywacyjny: 96 zł,
dodatek funkcyjny za wychowawstwo: 80 zł.
Wynagrodzenie za pracę w święta, z tytułu którego od września do marca nauczycielowi wypłacono łącznie 175 zł.
Ponadto w okresie od września do marca nauczyciel przepracował 28 godzin ponadwymiarowych w bibliotece (pensum 30) i 14 godzin języka polskiego (pensum 18).
Wynagrodzenie miesięczne, od którego zależy wysokość nagrody jubileuszowej w naszym przykładzie, wynosi 2150,87 zł i składa się ono z następujących kwot:
2032 zł (1600 zł + 256 zł + 96 zł + 80 zł);
25 zł (175 zł/7 miesięcy);
93,87 zł (28/7 * 1600/125 + 14/7 * 1600/75), gdzie:
2030 zł to suma stałych elementów wynagrodzenia (wynagrodzenia zasadniczego, dodatku za wysługę, motywacyjnego i funkcyjnego);
25 zł to kwota obliczona z tytułu pracy w święta;
93,87 zł to średnia obliczona z przepracowanych godzin ponadwymiarowych przy godzinowej stawce obowiązującej w miesiącu nabycia prawa do nagrody.
Za 25 lat pracy nauczyciel otrzyma zatem nagrodę jubileuszową w wysokości 2150,87 zł (100% wynagrodzenia miesięcznego).
Pracownicy niebędący nauczycielami
Wynagrodzenie, które stanowi podstawę obliczenia nagrody, ustala się według zasad określonych w § 14-17 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop[5]. Zasady te zostały przez nas szczegółowo omówione w Doradcy nr 14 z 2001 r., dlatego przedstawimy tu jedynie konkretny przykład liczbowy wyznaczania wysokości nagrody jubileuszowej dla pracownika administracji i obsługi.
Przykład wyliczenia nagrody jubileuszowej dla pracownika administracji i obsługi
Policzymy wysokość nagrody jubileuszowej przysługującej pracownikowi za 20 lat pracy, do której prawo nabędzie on w lipcu.
Zakładamy, że osobie tej przysługują następujące elementy wynagrodzenia:
Składniki stałe:
wynagrodzenie zasadnicze: 1350 zł;
dodatek za wysługę lat: 270 zł;
dodatek funkcyjny: 135 zł.
Składniki zmienne:
premie otrzymane w trzech kolejnych miesiącach poprzedzających miesiąc nabycia prawa do nagrody w następujących wysokościach:
w kwietniu: 230,00 zł.
w maju: 202 zł;
w czerwcu: 270 zł;
wynagrodzenie za pracę w święta - pracownikowi wypłacono odpowiednio:
w kwietniu: 60 zł;
w maju: 70 zł.
Wynagrodzenie miesięczne, od którego zależy wysokość nagrody jubileuszowej, w tym przykładzie wynosi 2032,34 zł i składa się ono z następujących kwot:
1755 zł (1350 zł + 270 zł + 135 zł);
234 zł [(230 zł + 202 zł + 270 zł )/3 miesiące]
43,34 zł [(60 zł + 70 zł)/3 miesiące], gdzie:
1755 zł to suma wynagrodzeń stałych (zasadniczego, za wysługę, funkcyjnego), które przyjmujemy w wysokości wynikającej z umowy;
234 zł to obliczona średnia kwota premii;
43,34 zł to średnia obliczona z wynagrodzenia za pracę w święta.
A zatem w lipcu pracownik otrzyma nagrodę jubileuszową za 20 lat pracy w wysokości 1524,56 zł (75% wynagrodzenia miesięcznego).
Podatek i składki
Nagrody jubileuszowe podlegają opodatkowaniu jako przychód ze stosunku pracy (art. 12, ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Należy zatem odliczyć od nich zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Nagrody jubileuszowe (gratyfikacje) nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeśli według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat. Wynika to z zapisu § 2, ust. 1, pkt 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe[6].
A zatem, skoro nagroda jubileuszowa nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, nie stanowi ona również podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, gdyż zgodnie z art. 21, ust. 1 ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym[7] do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne między innymi pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.
Ewidencja księgowa nagrody jubileuszowej
Poniżej przedstawiamy sposób ewidencji naliczenia i wypłaty nagrody jubileuszowej przyznanej w kwocie 1500 zł. Od nagrody zgodnie z obowiązującymi zasadami potrącono 19% podatku dochodowego od osób fizycznych w kwocie 285 zł. Nagrodę naliczono na osobnej liście wypłat (L-n.jubil) i przekazano pracownikowi w formie przelewu na ROR. W takiej sytuacji tworzymy dwa dokumenty księgowe - pierwszy z naliczenia płac (powstanie zobowiązań), a drugi z dokonanych/zrealizowanych przelewów z listy płac (dotyczący spłaty zobowiązań).
Gdybyśmy chcieli wypłacać z kasy, doszłoby księgowanie raportu kasowego (pobranie zaliczki i wypłata nagrody z kasy).
W przedstawionych na poniższych ekranach przykładach poszczególne numery kont oznaczają:
231 - rozrachunki z tytułu wynagrodzeń,
225 - rozrachunki z budżetami,
240 - ROR pozostałe rozrachunki,
400 - koszty według rodzajów,
130 - rachunek bieżący.
Lista wypłat nagród jubileuszowych
Przelewy z listy nagród jubileuszowych
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Ustawa z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 1997 r. nr 56, poz. 357, z 1998 r. nr 106, poz. 668 i nr 162, poz. 1118, z 2000 r. nr 12, poz. 136, nr 19, poz. 239, nr 22, poz. 291 i nr 122, poz. 1323, z 2001 r. nr 111, poz. 1194, nr 128, poz. 1404 i nr 144, poz. 1615 oraz z 2002 r. nr 4, poz. 32). Obowiązuje od 1 lutego 1982 r.
powrót
[2] Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94, nr 106, poz. 668 i nr 113, poz. 717, z 1999 r. nr 99, poz. 1152, z 2000 r. nr 19, poz. 239, nr 43, poz. 489, nr 107, poz. 1127 i nr 120, poz. 1268 oraz z 2001 r. nr 11, poz. 84, nr 28, poz. 301, nr 52, poz. 538, nr 99, poz. 1075, nr 111, poz. 1194, nr 123, poz. 1354, nr 128, poz. 1405 i nr 154, poz. 1805). Obowiązuje od 1 stycznia 1975 r.
powrót
[3] Rozporządzenie ministra edukacji narodowej i sportu z 30 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania (Dz. U. nr 128, poz. 1418). Obowiązuje od 24 listopada 2001 r.
powrót
[4] Rozporządzenie MEN z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz. U. z 2001 r. nr 71, poz. 737).
powrót
[5] Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. nr 2, poz. 14). Obowiązuje od 24 stycznia 1997 r.
powrót
[6] Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U. nr 161, poz. 1106, z 1999 r. nr 49, poz. 488 i nr 75, poz. 847 oraz z 2001 r. nr 95, poz. 1043 i nr 138, poz. 1558). Obowiązuje od 1 stycznia 1999 r.
powrót
[7] Ustawa z 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. nr 28, poz. 153 i nr 75, poz. 468, z 1998 r. nr 117, poz. 756, nr 137, poz. 887, nr 144, poz. 929 i nr 162, poz. 1116, z 1999 r. nr 45, poz. 439, nr 49, poz. 483, nr 63, poz. 700, nr 70, poz. 777, nr 72, poz. 802, nr 109, poz. 1236, nr 110, poz. 1255 i 1256, z 2000 r. nr 12, poz. 136, nr 18, poz. 230, nr 95, poz. 1041, nr 122, poz. 1311 i 1324, z 2001 r. nr 8, poz. 64, nr 52, poz. 539, nr 88, poz. 961, nr 97, poz. 1050, nr 126, poz. 1382 i 1384, nr 154, poz. 1796 i 1801 oraz z 2002 r. nr 25, poz. 253). Obowiązuje od 1 stycznia 1999 r.
powrót
--------------------------------------------------------------------------------
Spis treści Zamknij |
