ja zgadzam się z tym stanowiskiem:
Zgodnie z art. 64 ust. 3 Karty Nauczyciela, nauczycielom zatrudnionym w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów.
Nauczyciel zatrudniony w placówce nieferyjnej nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego w pełnym wymiarze w każdym roku kalendarzowym. A zatem już 1 stycznia danego roku nauczyciel ma prawo do pełnego wymiaru urlopu wypoczynkowego, tj. 35 dni roboczych. Urlopu udziela się zgodnie z planem urlopów, a jeżeli zakładowa organizacja związkowa wyrazi na to zgodę – planu urlopów pracodawca może nie utworzyć. W tej sytuacji pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem. W związku z powyższym – w przeciwieństwie do nauczycieli zatrudnionych w placówkach feryjnych – urlop nauczycieli placówek nieferyjnych nie musi przypadać w okresie ferii (czy to letnich, czy to zimowych). Dlatego też nauczyciel taki może wykorzystać urlop wypoczynkowy w dowolnym terminie po uzyskaniu zgody pracodawcy.
W praktyce bardzo często pojawiają się wątpliwości w zakresie korzystania z urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym, w którym nauczyciel placówki nieferyjnej (np. przedszkola) przebywał na urlopie dla poratowania zdrowia. Bardzo często dyrektorzy udzielają takim nauczycielom urlopu proporcjonalnego do czasu przepracowanego w danym roku kalendarzowym, a bywa, że w ogóle odmawiają prawa do urlopu wypoczynkowego.
W związku z powyższym należy tutaj wyjaśnić, że nie ma podstaw prawnych ani w Karcie Nauczyciela, ani w Kodeksie pracy, wskazujących na prawo zmniejszenia wymiaru urlopu wypoczynkowego, jeżeli nauczyciel przebywa na urlopie dla poratowania zdrowia. Dotyczy to jednakże sytuacji, gdy w placówce nie ustalono planu urlopów. Jeśli natomiast był ustalony plan urlopów i zgodnie z tym planem urlop wypoczynkowy nauczyciela pokrył się z urlopem dla poratowania zdrowia – to wówczas urlop zdrowotny pochłania urlop wypoczynkowy. Jeżeli zaś urlop zdrowotny przypadał poza planem urlopów oraz gdy planu urlopów w ogóle nie było – nauczycielowi należy się pełny wymiar urlopu wypoczynkowego.
Urlop wypoczynkowy za dany rok kalendarzowy przepadnie również nauczycielowi placówki nieferyjnej, który na urlopie dla poratowania zdrowia przebywał przez cały ten rok, tj. od 1 stycznia do 31 grudnia.
Zasada pochłaniania urlopu wypoczynkowego przez urlop zdrowotny została potwierdzona wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 1988 r. (sygn. III PZP 4/88), w którym stwierdza się, że cele urlopu wypoczynkowego i urlopu zdrowotnego są w rzeczywistości zbieżne: regeneracja sił pracownika. Nie można z dwóch urlopów korzystać równocześnie w tym samym okresie. Chodzi jednak o korzystanie z obu urlopów w tym samym czasie – a zatem w przypadku nauczycieli nieferyjnych urlop zdrowotny musiałby przypadać na wcześniej ustalony w planie urlopów urlop wypoczynkowy, lub trwać cały rok kalendarzowy – aby nauczyciel ten nie nabył prawa do urlopu wypoczynkowego. Urlop proporcjonalny natomiast przysługuje jedynie w przypadku nawiązania lub ustania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego (art. 64 ust. 5a Karty Nauczyciela).
Przepisy art. 1551 oraz art. 1552 Kodeksu pracy określające zasady udzielenia urlopu proporcjonalnego zostały gruntownie zmodyfikowane nowelizacją Kodeksu pracy z dnia 26 lipca 2000 r. (Dz.U. Nr 135, poz. 1146). Do dnia 1 stycznia 2003 r. urlop proporcjonalny był udzielany pracownikowi powracającemu w ciągu roku kalendarzowego do pracy u dotychczasowego pracodawcy po trwającym co najmniej 1 miesiąc urlopie bezpłatnym lub innym okresie niewykonywania pracy, w ciągu którego pracownik nie nabywa prawa do urlopu.
Powyższa nowelizacja Kodeksu pracy zmieniła m.in. treść art. 1551 oraz 1552 Kodeksu pracy. Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 1552 Kodeksu pracy, urlop proporcjonalny przysługuje pracownikowi powracającemu do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej 1 miesiąc okresie:
- urlopu bezpłatnego,
- urlopu wychowawczego,
- odbywania zasadniczej służby wojskowej lub w formach zastępczych, okresowej służby wojskowej, przeszkolenia wojskowego albo ćwiczeń wojskowych,
- tymczasowego aresztowania,
- odbywania kary pozbawienia wolności,
- nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Wykładnia tego przepisu prowadzi do wniosku, że wymienione tam okresy niewykonywania pracy uzasadniające przyznanie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym, zostały wyliczone enumeratywnie. Brak wśród tych okresów okresu przebywania przez pracownika na urlopie dla poratowania zdrowia wskazuje, że brak jest w tym przypadku podstaw prawnych do udzielenia urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym nauczycielowi powracającemu w ciągu roku kalendarzowego z urlopu dla poratowania zdrowia.
Pamiętać ponadto należy, że na podstawie art. 282 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy, pracodawca, który wbrew obowiązkowi nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniża wymiar tego urlopu, podlega karze grzywny.
Dariusz Dwojewski
- doradca prawny w Zarządzie Okręgu Śląskiego Związku Nauczycielstwa Polskiego, jest autorem wielu opracowań i publikacji z zakresu prawa oświatowego.
i z tym
URLOP WYPOCZYNKOWY A URLOP ZDROWOTNY
placówka feryjna:
W przypadku gdy nauczyciel zatrudniony w placówce feryjnej nie wykorzystał w okresie ferii przysługującego mu urlopu wypoczynkowego z powodu przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia, nauczycielowi temu nie przysługuje również urlop wypoczynkowy uzupełniający w okresie roku szkolnego.
Stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 10 lutego 1988 r. (sygn. akt III PZP 4/88), w którym stwierdził, że cele urlopu wypoczynkowego i urlopu dla poratowania zdrowia są tożsame - regeneracja sił pracownika.
W związku z tym, jeśli w okresie ferii (który jest dla nauczycieli placówek feryjnych okresem urlopu wypoczynkowego) nauczyciel nie wykorzysta urlopu wypoczynkowego z powodu przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia - prawo nauczyciela do urlopu wypoczynkowego zostaje skonsumowane przez wykorzystanie urlopu dla poratowania zdrowia.
ZAPAMIĘTAJ!
Przebywanie przez cały rok kalendarzowy (czyli również przez okres ferii) na urlopie dla poratowania zdrowia pozbawia nauczyciela prawa do urlopu wypoczynkowego za ten rok.
Natomiast gdy urlop dla poratowania zdrowia przypadł w okresie ferii zimowych lub letnich, urlop wypoczynkowy za te okresy nauczycielom nie przysługuje. W takim przypadku mają oni jedynie prawo do urlopu wypoczynkowego, który nie został skonsumowany przez urlop zdrowotny.
palcówka nieferyjna:
Gdy nauczyciel zatrudniony w placówce nieferyjnej przebywał na urlopie zdrowotnym cały rok kalendarzowy i w związku z tym nie wykorzystał przysługującego mu urlopu wypoczynkowego, nie jest uprawniony do urlopu wypoczynkowego w wymiarze uzupełniającym.
W uzasadnieniu do wyroku Sądu Najwyższego z 10 lutego 1988 r. czytamy bowiem, że nie można z dwóch urlopów korzystać równocześnie w tym samym okresie ani pobierać zdublowanego wynagrodzenia za ten sam okres. Uprawnienia pracownika do urlopu wypoczynkowego za dany rok skonsumowane zatem zostały przez wykorzystanie przez niego, przez cały ten rok, urlopu zdrowotnego.
Natomiast gdy nauczyciel przebywał na urlopie zdrowotnym jedynie przez kilka miesięcy w danym roku, sytuacja będzie wyglądała nieco inaczej.
Po wykorzystanym urlopie dla poratowania zdrowia nauczycielowi będzie przysługiwał urlop wypoczynkowy w pełnym wymiarze 35 dni roboczych lub, jeżeli część tego urlopu została wykorzystana wcześniej, urlop w niewykorzystanej części. W takim przypadku nie ma bowiem podstaw do skrócenia przysługującego pracownikowi wymiaru urlopu wypoczynkowego z tytułu wykorzystania kilkumiesięcznego urlopu zdrowotnego.
| 
