I. Problemy szkół ponadgimnazjalnych, w tym zawodowych.

Wielość zgłoszonych problemów skłania do stwierdzenia, iż szkolnictwo ponadgimnazjalne wymaga zmian systemowych, które zapewnią odpowiednie przygotowanie absolwentów zarówno do dalszych etapów kształcenia jak i do wymagań rynku pracy. W toku prowadzonej dyskusji, dla rozwiązania bieżących problemów, uznano za konieczne podjęcie następujących działań:

Kształcenie ogólne. Postulujemy:

1. Zlikwidowanie dysproporcji  w warunkach kształcenia ogólnego między poszczególnymi typami szkół dającymi wykształcenie średnie, w celu zapewnienia porównywalnego przygotowania uczniów do egzaminu maturalnego.

Przebudowę ramowych planów nauczania w taki sposób, by umożliwić uczniom technikum realizację programów nauczania w zakresie rozszerzonym i w konsekwencji stworzyć szansę na przystąpienie do egzaminu maturalnego na tym poziomie.

Obecny stan prawny powoduje:

o          znikome (ograniczone ramowymi planami nauczania do 3h) możliwości realizacji kształcenia ogólnego w zakresie rozszerzonym w technikum i liceum profilowanym;

o          zmniejszenie, w stosunku do przewidzianej w ramowym planie nauczania, rzeczywistej liczby godzin kształcenia ogólnego w technikum, wynikające z praktyk zawodowych (nawet 16 tygodni w cyklu nauki dla niektórych zawodów);

o          zbyt duże obciążenie uczniów w technikum (średnio 35,5 godz. tygodniowo), w technicznych zawodach to około 12 godzin przedmiotów zawodowych w oparciu o fizykę i matematykę - czyli uznawanych za trudne, także z punku widzenia higieny pracy ucznia.

2. Zreformowanie szkolnictwa zaocznego, które wymaga diagnozy i wprowadzenia zmian w zakresie planów nauczania oraz  opracowania programów i podręczników do tej formy kształcenia.
3. Stabilizację przepisów dotyczących organizacji egzaminu maturalnego, po wcześniejszym usunięciu z nich zapisów niejasnych lub nieracjonalnych.

Proponujemy:

·        dostosowanie dla uczniów niesłyszących arkuszy maturalnych z wszystkich przedmiotów (obecnie dostosowane są tylko arkusze z języka polskiego, języka obcego, historii, wiedzy o społeczeństwie);

·        zmianę terminu – na czerwiec/lipiec – przeprowadzania egzaminu maturalnego, co pozwoli na normalne funkcjonowanie szkół w maju;

·        wprowadzenie obowiązkowej matematyki nie wcześniej niż za 6 lat, po zrealizowaniu podstawy programowej w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych i przy zwiększonej licznie godzin na realizację kształcenia na poziome podstawowym;

·        stworzenie systemu wynagradzania motywującego nauczycieli do szkolenia się i podejmowania funkcji egzaminatora;

·        wprowadzenie opłat za powtórne przystępowanie do egzaminu i przeprowadzanie tych egzaminów w ośrodkach do tego przygotowanych (ze zgłoszonej liczby na powtórny egzamin, stawia się około 50%, a szkoła obciążona jest bezużytecznym i dezorganizującym jej pracę przygotowaniem sal dla 100% zgłoszonych);

·        dla matury ustnej:

o       powoływanie komisji trzyosobowej lub dwuosobowej, ale złożonej wyłącznie z osób mających uprawnienia egzaminatorów z danego przedmiotu,

o       zmianę formy egzaminu ustnego z języka polskiego poprzez odejście od prezentacji;

·        ustalenie terminu próbnej matury na czas przed złożeniem przez uczniów ostatecznej deklaracji maturalnej; naszym zdaniem, próbne egzaminy powinny służyć uczniom do sprawdzenia siebie i słuszności swoich wyborów, a nie stanowić formę  sprawdzania wiedzy w szkole; z tego względu nie akceptujemy zaproponowanego przez CKE terminu – w marcu 2008 r.

Kształcenie zawodowe. Postulujemy:

1. Wprowadzenie rozwiązań systemowych dotyczących kształcenia i doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych.
2. Podniesienie rangi edukacji politechnicznej na wszystkich etapach edukacyjnych.
3. Zapewnienie i systemowe aktualizowanie obudowy dydaktycznej dla realizacji kształcenia w szkolnictwie zawodowym (pracownie, pomoce dydaktyczne, podręczniki, materiały pomocnicze)
4. Zlikwidowanie ograniczeń w dostępności kształcenia zawodowego; często jedynym kryterium wyboru zawodu jest możliwość jego nauki w pobliżu miejsca zamieszkania.
5. Dokonanie gruntownej rewizji podstawy programowej kształcenia ogólnego i podstaw programowych kształcenia w zawodach oraz zapewnienie spójności między nimi; w szczególności zapewnienie korelacji miedzy podstawami programowymi matematyki i fizyki a programami kształcenia dla zawodów technicznych, które w znacznym stopniu opierają się na odpowiednim zasobie wiedzy z tych przedmiotów (przy obecnej podstawie programowej z matematyki, wskazane wydaje się dopuszczenie zawodów technicznych do kształcenia dopiero na poziomie szkoły policealnej).
6. Rozważenie zasadności praktycznego kształcenia zawodowego w formie praktyk zawodowych.
7. Rozwiązanie problemów związanych z organizacją i przeprowadzaniem egzaminu zawodowego:

·        uwzględnianie specjalizacji przy opracowywaniu arkuszy egzaminacyjnych; przykładowo – pominięcie specjalizacji w egzaminie technika mechanika oznacza, iż 30% zakresu kształcenia zawodowego (bo tyle zaplanowano w programie  na specjalizację) nie zostaje objęte egzaminem; sprawdzana jest więc jedynie wiedza ogólnozawodowa absolwenta a nie jego przygotowanie do wykonywania zawodu

·        dostosowanie arkuszy egzaminacyjnych dla uczniów niesłyszących;

• rozdzielenie etapu praktycznego egzaminu dla uczniów szkół masowych i specjalnych; postawienie uczniów na sąsiednich stanowiskach wywołuje u jednych i drugich zażenowanie, gdyż wspólne zdawanie to też próba oceny swoich możliwości na tle innych.;

·        obniżenie progu zdawalności etapu praktycznego egzaminu, zdaniem dyskutujących  75% jest progiem zbyt wysokim;

·        podjęcie działań  zbliżających wymagania egzaminacyjne do wymagań rynku pracy; niepokój budzi pojawiająca się tendencja przygotowywania do egzaminu zawodowego a nie do wykonywania zawodu; przeprowadzanie w formie opisowej egzaminu w zawodach typowo usługowych (technik usług kosmetycznych, technik usług fryzjerskich) stanowi całkowite zaprzeczenie celowości takiego egzaminu;

·        rozwiązanie problemów związanych z tzw. okresem przejściowym:

§         zamieszczenie informacji o zmienionej formie egzaminów w informatorach opublikowanych na stronach CKE i OKE,

§         do czasu  przygotowania bazy,  proponujemy zmianę formuły etapu praktycznego egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe na poziomie technikum, poprzez przeprowadzanie tej części egzaminu w formie zadania egzaminacyjnego wykonywanego w pracowniach kształcenia zawodowego lub przywrócenie formy pracy dyplomowej;

8. Ponowne rozważenie zasadności wprowadzania zmiany organizacji kształcenia w technikach (zaproponowanej w projekcie z dnia 19 września 2007 r. ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw), której istotą ma być przeprowadzanie egzaminu zawodowego w przedostatnim roku kształcenia; naszym zdaniem nie ma żadnych argumentów merytorycznych ani organizacyjnych uzasadniających takie posunięcie.