Sąd Najwyższy , TK wypowiadał się w kwestii zasad gospodarowania środkami zgromadzonymi na zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.
Wybrane orzeczenia :

1) Pracodawca, który narusza art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 roku o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych przez wydatkowanie środków z tego funduszu bez zachowania kryterium socjalnego, nie może powoływać się na klauzule generalne określone w art. 8 k.p.(…)

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25.08.2004r. I PK 22/03 OSNP 2005/6/80

2) Pracodawca administrujący środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nie może ich wydatkować niezgodnie z regulaminem zakładowej działalności socjalnej, którego postanowienia nie mogą być sprzeczne z zasadą przyznawania świadczeń według kryterium socjalnego, to jest uzależniającego przyznawanie ulgowych usług i świadczeń wyłącznie od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.08.2001r. I PKN 579/00  OSNP 2003/14/331

Nie każda paczka i wigilia za pieniądze z funduszu socjalnego

W okresie świątecznym pracodawcy najczęściej fundują pracownikom bony, dzieciom - paczki, a całą załogę zapraszają na zakładową wigilię lub - co też się zdarza - imprezę niewiele mającą wspólnego ze świętami. Czy wszystko to można finansować z funduszu socjalnego? A co ze składkami do ZUS?

Jak sama nazwa wskazuje, zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (w skrócie zfśs) jest funduszem socjalnym, a nie okolicznościowym. Nie wchodzą więc w grę żadne świąteczne prezenty dla pracowników kupowane za środki z tego funduszu.

Jak więc możliwe, że wielu pracodawców finansuje z niego zakup bonów dla pracowników czy paczek dla dzieci? Otóż jest to dozwolone pod warunkiem, że: - jest to pomoc materialna; finansowa lub rzeczowa (bo taka mieści się w definicji działalności socjalnej, o której mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.), - udzielanie pomocy w takiej formie zostało przewidziane w zakładowym regulaminie zfśs, - przy jej rozdziale wzięto pod uwagę sytuację życiową, rodzinną i materialną osoby uprawnionej do korzystania z funduszu (czyli zastosowano kryteria, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy).

Paczka bez szampana

Nawet jeżeli uznamy paczki za działalność socjalną, to -jeśli mają być finansowane z funduszu socjalnego - nie należy wkładać do nich szampana, wina czy papierosów. Trudno bowiem uznać to za pomoc materialną.

Zakładowa "choinka"...

Zasadniczo z funduszu socjalnego nie powinny być finansowane również świąteczne imprezy dla dzieci pracowników, czyli tzw. zakładowe choinki. Chodzi bowiem o pomoc o charakterze socjalnym, a nie poczęstunek dla dzieci.

Co innego jednak, jeśli świąteczna impreza dla dzieci będzie połączona np. z przedstawieniem teatralnym lub imprezą artystyczną. Wówczas taki wydatek można uznać za usługę świadczoną przez pracodawcę na rzecz działalności kulturalno-oświatowej, a to również jest formą działalności socjalnej ( art.2 ustawy). To samo ze świąteczno-noworocznymi imprezami sportowymi dla dzieci, takimi jak: kulig, wyjście na lodowisko, basen itd. Taka sportowo-rekreacyjna działalność jestrównież działalnością socjalną.

Niezależnie jednak, czy organizujemy choinkę z teatrzykiem, czy zawody na lodowisku, zawsze trzeba pamiętać o tym, że nie wszyscy pracownicy (w tym wypadku ich dzieci) mogą korzystać z tych imprez na takich samych zasadach. Byłoby to bowiem naruszeniem art. 8 ust. 1 ustawy. Czy zatem zaprosić tylko niektóre dzieci? To chyba najgorsze z możliwych rozwiązań. Lepszym byłaby np. częściowa dopłata przez rodziców do udziału w imprezie.

...i wigilia dla pracowników

A co z zakładową wigilią lub noworocznym przyjęciem dla pracowników? Nawet jeśli zakładowy regulamin zfśs przewiduje taką formę działalności socjalnej, trzeba zastanowić się, jak ją zakwalifikujemy. W zasadzie w grę mogłaby wchodzić tylko działalność kulturalno-oświatowa. Jednak i to jest wątpliwe, bo jak zwróciła uwagę Jadwiga Stefaniak, główny specjalista w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (podczas naszego redakcyjnego dyżuru - DF z 25 stycznia br.), formy organizacyjne działalności kulturalno-oświatowej są określone w art. 2 ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej ( DzU z 2001 r. nr 13, poz. 123 ze zm.). Są to w szczególności: teatry, opery, operetki, filharmonie, orkiestry, instytucje filmowe, kina, muzea, biblioteki, domy kultury, ogniska artystyczne, galerie sztuki. Na pewno więc nie będzie działalnością socjalną zaproszenie pracowników np. do restauracji.

Nawet jeśli zakładową wigilię czy noworoczne przyjęcie uznamy za działalność kulturalno-oświatową (bo np. połączymy ją z występem słynnego tenora śpiewającego kolędy), to i tak pojawia się kolejna przeszkoda - wspomniany już art. 8 ust. 1 ustawy.

W bonie czy w pieniądzu

Zaostrzenie przepisów spowodowało, że przedsiębiorcy stracili podatkową motywację do obdarowywania pracowników bonami i talonami. Czy zamiast tego mogą wypłacić pracownikom pieniądze? Tak, bo pomoc finansowa to również działalność socjalna (zgodnie z art. 2 ustawy). Trzeba tylko pamiętać o tym, by jej przyznanie i wysokość uzależnić od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej.

Komu przyznać

Z listów od czytelników wiemy, że najwięcej problemów mają właśnie z oceną sytuacji pracowników. I to głównie tej materialnej. Ustawa o zfśs nie mówi, jak ją ustalać. Najlepiej sprecyzować to w regulaminie zfśs. Przykładowo można zastosować następujące kryteria: - niski dochód na osobę w rodzinie uprawniający do otrzymania pomocy na podstawie ustawy o pomocy społecznej, - bezrobocie drugiego małżonka,a zarazem niski dochód na osobę w rodzinie, - samotne wychowywanie dzieci przy niskim dochodzie na osobę w rodzinie, - wielodzietność rodziny przy niskim dochodzie na osobę w rodzinie, - wychowywanie dzieci wymagających kosztownej opieki i leczenia, - niepełnosprawność lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi w rodzinie, - długotrwała choroba przy niskimdochodzie na osobę w rodzinie.

Nie najlepszym kryterium jest natomiast wysokość wynagrodzenia pracownika czy dochód wykazany w rocznym zeznaniu PIT. Może być bowiem tak, że pracownik o bardzo niewielkich zarobkach ma bardzo dobrą sytuację materialną dzięki wysokim dochodom małżonka. I odwrotnie - pracownik o stosunkowo wysokim dochodzie wykazanym w PIT musi dzielić go między siebie i piątkę dzieci wychowywanych samotnie.

Odpowiada pracodawca

Nawet jeśli zakładowy regulamin zfśs okazałby się niezgodny z ustawowymi kryteriami, to i tak odpowiedzialność za dysponowanie funduszem ponosi pracodawca. To on bowiem przede wszystkim odpowiada za wydatkowanie środków zfśs niezgodnie z ustawą. Tak samo zresztą, jak jest odpowiedzialny za zgodność regulaminu z ustawą (patrz wyrok SN z 20 sierpnia 2001 r., l PKN 579/ 2000).

Co grozi pracodawcy, który wyda środki zfśs niezgodnie z ustawą? Powinien je zwrócić. Jeśli tegonie zrobi, musi się liczyć z tym, że związki zawodowe mogą wystąpić przeciwko niemu do sądu pracy z roszczeniem o zwrot tych pieniędzy (art. 8 ust. 3 ustawy).

Pracodawca nie nalicza składek do ZUS od tych świadczeń, które są finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. I to nawet, jeśli musi od nich odprowadzić podatek dochodowy, bo ich wartość w roku podatkowym przekracza 380 zł albo są to np. świadczenia pieniężne zamiast rzeczowych lub bony czy talony w ogóle nieobjęte podatkowym zwolnieniem (art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zwolnienie od składek wynika z § 2 pkt 19 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ( DzU z 1998 r. nr 161, poz. 1106 ze zm.).

Wszystkie pozostałe świąteczno-noworoczne gesty pracodawcy, niefinansowane z zfśs, zostaną uznane za przychód pracownika, od którego należy odprowadzić nie tylko podatek, ale i składki.

- W naszej firmie jest zwyczaj wywieszania listy pracowników uprawnionych do otrzymania bonów. Czy nie narażamy się w ten sposób na zarzut naruszenia czyichś dóbr osobistych?

Obawa jest jak najbardziej uzasadniona. Publikowanie listy osób uprawnionych do pomocy z zfśs (a zatem wymagających takiej pomocy) narusza przede wszystkim godność tych osób. Tymczasem zgodnie z art. 11kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Zresztą godność jest dobrem chronionym również przez najwyższy akt prawny w Polsce, czyli konstytucję (art. 30).

Zgodnie z art. 24 § 1 kodeksu cywilnego ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać nie tylko zaniechania tego działania, ale nawet zadośćuczynienia pieniężnego lub wpłaty na wskazany cel społeczny. Nie jest natomiast naruszeniem dóbr osobistych żądanie od pracowników, by - znając kryteria udzielania pomocy i będąc zainteresowanymi taką pomocą - składali oświadczenia o swojej sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej.

http://www2.rp.pl/artykul/59469.html

Art. 12a ustawy o ZFŚS przewiduje karę grzywny dla pracodawców i osób odpowiedzialnych w imieniu pracodawcy, którzy nie wykonują przepisów ustawy albo podejmują działania niezgodne z przepisami ustawy. Kara grzywny może sięgnąć w tym przypadku kilku tysięcy złotych.

Jak to, jak to zorganizować? Na imprezie lokalizuje się kilka kategorii stolików. Najbogatsi siadają przy tych, gdzie na stole jest wystawiony jedynie serwetnik, im nie przyznano dofinansowania do imprezy. Ci siedzą w wyciszonym boksie. Na następnych stolikach pojawia się woda mineralna, chleb, sól, cukier do smaku. Ledwie wydobywająca się z ukrytych głośników muzyka młodej generacji urozmaica imprezę. Stopniowo dochodzimy do miejsca, gdzie siedzą Ci najubożsi przy suto zastawionych stołach: ... czekający na obiecany cud, wpatrzeni w jasną grzywkę i błękitne oczy, słuchający w skupieniu expose...

Poważnie rzecz biorąc, przecież tyle razy poruszaliśmy ten temat: finansujemy z ZFŚS imprezę kulturalną jako całość, zapraszamy do udziału w niej wszystkich uprawnionych do korzystania z funduszu.

ankate to zależy od tego jak przydzielacie..Jesli to szkoła zorganizuje np zabawę choinkową w formie usługi dla osób uprawnionych i tam dzieciaki dostana paczki to wtedy dostanie jedna paczke a jesli rodzice wystapią z wnioskiem o taka paczkę to wtedy oboje moga dostać.

ja wybrałbym 1 wyjście

a moim zdaniem nie jest to świadczenie nelu. To jest usługa. Świadczenie to to co uprawniony dostaje do ręki na wniosek a usługa jest dla wszystkich i organizuje ją zakład pracy

Art. 2. Użyte w ustawie określenia oznaczają:

  1)   działalność socjalna - usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form krajowego wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową,

zatem ustawodawca podzielił działalność socjalną na 3 grupy

1. usługi,
2. świadczenia
3. pomoc mieszkaniową

:-)

... ale jeżeli przyjąć iż na wszystko z ZFŚS powinien być wniosek zainteresowanego pracownika to przyznać należy rację neli2.

Interpretacja US i ZUS w tym względzie zaczyna być coraz bardziej rygorystyczna sądząc po artykułach i interpretacjach w prasie, wobec czego nie można "uszczęśliwić" wszystkich bez ich indywidualnych wniosków (patrz: któryś z wątków o bonach i pracowniku, który ich nie odebrał)

no a kto każe przyjmować, że na wszystko musi być wniosek?

jeśli regulamin przewiduje świadczenie usług i zz-ty go zaakceptowały, a także akceptują wydatki z funduszu na takie cele to w czym problem?

Może jestem w błędzie, ale jakoś nie wyobrażam sobie świadczenia mającego rzeczywiście charakter socjalny bez wniosku osoby zainteresowanej jego otrzymaniem lub wniosku złożonego w jego imieniu przez kogoś do tego uprawnionego.

To, że regulamin jest jaki jest (nawet niezgodny z ustawą w sposób drastyczny i przepchnięty przez zz) nie zwalnia z odpowiedzialności dyrektora, było w jakimś wątku też o tym.

a może  archiwum szkolne i postępowanie zgodnie z przepisami:-)

http://oskko.edu.pl/forum/watek.php?w=22252&p=551591#post551591

odnośnie # 37

a czy wasze dziecko ma dwa żołądki?

Świadczenie przyznaje się na tutaj akurat dziecko a nie na pracowników

pomyliłam szyk wyrazów w zdaniu

miało być akurat tutaj na dziecko