Modele kształcenia
nauczycieli - kierunki zmian.
Dr Trevor Davies University of Reading,
Wielka Brytania.
Dr Trevor Davies rozpoczął swój wykład od refleksji na temat
niestabilnego współczesnego świata, który wymaga od nas ciągłych
zmian, m.in. w podejściu do edukacji; kluczową dla niej
wartością staje się więc wyobraźnia zamiast tradycyjnej wiedzy.
Zauważył, że wbrew częstej opinii dobremu nauczycielowi nie może
wystarczyć porządna znajomość przedmiotu nauczania, musi być ona
wzbogacona o gruntowne przygotowanie pedagogiczne. Ponadto
globalizacja wymaga od szkół otwartości na wymianę doświadczeń
ponad granicami państwowymi z dydaktykami z całego świata.
Powołując się na opinie badaczy systemów edukacyjnych dr Davies
postawił tezę, że współczesna szkoła nie przygotowuje młodych
ludzi w sposób wystarczający do radzenie sobie w zmieniającym
się politycznie i demograficznie świecie. Edukacja musi pomóc
młodym ludziom w kształtowaniu ich charakterów, aby odnaleźli
się w przyszłym świecie, aby umieli korzystać z rozwoju
technologicznego, aby poradzili sobie na globalnym rynku pracy.
Pojawia się potrzeba przeformułowania nauczanych treści, aby
jednostki i społeczeństwa mogły osiągać dobrobyt, niekoniecznie
w sensie materialnym. To wszystko stawia ogromne wyzwania przed
nauczycielami i przywódcami w szkołach. Należy dostrzec
centralną rolę relacji pomiędzy uczniem a nauczycielem w
podwyższaniu jakości kształcenia. Uczący muszą wykazać się
kreatywnością, która wg badań cechuje zaskakująco niewielu
nauczycieli w Europie, a liderzy w szkołach muszą wziąć na
siebie odpowiedzialność przed społeczeństwem za ryzyko z tym
związane.
W kolejnej części autor przedstawia brytyjski system szkolenia
nauczycieli. Obecna polityka rządu Wielkiej Brytanii
marginalizuje rolę uniwersytetów w kształceniu nauczycieli na
rzecz szkół. Z trzech sposobów zdobycia zawodu nauczyciela:
3-letnich studiów pedagogicznych, 1-rocznych studiów
podyplomowych lub 1-rocznej ścieżki szkolenia odbytej po
zatrudnieniu w szkole, dwa pierwsze wybiera coraz mniej młodych
ludzi. Nowy system opiera się na szkołach uczących nauczycieli,
zaś z pozostałych placówek środki są wycofywane. Zmiany te
stwarzają jednak nowe możliwości rozwoju nauczycieli oparte na
ich prywatnej inicjatywie.
W trzeciej części wystąpienia dr Davies omówił problemy
kształcenia i rozwoju nauczycieli w kontekście globalnym.
Przedstawił wnioski do jakich doszli uczestnicy światowej
konferencji, która odbyła się w marcu 2011 r. w Nowym Jorku.
Najlepsze wyniki w podnoszeniu jakości kształcenia nauczycieli
przyniosło inteligentne zachęcanie nauczycieli do rozwoju
zawodowego, nie przez korzyści finansowe ale przez tworzenia
szerokich perspektyw zawodowych i powierzanie odpowiedzialnej
roli w przygotowaniu zmian w systemach oświaty uznając, że to
oni są w tej dziedzinie ekspertami. Godnym naśladowania jest
przykład Finlandii, która przeprowadziła gruntowną i
zaawansowaną reformę oświaty w ciągu 35 lat. Finowie wyszkolili
swoich nauczycieli na najwyższym możliwym poziomie i zaufali im
w zakresie dydaktyki a ich status społeczny bardzo się podniósł.
Kluczowym dla reform systemów oświaty jest więc aktywne w nich
uczestnictwo nauczycieli. Ważne jest, aby tworzyć szerokie
perspektywy rozwoju zawodowego dla nauczycieli i długoletnie
programy szkoleń pozwalające na refleksję i poprawę praktyk, co
pozwoli przyciągnąć wartościowych, ambitnych ludzi do zawodu
nauczyciela. Trzeba też stworzyć systemy rzetelnej i
konstruktywnej oceny pracy nauczycieli. Do przykładów dobrych
praktyk z całego świata należy m.in. nagradzanie nauczycieli na
rozwój zawodowy w szkołach w Denver, negocjowanie wynagrodzeń z
nauczycielami w Szwecji, zapraszanie związków zawodowych
nauczycieli do rozwoju programów edukacyjnych w Australii, czy
zasięganie opinii nauczycieli przez ministerstwo w Finlandii.
Autor podsumował wykład podkreślając centralną rolę nauczyciela
obdarzonego szacunkiem i zaufaniem w procesie edukacji,
konieczność reformowania systemu oświaty od wewnątrz i
stworzenia zintegrowanego programu rozwoju profesjonalnego
nauczycieli i potrzebę wypracowania wspólnego, ponadpolitycznego
programu reform. Jedna ze słuchaczek, przedstawicielka Instytutu
Badań Edukacyjnych, zapytała na koniec o ideologiczne przyczyny
odchodzenia rządu brytyjskiego od akademickich ścieżek
zdobywania zawodu nauczyciela i dodała, że podczas nowojorskiej
konferencji, wspomnianej podczas wykładu, również polskie
doświadczenia zostały uznane za cenne. Dr Davies wyjaśnił, że
obecny prawicowy rząd nie dostrzega relacji między wiedzą
pedagogiczną a jakością edukacji, ponadto wspiera szkoły
prywatne kształcące nauczycieli.
|