Kompetencje komunikacyjne jako ważny element kształcenia nauczycieli. Warsztaty.
Prof.
Barbara Behrnd-Wenzel, Uniwersytet Halle-Wittenberga, Niemcy.

W nawiązaniu do wykładu prof. Hartmuta Wenzla, który opowiedział o teoretycznych aspektach komunikacji, prof. Barbara Behrnd-Wenzel poprowadziła warsztaty dla dyrektorów szkół, w których mogli te wiadomości wykorzystać w ćwiczeniach praktycznych. Chociaż spotkanie było przewidziane dla nawet 200 osób, aktywnie uczestniczyć mogła w nim jedynie część z nich, więc mimo niskiej frekwencji zajęcia mogły odbyć się z powodzeniem. Prowadząca przypomniała trzy płaszczyzny: indywidualną, grupową i zewnętrzną, na jakich odbywa się komunikacja i przeszła do omówienia komunikatu „ja”, który dotyczy pierwszej z nich. Komunikat ten pozwala na wyrażenie własnych odczuć i potrzeb wobec rozmówcy, w przeciwieństwie do komunikatu „ty” wymaga od partnera odpowiedzialności za komunikację i wzmacnia relacje. Pierwszym ćwiczeniem, jakie musieli wykonać uczestnicy warsztatów było przekształcenie komunikatów „ty”, który otrzymali na kartkach, w komunikaty „ja”. Nie wszystkim się to udało, niektórzy mówiąc o swoich odczuciach odnosili je do zachowań drugiej osoby, pozostawali więc przy komunikacie „ty”. Ćwiczenie to wywołało burzliwą dyskusję, jeden z uczestników wyraził obawę, że komunikat „ja” może być przez niektórych odbierany jako oznaka egoizmu, jednak profesor wyjaśniła, że stosując go wyrażamy szacunek dla partnera i gotowość na wysłuchanie jego odczuć i potrzeb. Kolejny komentarz dotyczył rozmów dyscyplinujących z nauczycielem, w których komunikat „ja” może się nie sprawdzić. Prowadząca opowiedziała, jak go stosować w tego typu rozmowach, zmuszając podwładnego do przemyśleń i odpowiedzialności za przewinienie. Wskazała też na potrzebę opanowania przez dyrektora złych emocji i współpracę z nauczycielem jako partnerem, rozwiewając wątpliwości uczestników dotyczące stosowania komunikatu „ja” w sytuacjach nerwowych.

 

Na kolejne ćwiczenie polegające na przeprowadzeniu przez dyrektora z nauczycielem rozmowy oceniającej nie starczyło czasu przewidzianego na warsztaty, jednak wszyscy wyrazili chęć ich przedłużenia, więc profesor Behrnd-Wenzel przeszła do jego omówienia. Wyjaśniła, że rozmowę taką należy przeprowadzać z każdym nauczycielem jak najczęściej, a przynajmniej raz w roku, traktując ją jako ważny element zarządzania szkołą. Ważne jest, by prowadząc ją stosować techniki polepszające jakość komunikacji, nakładać na nauczyciela odpowiedzialność za kierowania swoją pracą i rozwojem zawodowym oraz pytać o jego odczucia i potrzeby. Dwóch słuchaczy wcieliło się w role i odegrało rozmowę, w której dyrektor chce wykorzystać doświadczenie nauczyciela i powierzyć mu pracę nad poprawą relacji szkoły z rodzicami, ten natomiast próbuje odmówić tłumacząc się przeciążeniem pracą. Profesor pomogła wyjaśnić nieporozumienia, do jakich doszło między stronami i pokazała jak dojść do konsensu, ustalić wspólne cele i rozpocząć partnerską współpracę. Niestety nie udało się omówić tego ćwiczenia ani przejść do kolejnego z powodu braku czasu, więc prowadząca podziękowała uczestnikom i zapytała ich o odczucia na temat zajęć. Wszyscy zapewnili, że będą stosowali zdobytą wiedzę w swoich szkołach i zwrócili uwagę na wspaniałą atmosferę warsztatów.