Cel strategiczny programu: wyrównanie szans edukacyjnych uczniów podejmujących naukę szkolną w klasie pierwszej szkoły podstawowej w 2004 r. Adresat programu: rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej, którym należy udzielić pomocy w zakresie zakupu podręczników i częściowego pokrycia kosztów związanych z rozpoczęciem nowego roku szkolnego, zwanej dalej „wyprawką szkolną". Bezpośrednimi adresatami programu w roku 2004 są uczniowie podejmujący w roku szkolnym 2004/2005 naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej, pochodzący z rodzin, w których dochód na osobę nie przekracza kryterium dochodowego, określonego w art. 4 ustawy o pomocy społecznej.

Resortami przygotowującymi i koordynującymi program są: Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu oraz Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.

Koordynatorem programu na szczeblu wojewódzkim jest wojewoda, realizujący zadanie przez kuratora oświaty oraz dyrektora odpowiedniego wydziału urzędu wojewódzkiego zajmującego się sprawami pomocy społecznej.

Koordynatorem na szczeblu gminy/miasta na prawach gminy jest wójt / burmistrz / prezydent, realizujący zadanie przez dyrektora / naczelnika / kierownika wydziału / referatu oświaty oraz dyrektora / kierownika ośrodka pomocy społecznej, we współpracy z dyrektorami szkół oraz lokalnymi podmiotami i organizacjami pozarządowymi, zaangażowanymi w realizację programu.

Program będzie finansowany ze środków z rezerwy celowej Nr 18 a budżetu państwa na rok 2004, przeznaczonej na finansowanie wyprawek szkolnych, przewidzianej do dyspozycji Ministra Edukacji Narodowej i Sportu.

Minister Edukacji Narodowej i Sportu wystąpi do Ministra Finansów o uruchomienie odpowiednich środków z póz. 18 a rezerwy celowej ujętej w ustawie budżetowej na rok 2004.

Gminy mogą przeznaczyć na realizację programu także środki z części oświatowej subwencji ogólnej. Od 2001 r. subwencja ujmuje środki finansowe przekazywane uprzednio w postaci dotacji celowej budżetu państwa na podręczniki dla uczniów z rodzin najuboższych.

W realizacji programu uczestniczą:

1) na poziomie administracji centralnej:

2) na poziomie województwa:

3) na poziomie gminy

Wzorem lat ubiegłych, dla sprawnej realizacji programu w 2004 r., niezbędny będzie udział w programie partnerów z sektora gospodarczego: wydawców podręczników dla pierwszoklasistów oraz Poczty Polskiej.

Doświadczenie roku 2002 i 2003 oraz porównywalna wysokość środków planowanych na realizację programu w roku 2004 wskazuje na potrzebę kontynuacji współpracy z wydawnictwami podręczników dla pierwszoklasistów, celem uzyskania jak najbardziej korzystnych warunków zakupu, umożliwiających objęcie programem jak największej liczby uczniów.

Pociąga to za sobą także konieczność odnowienia porozumienia z Pocztą Polską w sprawie bezpłatnego przesyłania kompletów podręczników dla dzieci objętych programem. W roku 2003 porozumienie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z wydawcami oraz Pocztą Polską pozwoliło na objęcie pomocą w formie podręczników 137 863 uczniów, zamiast przewidywanych 105 514 dzieci (ponad 30 % więcej, niż zakładały wstępne wyliczenia finansowe).

Przewidywana liczba beneficjentów programu w 2004 r. wynosi: 114 109 uczniów (liczba wynikająca ze wskaźnika GUS plus 4%).

Doświadczenia z realizacji programu w 2002 i 2003 r. wskazują, że gminy zgłaszaj ą znacznie wyższą liczbę dzieci, którym należy udzielić pomocy, niż ta, która wynika ze wskaźnika GUS. Dane te są weryfikowane przez ośrodki pomocy społecznej w związku z przyjętym kryterium dochodowym. Ośrodki pomocy społecznej w 2003 r. przyznały pomoc w formie wyprawki dla 107 996 pierwszoklasistów. W przypadku podręczników szkolnych udzielana pomoc oraz oczekiwania na kolejne lata są jeszcze wyższe.

W przypadku podręczników szkolnych, stanowiących podstawę nauki szkolnej, konieczne jest zapewnienie ich jak największej grupie potrzebujących dzieci. Dotyczy to także uczniów pochodzących z rodzin, w których dochód na osobę w rodzinie nieznacznie przekracza kryterium ustawowe, którzy jednak z powodu niewydolności wychowawczej lub niezaradności rodziny, czy też występujących w niej patologii jak również niestabilności rynku pracy, nie mają zapewnionych książek szkolnych.

Sukcesem programu wyrównywania warunków startu szkolnego uczniów w latach 2002 i 2003 było zapewnienie podręczników praktycznie wszystkim, zgłoszonym przez gminy, potrzebującym pomocy pierwszoklasistom. Priorytetem roku 2004 przy realizacji programu będzie ponowne osiągnięcie tego celu.

4. Średni szacowany koszt wyprawki dla jednego pierwszoklasisty:

5. W roku 2004 środki finansowe z rezerwy celowej budżetu państwa zostaną przekazane do budżetów wojewodów na podstawie danych GUS, dotyczących liczby dzieci podejmujących naukę w klasach pierwszych szkół podstawowych. Środki zostaną przekazane wg zasady:

Przewiduje się, przed przekazaniem środków, dokonanie bezpośredniego rozeznania w całym kraju realnych potrzeb w zakresie wyprawki (zebranie danych zarówno z jednostek pomocy społecznej, jak i oświatowych).

W celu zapewnienia optymalnego wykorzystania środków finansowych, przeznaczonych na realizację programu, 80% kwot będących w dyspozycji poszczególnych ministrów zostanie przekazane jednorazowo, zgodnie z przyjętym w projekcie programu zasadami, a pozostałe 20% zostanie przekazane do województw, w których po rozpoznaniu potrzeb wystąpią niedobory środków finansowych.

liczbie uczniów pochodzących z rodzin, których dochody na osobę w rodzinie nie przekraczają kryterium dochodowego określonego w art. 4 ust. l ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej, a którzy rozpoczną naukę w I klasie szkoły podstawowej w roku szkolnym 2004/2005, tytułach i ilości podręczników wskazanych przez nauczycieli wydawnictw dla dzieci objętych programem „Wyprawka szkolna".