powrót
P r o j e k t
Na podstawie art. 35 ust. 6 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 144, poz. 1615, z 2002 r. Nr 41, poz. 362, Nr 113, poz. 984, Nr 141, poz. 1185 i Nr 200, poz. 1683 oraz z 2003 r. Nr 6, poz. 65) zarządza się, co następuje:
§ 1
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) ustawie o systemie oświaty - należy przez to rozumieć ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 144 , poz. 1615, z 2002 r. Nr 41, poz. 362, Nr 113, poz. 984, Nr 141, poz. 1185 i Nr 200, poz. 1683 oraz z 2003 r. Nr 6, poz. 65);
2) ustawie o pomocy społecznej - należy przez to rozumieć ustawę z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 20, poz. 170, Nr 79, poz. 885, Nr 90, poz. 1001, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19, poz. 238, z 2001 r. Nr 72, poz. 748, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 973, Nr 111, poz. 1194, Nr 122, poz. 1349 i Nr 154, poz. 1792 oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 79 i Nr 44, poz. 389);
3) szkole - należy przez to rozumieć publiczne i niepubliczne przedszkola i szkoły wymienione w art. 2 pkt 1 i 2 ustawy o systemie oświaty;
4) placówce - należy przez to rozumieć publiczne i niepubliczne placówki wymienione w art. 2 pkt 3 -5, 7 i 10 ustawy o systemie oświaty, a także publiczne i niepubliczne placówki doskonalenia nauczycieli;
5) mierzeniu jakości - należy przez to rozumieć zespół zorganizowanych i systematycznych działań organów sprawujących nadzór pedagogiczny, służących ocenie stanu, warunków i efektów pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek, a także ocenie postępu w tym zakresie;
6) zewnętrznym mierzeniu jakości - należy przez to rozumieć mierzenie jakości pracy szkół i placówek prowadzone przez kuratora oświaty oraz inne organy sprawujące nadzór pedagogiczny, z wyjątkiem dyrektora szkoły lub placówki;
7) wewnętrznym mierzeniu jakości - należy przez to rozumieć mierzenie jakości pracy szkoły lub placówki prowadzone przez dyrektora szkoły lub placówki;
8) ewaluacji - należy przez to rozumieć działania podejmowane w ramach mierzenia jakości przez organy sprawujące nadzór pedagogiczny, polegające na porównywaniu efektów działalności szkół i placówek z celami tej działalności;
9) monitorowaniu - należy przez to rozumieć systematyczne i zorganizowane obserwowanie osiąganej jakości pracy szkół;
10) hospitacji - należy przez to rozumieć formę nadzoru pedagogicznego, polegającą na prowadzeniu bezpośredniej obserwacji realizowania przez nauczycieli statutowych zadań szkoły lub placówki, w szczególności zajęć prowadzonych z uczniami lub wychowankami, a także czynności hospitacyjnych dyrektora i innych nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze w szkole lub placówce;
11) hospitacji diagnozującej - należy przez to rozumieć hospitację, której celem jest ocena rezultatów procesu dydaktycznego, wychowawczego i opiekuńczego, na podstawie bezpośredniej obserwacji wiedzy, umiejętności i postaw uczniów;
12) instytucjach wspomagających - należy przez to rozumieć placówki doskonalenia nauczycieli, poradnie psychologiczno - pedagogiczne, biblioteki pedagogiczne, szkoły wyższe, centralną komisję egzaminacyjną, okręgowe komisje egzaminacyjne, zakłady kształcenia nauczycieli.
§ 2
1. Celem nadzoru pedagogicznego jest doskonalenie systemu oświaty, a w szczególności jakościowy rozwój szkół i placówek, przez:
1) prowadzenie planowego i systematycznego mierzenia jakości pracy szkół i placówek;
2) dokonywanie, w wyniku mierzenia jakości, oceny stanu, warunków i efektów pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek, a także oceny postępu w tym zakresie;
3) dokonywanie ewaluacji;
4) podejmowanie działań wspomagających szkoły i placówki w doskonaleniu ich pracy;
5) prowadzenie kontroli w zakresie zgodności organizacji i funkcjonowania szkół i placówek z przepisami prawa;
6) wspomaganie szkół i placówek w określaniu kierunków ich jakościowego rozwoju;
7) udostępnianie szkołom i placówkom informacji o zmianach w przepisach prawa oświatowego, związanych z działalnością szkół i placówek;
8) współdziałanie z organami prowadzącymi szkoły.
2. Nadzór pedagogiczny sprawowany jest z uwzględnieniem:
1) jawności wymagań i sposobów ich kontroli;
2) dążenia do obiektywnej i pełnej oceny jakości pracy szkół i placówek;
3) współdziałania pomiędzy organami sprawującymi nadzór pedagogiczny;
4) współdziałania organów sprawujących nadzór pedagogiczny z organami prowadzącymi szkoły i placówki;
5) współpracy nadzorujących z nadzorowanymi;
6) sprzyjania i wyzwalania samodzielności i aktywności szkół i placówek na rzecz pobudzania i umacniania poczucia odpowiedzialności za efekty własnej pracy.
§ 3
1. Organy nadzoru pedagogicznego prowadzą mierzenie jakości pracy szkół i placówek uwzględniając standardy oceny jakości pracy szkół i placówek określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
2. Mierzenie jakości pracy szkół i placówek jest prowadzone w szczególności przez:
1) kontrolowanie realizacji przez szkołę lub placówkę wymagań określonych w przepisach prawa oświatowego;
2) prowadzenie diagnozy i ocenę stopnia spełniania przez szkoły i placówki standardów oceny, o których mowa w ust. 1, z uwzględnieniem ust. 3;
3) badanie osiągnięć edukacyjnych uczniów na podstawie wyników uzyskiwanych przez nich na poszczególnych poziomach kształcenia, a także na podstawie porównywania ich z wynikami uzyskiwanymi przez uczniów na sprawdzianie i egzaminach zewnętrznych;
4) monitorowanie podejmowanych przez szkołę lub placówkę działań zmierzających do doskonalenia jakości jej pracy we wszystkich obszarach określonych w standardach;
5) hospitowanie zajęć, w tym prowadzenie hospitacji diagnozującej;
6) dokonywanie ewaluacji.
3. Kurator oświaty może rozszerzyć standardy oceny jakości pracy szkół lub placówek, o których mowa w ust. 1, stosownie do tradycji, specyfiki regionu i regionalnej polityki oświatowej.
§ 4
W celu realizacji zadania, o którym mowa w art. 35 ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie oświaty, minister właściwy do spraw oświaty i wychowania kontroluje sprawność i efektywność nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez kuratorów oświaty uwzględniając standardy oceny jakości nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez kuratorów oświaty, stanowiące załącznik nr 2 do rozporządzenia.
§ 5
1. Kurator oświaty, sprawując nadzór pedagogiczny, wykonuje w szczególności następujące zadania:
1) opracowuje szczegółową organizację i sposób sprawowania nadzoru pedagogicznego w województwie;
2) opracowuje plany mierzenia jakości pracy szkół i placówek:
a) obejmujący 5 lat szkolnych,
b) obejmujący rok szkolny, z uwzględnieniem zadań wskazanych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania;
3) organizuje i przeprowadza, nie rzadziej niż raz na pięć lat, mierzenie jakości pracy wszystkich szkół i placówek;
4) decyduje o doborze technik oraz narzędzi badawczych służących prowadzonej diagnozie, tworzy je lub współpracuje przy ich tworzeniu z placówkami wspomagającymi;
5) wykorzystuje wyniki sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych do oceny jakości kształcenia w województwie oraz ustala kierunki działań naprawczych lub doskonalących jakość kształcenia;
6) wspomaga dyrektorów szkół i placówek w tworzeniu i wdrażaniu wewnętrznych systemów zapewniania jakości pracy szkół i placówek;
7) monitoruje opracowanie i realizowanie przez szkoły i placówki programu ich rozwoju oraz programu poprawy efektywności kształcenia i wychowania, o którym mowa w art. 34 ust. 2 ustawy o systemie oświaty;
8) inspiruje i wspomaga dyrektorów szkół i placówek w realizacji programów, o których mowa w pkt 7, oraz w osiąganiu wysokiej jakości pracy szkół i placówek, w szczególności przez przygotowywanie, we współpracy z placówkami doskonalenia nauczycieli, ofert szkoleniowych zgodnych z rozpoznanymi potrzebami w tym zakresie;
9) wspomaga rozwój zawodowy pracowników kuratorium oświaty sprawujących nadzór pedagogiczny, w szczególności przez organizowanie szkoleń, narad i konferencji oraz systematyczną współpracę z placówkami doskonalenia nauczycieli i szkołami wyższymi;
10) współpracuje z jednostkami samorządu terytorialnego w zakresie tworzenia regionalnej i lokalnej polityki oświatowej, zgodnych z polityką oświatową państwa;
11) gromadzi informacje o pracy dyrektorów nadzorowanych szkół i placówek w celu dokonywania oceny ich pracy, w trybie określonym w odrębnych przepisach;
12) udostępnia dyrektorom szkół i placówek oraz organom prowadzącym szkoły lub placówki, raz w roku szkolnym, informację o jakości pracy szkół i placówek w badanych obszarach;
13) co najmniej raz na pięć lat sporządza i przekazuje wojewodzie i ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania, raport o stanie oświaty w województwie, w tym o jakości pracy szkół i placówek, wraz z wnioskami dotyczącymi tworzenia i realizacji polityki oświatowej w województwie i w państwie ;
14) przekazuje, do końca lipca każdego roku, wojewodzie i ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania wnioski wynikające z mierzenia jakości pracy szkół i placówek na terenie województwa uwzględniając realizację zadań, o których mowa w pkt 2 lit. b;
15) współdziała z instytucjami wspomagającymi w prowadzeniu badań jakości kształcenia.
2. Zewnętrzne mierzenie jakości pracy szkoły lub placówki powinno być poprzedzone zapoznaniem się z jej organizacją i zasadami działania, określonymi w statucie szkoły lub placówki, a także warunkami w jakich funkcjonuje szkoła lub placówka.
3. Kurator oświaty, w celu zdiagnozowania określonego problemu w szkołach i placówkach na obszarze województwa, może zobowiązać dyrektorów szkół i placówek do przeprowadzenia mierzenia jakości pracy szkół lub placówek w tym zakresie.
4. Kurator oświaty, w celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 15, może zawierać porozumienia z instytucjami wspomagającymi.
5. Inne organy sprawujące nadzór pedagogiczny wykonują odpowiednio zadania określone w ust. 1 - 3.
§ 6
1. Dyrektor szkoły lub placówki, we współpracy z nauczycielami zajmującymi w szkole lub placówce inne stanowiska kierownicze, sprawując nadzór pedagogiczny, wykonuje w szczególności następujące zadania:
1) planuje, organizuje i przeprowadza wewnętrzne mierzenie jakości pracy szkoły lub placówki, w tym badanie osiągnięć edukacyjnych uczniów;
2) decyduje o doborze technik oraz narzędzi badawczych wykorzystywanych przy dokonywaniu wewnętrznego mierzenia jakości pracy szkoły lub placówki oraz może współdziałać z instytucjami wspomagającymi w opracowywaniu narzędzi badawczych;
3) opracowuje raport z przeprowadzonego wewnętrznego mierzenia jakości pracy szkoły lub placówki i przedstawia go radzie pedagogicznej, radzie rodziców i organowi prowadzącemu szkołę lub placówkę;
4) opracowuje, na każdy rok szkolny, program rozwoju szkoły lub placówki wykorzystując wyniki mierzenia jakości jej pracy;
5) analizuje wyniki zewnętrznego sprawdzianu lub egzaminów oraz wykorzystuje je do oceny jakości kształcenia w szkole, a także podejmuje, stosownie do potrzeb, działania naprawcze lub doskonalące w tym zakresie;
6) wspomaga nauczycieli w osiąganiu wysokiej jakości ich pracy oraz inspiruje ich do podejmowania innowacji;
7) gromadzi informacje o pracy nauczycieli w celu dokonywania oceny ich pracy zgodnie z odrębnymi przepisami oraz gromadzi informacje niezbędne do planowania doskonalenia zawodowego nauczycieli;
8) we współdziałaniu z radą pedagogiczną, opracowuje i wdraża wewnętrzny system zapewniania jakości pracy szkoły lub placówki;
9) prowadzi hospitacje zajęć, w tym hospitacje diagnozujące.
§ 7
Organy sprawujące nadzór pedagogiczny oraz instytucje wspomagające podejmują działania wspomagające rozwój jakości pracy szkół i placówek, w szczególności przez udzielanie pomocy w:
1) organizowaniu i przeprowadzaniu mierzenia jakości pracy szkół i placówek;
2) doborze technik i narzędzi, a także tworzeniu narzędzi badawczych wykorzystywanych w mierzeniu jakości pracy szkół i placówek;
3) opracowywaniu analiz i raportów z mierzenia jakości pracy szkół i placówek;
4) rozwiązywaniu problemów w działalności szkół i placówek;
5) projektowaniu i wdrażaniu programu rozwoju szkoły lub placówki oraz wewnętrznego systemu zapewniania jakości pracy szkoły lub placówki;
6) propagowaniu projektów edukacyjnych planowanych i realizowanych przez szkoły wyższe, inne placówki naukowe oraz jednostki badawczo - rozwojowe;
7) inicjowaniu działań upowszechniających osiągnięcia i dorobek szkół, placówek, uczniów i nauczycieli;
8) organizowaniu doradztwa zawodowego dla nauczycieli.
§ 8
1. Ustala się następujący wykaz stanowisk, których zajmowanie wymaga kwalifikacji pedagogicznych:
1) w ministerstwach:
a) dyrektorzy lub zastępcy dyrektorów departamentów (równorzędnych komórek organizacyjnych) oraz radcy ministrów i naczelnicy wydziałów, wykonujący statutowe i regulaminowe zadania związane ze sprawowaniem nadzoru pedagogicznego,
b) wizytatorzy, starsi wizytatorzy i główni wizytatorzy;
2) w kuratoriach oświaty:
a) kuratorzy oraz wicekuratorzy oświaty koordynujący pracę komórek organizacyjnych, których statutowym zadaniem jest sprawowanie nadzoru pedagogicznego,
b) kierownicy komórek organizacyjnych, o których mowa w lit. a,
c) wizytatorzy i starsi wizytatorzy;
3) w specjalistycznej jednostce nadzoru utworzonej na podstawie art. 32a ust. 1 ustawy o systemie oświaty przez ministra właściwego do spraw kultury i dziedzictwa narodowego:
a) dyrektor jednostki i inni pracownicy zajmujący stanowiska kierownicze, wykonujący statutowe i regulaminowe zadania w zakresie nadzoru pedagogicznego,
b) wizytatorzy, starsi wizytatorzy i główni wizytatorzy.
2. Na stanowiskach wymienionych w ust. 1, z wyjątkiem kuratora oświaty, mogą być zatrudnieni:
1) nauczyciele mianowani lub dyplomowani, posiadający:
a) wykształcenie wyższe magisterskie z przygotowaniem pedagogicznym,
b) co najmniej 6 - letni staż pracy pedagogicznej,
c) ukończone formy doskonalenia w zakresie administracji lub zarządzania albo co najmniej 3 - letni staż pracy na stanowisku kierowniczym w szkole, placówce, zakładzie kształcenia nauczycieli, placówce doskonalenia nauczycieli lub na stanowisku wymagającym kwalifikacji pedagogicznych w urzędzie organu sprawującego nadzór pedagogiczny,
d) ukończony kurs kwalifikacyjny do sprawowania nadzoru pedagogicznego, prowadzony przez placówkę doskonalenia nauczycieli;
2) nauczyciele akademiccy spełniający wymagania wymienione w pkt 1 lit. a, c i d oraz posiadający co najmniej 6 - letni staż pracy w szkole wyższej.
3. Kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska kuratora oświaty określają przepisy ustawy o systemie oświaty.
§ 9
Kurator oświaty powierza osobie zatrudnionej na jednym ze stanowisk wymienionych w § 8 ust. 1 pkt 2 lit. c koordynowanie nadzoru nad przestrzeganiem praw ucznia i praw dziecka w szkołach i placówkach.
§ 10
1. Kurator oświaty oraz inne organy sprawujące nadzór pedagogiczny mogą zlecać prowadzenie badań lub opracowywanie ekspertyz, o których mowa w art. 35 ust. 5a ustawy o systemie oświaty, osobom posiadającym wykształcenie wyższe magisterskie i kwalifikacje zgodne z zakresem zleconych zadań.
2. Zlecenie, o którym mowa w ust. 1, powinno w szczególności określać:
1) cel i zakres badań lub ekspertyzy;
2) rodzaj dokumentacji udostępnianej wykonującemu badanie lub ekspertyzę;
3) określenie zajęć, w których wykonujący badanie lub ekspertyzę może uczestniczyć jako obserwator;
4) określenie formy, sposobu i terminu przekazania wyników badań lub ekspertyzy.
§ 11
Nauczyciele i nauczyciele akademiccy zatrudnieni w dniu wejścia w życie rozporządzenia w kuratoriach oświaty lub w urzędach innych organów sprawujących nadzór pedagogiczny na stanowiskach, których zajmowanie wymaga kwalifikacji pedagogicznych, posiadający kwalifikacje do zajmowania tych stanowisk na podstawie dotychczasowych przepisów, posiadają kwalifikacje w rozumieniu przepisów niniejszego rozporządzenia.
§ 12
Traci moc rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 sierpnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji osób, którym można zlecać prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz (Dz. U. Nr 67, poz. 759).
§ 13
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2003 r., z wyjątkiem § 8 ust. 2 pkt 1 lit. d, który wchodzi w życie z dniem 1 września 2005 r.
MINISTER EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU