PROBLEMY SZKOLNICTWA ZAWODOWEGO.

Udział w spotkaniu wzięli: Dyrektor Departamentu Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego MEN, Ewa Konikowska-Kruk, Wicedyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, Ewa Rudomino i kierownik Wydziału Egzaminów Zawodowych CKE, Lesław Zabłocki.

Podczas dyskusji przedstawiciele rządu podjęli się przedstawienia obrazu prac nad rewitalizacją szkolnictwa zawodowego. Uczestników interesowały m. in. takie zagadnienia jak: organizacja egzaminów zawodowych, kadra egzaminująca, potrzeba spójności standardów wyposażenia pracowni do prowadzenia egzaminów, teoria i praktyka na egzaminach.

Nierozwiązanych problemów zgłaszano tyle, że organizatorzy podjęli decyzję o kontynuowaniu pracy w zespole najbardziej aktywnych uczestników dyskusji i zebraniu postulatów szkolnictwa zawodowego.

W efekcie, poinformowana o tym Minister Edukacji Narodowej, Krystyna Szumilas zaproponowała w drugim dniu kongresu, że chętnie spotka się w MEN z pokongresowym zespołem ds. szkolnictwa zawodowego zorganizowanym przez OSKKO. 

Poniżej – wypracowane przez ww. zespół zagadnienia do dyskusji z MEN, w kolejnych obszarach:

1. Podstawa programowa  i konieczność jej dopracowania i uporządkowania:

a)  Weryfikacja proporcji godzin przeznaczonych na:

–   efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz wspólne dla zawodów w ramach danego obszaru, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów (zmniejszenie liczby godzin)

oraz na

–   efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie (zwiększenie liczby godzin).

b)  Dookreślenie warunków realizacji dla każdej kwalifikacji/zawodu:

–   liczba uczniów przy jednym stanowisku; liczebność grupy dostosowana do zawodu/kwalifikacji i do warunków lokalowych i wyposażenia szkoły;

przykładowo dla zawodu technik żywienia i usług gastronomicznych liczebności takie zostały określone - b) stanowiska sporządzania potraw i napojów (jedno stanowisko dla trzech uczniów) a brak dla zawodu technik analityk brak określenia liczby uczniów przy stanowisku
w pracowni instrumentalnej i pomiarów technicznych czy pracowni mikrobiologicznejPodczas dyskusji przedstawiciele rządu podjęli się przedstawieni

–   wpisanie w warunkach realizacji kształcenia w zawodzie wymogów wyposażenia dla szkoły podejmującej kształcenie w zawodzie tylko takiego wyposażenia, które jest dostępne na rynku;

przykładowo zastrzeżenia budzą takie zapisy:

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie technik budownictwa powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:

1) pracownię budowlaną, wyposażoną w: …..; filmy dydaktyczne ilustrujące etapy realizacji procesu budowlanego, technologie wykonywania robót budowlanych, urządzenia i sprzęt budowlany, różne rozwiązania konstrukcyjne; …; modele obiektów budowlanych oraz elementów budowli; …

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie technik usług pocztowych i finansowych powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:

2) pracownię rozdzielczo-ekspedycyjną, wyposażoną w: …, specjalistyczne programy komputerowe dotyczące ekspedycji przesyłek

2. Postulaty ws. bazy kształcenia i egzaminowania

a)   Konieczne jest zapewnienie obudowy dydaktycznej (w tym dobrej jakości podręczników) dla kształcenia zawodowego.

b)   Konieczne jest przygotowania bazy egzaminacyjnej tak by przeprowadzanie egzaminów nie zakłócało procesu dydaktycznego w szkole – przeprowadzanie egzaminów z wykorzystaniem bazy i kadry szkół dezorganizuje naukę młodszych roczników (wyłączone pracownie, brak nauczycieli); zapowiedź doposażenia bazy egzaminacyjnej z funduszy projektowych od 2014 r. nie rozwiązuje bieżących problemów

c)   Zbyteczne są spoty promujące przeprowadzanie egzaminów teoretycznych on-line; szkoły chętnie wprowadzą taką formę egzaminu o ile będą miały odpowiednie wyposażenie (nieakceptowane jest wyłączenie z lekcji szkolnych pracowni komputerowych na potrzeby przeprowadzanych egzaminów); spot promujący możliwość zdawania części pisemnej nowego egzaminu zawodowego przy komputerze: http://cke.edu.pl/index.php/aktualnosci-left/240-e-egzamin

d)   Pożądane jest wprowadzenie mechanizmów motywujących pracodawców do tworzenia ośrodków egzaminacyjnych.

e)   Wskazane jest upublicznienie informacji o wymaganiach bazowych i wyposażenia dla ośrodków egzaminacyjnych (dostęp pracodawców do informacji)

3. Egzaminy

a)   Konieczne jest ogłaszanie terminów egzaminów potwierdzających kwalifikacje
w zawodach na początku roku szkolnego, tak by można je było uwzględnić
w ogłaszanych przez dyrektora szkoły do 30 września dniach wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych.

b)   Wadliwe jest ocenianie egzaminu tylko przez jednego egzaminatora; ocena taka obarczona jest pewną dozą subiektywizmu.

c)   Brak możliwości odwołania się od takiej subiektywnej oceny staje się szczególnie niebezpieczny w przypadku szkół konkurujących ze sobą na rynku edukacyjnym.

d)   Pożądane jest opracowanie i upowszechnienie standardów wykonywania ćwiczeń/czynności zawodowych (tzw. standardy wykonywania zawodu) mających istotny wpływ na ocenię przebiegu wykonania zadań egzaminacyjnych (język efektów w podstawie programowej jest zbyt ogólny by mógł pełnić taką rolę).

e)   Konieczne jest przekazywanie ośrodkom egzaminacyjnym środków finansowych na materiały egzaminacyjne przed egzaminem a nie refinansowanie po egzaminie.

f)    Standaryzacja zadań egzaminacyjnych na uczniach kształconych wg innych  (starych) podstaw programowych jest wadliwa.

g)   Wskazane jest opracowywanie zadań egzaminacyjnych w oparciu
o ośrodki/szkoły funkcjonujące w różnych warunkach środowiskowych, bazowych, kadrowych.

3. Inne wnioski/postulaty

a)    Stworzenie realnych warunków współpracy szkoły z pracodawcami (organizacja współpracy nie tylko z inicjatywy szkoły).

b)    Konieczność natychmiastowego dopracowania systemu egzaminów zawodowych, tak by ich obecna wadliwość i eksperymentowanie na uczniach nie przyczyniło się do kolejnej fali odwrotu od szkolnictwa zawodowego.

c)    Organizacja systemu doskonalenia/wspierania dyrektorów, egzaminatorów, nauczycieli kształcenia zawodowego – konstruktywne spotkania, szkolenia, konferencje z wypracowaniem wniosków opartych na doświadczeniach
i problemach szkół.

d)    Odstąpienie od sztywnego określenia w rozporządzeniu ws. ramowych planów nauczania tygodniowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych w poszczególnych klasach; ułatwi to w technikach organizację praktyk zawodowych bez zagrożenia dla realizacji minimalnego wymiaru godzin kształcenia ogólnego - szczególnie
w zawodach, dla których wymiar praktyk wynosi 8 i więcej tygodni, przeliczanych odpowiednio na 320 i więcej (wielokrotność 40 !) godzin.

Powyższe postulaty przedłożymy resortowi oświaty jesienią.