PRZYWÓDZTWO FACYLITUJĄCE JAKO PRZYWÓDZTWO ODPOWIEDZIALNE.
Dr
Herman Siebens. Antwerpia, Belgia.
Dr
Herman Siebens z Antwerpii opowiedział o odpowiedzialnym przywództwie z
perspektywy własnych doświadczeń. Wykład prowadzony był w języku
angielskim z tłumaczeniem na język polski. W pierwszej części spotkania
prelegent zaprezentował badania i teorie akademickie dotyczące cech
osobowości lidera oraz stylów przywództwa. Następnie omówił ich
przełożenie na codzienną praktykę.
W pierwszej kolejności należy rozróżnić rolę lidera od
zadań menedżera. Przywódca to ten, kto kreuje wizję. Potrafi wzbudzić
wewnętrzną motywację do pracy, a także dostrzec źródło niepowodzeń i
zrozumieć sytuację w każdym jej aspekcie. Natomiast menedżer stara się
zapewnić ciągłość, motywuje zewnętrznie poprzez kontrolę nad innymi.
Hierarchiczna struktura, która charakteryzuje się wysokim poziomem
kontroli, powoduje spadek motywacji do pracy i kreatywności u
podwładnych. Gorsze wyniki zachęcają menedżera do nakładania większej
kontroli, która obniża motywację pracowników. To błędne koło może
przerwać przyjęcie postawy odpowiedzialnego lidera. Jego pozycja wymaga
zaufania innym, a także pokory względem własnej wiedzy i przekonań.
W kolejnej części wykładu prelegent przedstawił
przeprowadzoną przez siebie meta-analizę badań dotyczących rodzajów
przywództwa.
Wyniki wskazują na dodatnią korelację stresu i wypalenia
zawodowego oraz ujemną korelację wysokiego poziomu stresu i wykazywanego
entuzjazmu do pracy. Duże obciążenie obowiązkami może prowadzić do
wypalenia zawodowego, podobnie utrzymywanie wysokiej kontroli.
Autorytatywny styl przywództwa nie odpowiada na potrzeby zmieniającego
się świata. Niezbędny jest nowy styl, oparty głównie na samokontroli
własnej, nie zaś na kontroli formalnej lub społecznej. Nierozerwalnie
łączy się z etyką, z której czerpie pojęcia takie jak: uczestnictwo,
wewnętrzna motywacją, komunikacja i troska, otwartość, dopasowanie do
środowiska danej organizacji, okazywanie wsparcia, elastyczność w
zależności od sytuacji. Są to etyczne kryteria odpowiedzialnego
przywództwa. “Solidarny uczestnik” to pojęcie stworzone przez doktora
Hermana Siebensa oznaczające człowieka, który staje po stronie
najsłabszego (na przykład ofiary bullyingu). Teza ta nie pozostawia
miejsca dla biernych obserwatorów - wiedza na temat jakiegoś zjawiska
oznacza zaangażowanie w daną sytuację. Uczestnik bierze pod uwagę
potrzeby innych i umożliwia drugiej osobie zadbanie o własne dobro.
Prelegent podkreślił jak ważne jest wzięcie odpowiedzialności za siebie
samego, a w drugiej kolejności - za innych. Jedną z idei przyświecającej
szkołom powinna być nauka dokonywania samodzielnych wyborów i sposobów
postępowania (reprezentowana zarówno przez dyrektorów jak i
nauczycieli).
W wyniku przeprowadzonych wywiadów z ponad
pięćdziesięcioma dyrektorami szkół prelegent stwierdził, że jednymi z
najważniejszych cech skutecznego przywództwa jest spójność w zachowaniu
lidera oraz jasna komunikacja. Zespół pedagogów szkolnych wyznacza
ścieżkę, którą chce podążać. Dyrektor jedynie moderuje postępy, pilnuje,
by nie stracili z oczu obranego celu. Jego zadaniem jest rozmowa z
pracownikami o ich ambicjach, zamiarach i celach, które sami sobie
wyznaczają. Lider ułatwia prowadzenie dyskusji, motywuje do wypracowania
konsensusu dotyczącego ich własnych pomysłów. Niezmiernie ważne, by
wszyscy starali się przyjmować perspektywę wspólnego dobra.
Pozostawienie przestrzeni dla woli pracowników jest trudnym, lecz bardzo
ważnym obowiązkiem dyrektora. Dzięki temu pojawia się zaangażowanie,
pozytywne nastawienie i chęć do pracy, a co za tym idzie - lepsze
wyniki.
W ostatniej części spotkania prelegent ostrzegł przed
wadami
przedstawionego modelu. Jego koncepcja zbudowana jest na
przekonaniu o pozytywnych postawach ludzi wobec świata i innych. Dwa
procent ludzi w społeczeństwie to osoby o antyspołecznej osobowości (tak
zwani psychopaci). Jak się zachowują, czym się motywują? Mogą
manipulować ludźmi i odgrażać się, by dostać to, czego chcą, bez względu
na innych. Przyjmują makiawelistyczny sposób działania, gdy stają się
odpowiedzialni za zadania. Ciemna strona człowieka może ujawnić się, gdy
ktoś odczuwa strach, niepewność. Wtedy pojawia się opór przed zmianą,
często także zazdrość lub zawiść. Prelegent starał się zrozumieć własne
doświadczenia z nieuczciwym traktowaniem, odnosząc się do znanych sobie
teorii akademickich.
Na koniec dr Hermans Siebens podsumował spotkanie i
podkreślił, jak ważna jest uczciwość, i jak bardzo destrukcyjne jest
“etyczne odłączenie” (na przykład, eksternalizacja odpowiedzialności,
wiktymizacja ofiary).
|