Protokół z posiedzenia

Zespołu opiniodawczo – doradczego do spraw statusu zawodowego nauczycieli  

w dniu 27 maja 2010 r.

Spotkanie prowadziła Pani Lilla Jaroń - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej. W spotkaniu uczestniczyli członkowie Zespołu oraz zaproszeni goście, zgodnie
z załączoną listą obecności.

1. Na wstępie Pani Lilla Jaroń – Podsekretarz Stanu w MEN powitała wszystkich zgromadzonych, jednocześnie informując o przyczynie nieobecności na posiedzeniu Zespołu Pani Katarzyny Hall – Ministra Edukacji Narodowej. Następnie omówiła materiały, które zostały przygotowane dla członków Zespołu, tj.:

1)       uwagi do protokołu z posiedzenia Zespołu opiniodawczo – doradczego do spraw statusu zawodowego nauczycieli w dniu 24 marca 2010 r. – Pani Lilla Jaroń zadeklarowała, że zgłoszone uwagi zostaną załączone do protokołu;

2)       wyniki ankiet dotyczących m.in. tematów, nad którymi członkowie Zespołu chcieliby pracować – najczęstsze wskazania członków Zespołu dotyczyły tematów: „Zakres przedmiotowy Karty Nauczyciela” oraz „Czas pracy nauczycieli”. Jednocześnie osoby, które nie wypełniły jeszcze ankiety poproszone zostały o jej wypełnienie i odesłanie;

3)       prezentacja przygotowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej na posiedzenie Zespołu w dniu 27 maja 2010 r.;

4)       projekt rozporządzenia do ustawy o szkolnictwie wyższym w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, opracowany we współpracy z Ministrem Nauki i Szkolnictwa Wyższego;

5)       prezentacja Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji oraz prezentacja Instytutu Badań Edukacyjnych.

Na prośbę Pani Jolanty Lipszyc, przedstawiciela Unii Metropolii Polskich, Pani Lilla Jaroń zadeklarowała, iż materiały będą przekazywane członkom Zespołu również w formie elektronicznej.

W tej części spotkania głos zabrał Pan Sławomir Broniarz, Prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego, który podniósł, iż Związek Nauczycielstwa Polskiego wystosował 12 kwietnia br. pismo, w którym zarzuca, iż przepisy powołujące Zespół naruszają przepisy ustawy o Radzie Ministrów oraz dobry obyczaj. Ustanowienie Prezydium Zespołu spośród pracowników Ministerstwa Edukacji Narodowej jak również odgórne narzucanie tematów spotkań budzi wątpliwości, czy głos partnerów społecznych będzie brany pod uwagę. Następnie Pan Sławomir Broniarz odniósł się do projektu protokołu z posiedzenia Zespołu w dniu 24 marca br. Ograniczenie w protokole związkom zawodowym stwierdzenia jedynie w postaci pytania, z pominięciem treści wypowiedzi poszczególnych członków Zespołu, uznał za niewłaściwe, nieodpowiadające stanowi faktycznemu i odpowiadające wyłącznie interesom Ministerstwa Edukacji Narodowej. Zaapelował jednocześnie, aby posiedzenie było stenografowane, by protokół oddawał rzeczywisty jego przebieg .Odnosząc się do wypowiedzi Pana Sławomira Broniarza Pani Lilla Jaroń - Podsekretarz Stanu w MEN wyjaśniła, iż pisząc zarządzenie w sprawie powołania zespołu opiniodawczo – doradczego do spraw statusu zawodowego nauczycieli posłużono się przykładem dobrej praktyki - takie samo zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej powstało 18 czerwca 2008 r. w sprawie Zespołu opiniodawczo – doradczego do spraw kształcenia zawodowego. Wówczas nie były kwestionowane przesłanki powołania tego Zespołu. Szczegółowa odpowiedź w tej sprawie została przygotowana i Pan Prezes ją otrzyma. Jeśli chodzi o protokół, to wszystkie uwagi zostaną dołączone do protokołu. Nie jest to protokół, który jest odtwarzany z taśmy
i spisywany, ale uwzględniamy tę uwagę i będziemy starać się oddawać treść wystąpienia wszystkich zabierających głos. Następnie Pani Lilla Jaroń wyjaśniła, iż nie jest prawdą, że Ministerstwo ma przygotowane założenia do nowej ustawy, ponieważ „jesteśmy na etapie zbierania wszelkich opinii, wniosków, stanowisk, poznawania argumentacji i statystyk”.

Następnie Pan Sławomir Broniarz, Prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego zadał pytanie odnoście porządku spotkania, czy ta dyskusja będzie dotyczyła tylko przedmiotu tych prezentacji czy będzie można odnieść się do genezy, istoty i celowości powołania tego Zespołu.

2.  Pani Lilla Jaroń – Podsekretarz Stanu w MEN przedstawiła materiały przygotowane przez MEN, na potrzeby prac Zespołu, które zawierały:

1)       pytania na jakie szukamy odpowiedzi w związku z koniecznością opracowania nowej ustawy regulującej status zawodowy nauczycieli;

2)       proponowany terminarz kolejnych spotkań i ich tematyka – kolejne spotkanie 23 czerwca 2010 r. godz. 11.00, następne spotkania 21 lipca, 18 sierpnia, dwa spotkania we wrześniu.
W związku z powyższym padło pytanie, czy jest akceptacja co do przedstawionej kolejności tematyki spotkań. Członkowie Zespołu nie zgłosili uwag co do proponowanego terminarza spotkań oraz ich tematyki.

Odnosząc się do przedstawionych propozycji Pan Sławomir Broniarz podniósł, iż
z góry wszystko zostało ustalone, np. tematyka, zakres merytoryczny. Jednocześnie zwrócił się z pytaniem, z czego bierze się przeświadczenie, że jest potrzeba nowej Kary Nauczyciela? Związek Nauczycielstwa Polskiego przeprowadził ankiety wśród 260 tyś. Nauczycieli.

Pani Lilla Jaroń - Podsekretarz Stanu w MEN odpowiedziała, iż jeśli mówimy o nowej Karcie Nauczyciela to może to być mowa o modyfikacji, pogłębieniu, poszerzeniu, jest to w tej chwili sprawą otwartą. Każda zmiana ustawy ma swój zakres przedmiotowy
i podmiotowy, stąd wynika procedowanie w takich obszarach. Zakres zmian, które jeszcze nie zostały wypracowane, będzie decydował, czy będzie to nowelizacja, czy też nowa ustawa. Możemy uznać, że na cele tych spotkań będzie to nazwa robocza „nowa Karta Nauczyciela”. Ministerstwo Edukacji Narodowej nie ma zamiaru likwidacji Karty Nauczyciela;

3)       zakres przedmiotowy obecnej ustawy – Karta Nauczyciela i pytania, co powinno być uregulowane w nowej ustawie, co w rozporządzeniach oraz aktach prawa miejscowego jeśli chodzi o jednostki samorządu terytorialnego.

Następnie zostały zaprezentowane dwie prezentacje przygotowane przez:

1)       Fundację Rozwoju Systemu Edukacji pt. „Status zawodowy nauczycieli w Europie – wybrane przykłady” – w imieniu Fundacji prezentację przedstawiła Pani Anna Smoczyńska – koordynator Biura Programu Eurydice,

2)       Instytut Badań Edukacyjnych pt. „Porównanie międzynarodowe regulacji zawodu nauczyciela” – prezentację w imieniu Instytutu przedstawiła Pani Magdalena Krawczyk i Pani Beata Michalska.

Po zakończeniu prezentacji Pan Michał Federowicz – Dyrektor Instytutu Badań Edukacyjnych zwrócił się do członków Zespołu z prośbą o sugestie, jakie kraje należałoby wybrać do dalszych obserwacji w celu poznania m.in. ich dynamiki przemian.

3. Kolejnym punktem spotkania była dyskusja członków Zespołu. W tej części głos zabrali:

Pan Piotr Mróz, przedstawiciel Związku Miast Polskich – podniósł, iż zostało na początku uzgodnione, że zmiany w Karcie Nauczyciela dobrze byłoby przeprowadzić.
Z zadowoleniem została przyjęta inicjatywa Ministerstwa, która pozwala na rozstrzygnięcie, w jaki sposób szkoły mają dalej funkcjonować, jakie zmiany powinny w prawie nastąpić, aby nasza oświata była coraz lepsza. Samorządy chciałyby, aby młodzież i nauczyciele mieli coraz lepsze warunki do pracy. Należy zastanowić się jak zmiany prawa mają wpływać na jakość edukacyjną, jakie mechanizmy powinny zostać wprowadzone, aby jakość kształcenia wynikająca z tych zmian była coraz lepsza, czy obecne mechanizmy są dobre np. uzyskiwanie stopni awansu zawodowego.

Pan Marek Pleśniar, przedstawiciel Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty – wskazał, iż najpierw musimy wiedzieć co chcemy osiągnąć
a później dopiero zmienić prawo, aby te zmiany uzyskały poparcie społeczne. Jeżeli przedyskutujemy, co rozumiemy przez działania projakościowe, aby oświata była lepsza, to dopiero z tego wyjdzie zakres ostatecznego dokumentu, który można by zaproponować środowisku oświatowemu. Odpowiedź na pytanie: Co powinien obejmować dokument regulujący status zawodowy nauczyciela? powinna na razie pozostawać kwestią otwartą. Wskazał również, iż awans zawodowy nauczycieli powinien być bardziej liniowy a nie skokowy.

Pan Sławomir Wittkowicz, Przewodniczący Branży Nauki, Oświaty i Kultury Forum Związków Zawodowych – zwrócił uwagę, że § 3 zarządzenia w sprawie powołania Zespołu bardzo precyzyjnie określa, że mają być wypracowane założenia nowego dokumentu dotyczącego statusu zawodowego nauczyciela. Fakt, iż dyskutuje się o niektórych elementach ustawy z 1982 r. nie jest przesłanką do tego, żeby budować zupełnie nową ustawę.
W kontekście wypowiedzi przedstawiciela Związku Miast Polskich Pan Sławomir Wittkowicz podniósł, iż nie zostało uzgodnione na poprzednim spotkaniu, że należy dokonać zmian Karty Nauczyciela. Zaprezentowane wówczas stanowiska pokazały zasadniczą rozbieżność odnośnie prac nad nowym dokumentem. Jednocześnie zwrócił się z prośbą
o wyjaśnienie, jaki jest związek pomiędzy tematyką spotkania oraz przedstawionymi prezentacjami.

Pan Sławomir Broniarz, Prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego – odniósł się do prezentacji, pożądane byłoby, aby w materiałach znalazła się również Finlandia i Wielka Brytania. Ponadto zwrócił uwagę na to, że wynagrodzenie nie jest przywilejem pracownika lecz jego prawem. Podniósł również, iż poza 1996 r. kiedy w sposób systemowy oświata przeszła do samorządów, to fakt, że oświata funkcjonuje na dobrym poziomie jest zasługą nauczycieli. Częścią tych nauczycieli są związki zawodowe. Krzywdzące jest stwierdzenie, że postępów w edukacji chce tylko samorząd, dyrektorzy a nie chcą tego nauczyciele. Nie jest prawdą, że związki zawodowe nie chcą zmian, gdyż powołanie dwóch grup roboczych nastąpiło z inicjatywy związków zawodowych. Związek Nauczycielstwa Polskiego dostrzega konieczność zmian w obszarze warunków pracy, czasu pracy, kształtowania wynagrodzenia, modelu tego wynagrodzenia, połączenia jakości z poziomem wynagrodzenia i o tym ma być rozmowa na zespole do spraw wynagrodzeń. Uzasadnienie do potrzeby wprowadzenia nowej ustawy sprowadza się do tego, że Karta Nauczyciela była wielokrotnie nowelizowana. Co do legitymacji społecznej Związek Nauczycielstwa Polskiego przeprowadził referendum wśród nauczycieli, w którym wzięło udział 259.318 nauczycieli. Za utrzymaniem dotychczasowego zakresu zadaniowego i kompetencyjnego Karty Nauczyciela opowiedziało się 255.755 osób,  na „ nie” wypowiedziało się 3.563 nauczycieli. Pan Sławomir Broniarz podniósł, iż powinno się definiować te obszary, które rzeczywiście zmian wymagają, które mieszczą się
w zakresach kompetencyjnych dwóch grup roboczych: do spraw czasu i warunków pracy oraz do spraw struktury wynagradzania nauczycieli.

Pan Stefan Kubowicz, Przewodniczący Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” – wskazał, iż potrzebny jest dialog, na końcu musi być jednak konsensus. Nie może być tutaj żadnej uprzywilejowanej grupy. Zespół osiągnie sukces, jeżeli dojdzie do jakichś rozwiązań drogą konsensusu, po wytłumaczeniu wszystkich za i przeciw. Przypomniał również wypowiedź z poprzedniego spotkania, że dla wszystkich problemem są nakłady na oświatę. Obecne nakłady nie są godne oświaty. Wskazał również, że stwierdzenie „nowa Karta Nauczyciela” jest błędne, gdyż nie należy przesądzać, że będzie nowa ustawa. Związki zawodowe nie otrzymały argumentów, które przemawiałyby za zmianą czasu pracy nauczycieli. Zauważył, iż w obszarze tym w każdym kraju rozmowy prowadzone są ze związkami zawodowymi.

Pan Zbigniew Marciniak, przedstawiciel Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego – podkreślił, iż w jego opinii spotkanie powinno służyć wymianie poglądów, argumentów, zaś kwestie negocjowania konsensusu powinny zostać odłożone na później, jak będą zarysowywały się propozycje rozwiązań. Zespół ten posiada różnorodną wiedzę
i doświadczenie. Członkowie Zespołu są tutaj ekspertami i powinni szukać wyjścia ku lepszej jakości choćby tego dokumentu. Nie należy traktować tych spotkań jako negocjacje.

Pani Jolanta Lipszyc, przedstawiciel Unii Metropolii Polskich – podzieliła zdanie swojego przedmówcy. Członkowie Zespołu zostali zaproszeni do dyskusji a nie do negocjacji. Dobrze byłoby dyskutować o problemach, a nie o tym, czy mamy prawo do czegokolwiek.

Pan Tadeusz Pisarek, Forum Związków Zawodowych – odniósł się do wypowiedzi Pana Marka Pleśniara wskazując, iż awans zawodowy funkcjonuje już dziesięć lat i trudno znowu jest wszystko zmienić. W związku z tym, że awans zawodowy już funkcjonuje, należałoby go zmodernizować na tyle, żeby to się okazało rzeczą potrzebną i pozytywną dla nauczycieli
i uczniów. Przytoczył również wypowiedź ze spotkania komisji sejmowej, zgodnie z którą gdyby wynagrodzenia nauczycieli były wysokie, nie potrzeba by uzyskiwać stopni awansu, gdyż nauczyciele konkurowaliby ze sobą. Jedną z propozycji zmian w Karcie Nauczyciela inicjowanych przez związki zawodowe jest, aby usunąć zapis, który przesądza
o tym, że do średniego wynagrodzenia nauczyciela liczone jest wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe. Podkreślił również, iż najpierw powinny być przeprowadzone badania dotyczące czasu i warunków pracy, o których dyskutujemy w ramach grup roboczych.

Pan Michał Federowicz, Dyrektor Instytutu Badań Edukacyjnych – odniósł się do związku pomiędzy prezentacjami a tematem spotkania. Wyjaśnił, iż informacje te pokazują m.in. jak w innych krajach poradzono sobie z pewnymi problemami, bądź sobie z nimi nie poradzono. W trybie pilnym należy kontynuować badania w pozostałych krajach, o których na spotkaniu nie było mowy. Do dnia do 21 lipca będą przedstawione informacje
o pozostałych krajach. Nie tylko same rozwiązania prawne leżą w kręgu zainteresowania, ale też sposób budowania konsensusu.

Następnie Pani Lilla Jaroń – Podsekretarz Stanu w MEN, zwróciła się z prośbą
o ukierunkowanie swoich odpowiedzi pod kątem pytań:

Czy w Karcie Nauczyciela są takie obszary, co do których jesteśmy zgodni, że powinny być uregulowane?

Jaka jest lista koniecznych uregulowań?

Co powinno być uregulowane rozporządzeniami?

Co powinno być określone przez organ prowadzący?

Co powinno być określone przez dyrektora szkoły?

W dalszej części dyskusji głos zabrali następujący członkowie Zespołu:

S. Maksymiliana Maria Wojnar, przedstawiciel Rady Szkół Katolickich – podniosła,
iż Karta Nauczyciela pozostała zasadniczo niezmieniona w stosunku do zmian ustrojowych, przeprowadzanych reform oświatowych. Jednocześnie wskazała, iż dla dobra dzieci organy prowadzące szkoły chciałyby mieć większy wpływ na dobór nauczycieli. Obecnie nie pozwalają na to postanowienia Karty Nauczyciela. Dla dobra statusu zawodowego nauczyciela należy zmienić art. 6 Karty Nauczyciela i art. 4 ustawy o systemie oświaty
i bardziej szczegółowo dookreślić obowiązki nauczyciela, z których jest on później rozliczany w ramach oceny. Szkoły prowadzone przez inne podmioty niż jednostki samorządu terytorialnego mają problem ze stosowaniem przepisów Kodeksu pracy, np. jeśli chodzi
o urlopy, w związku z czym Rada Szkół Katolickich zwróciła się o pomoc, aby przy następnej nowelizacji Karty Nauczyciela głębiej zaingerować w Kodeks pracy. Ponadto zgodnie z przepisami Kodeksu pracy w szkołach prowadzonych przez Radę Szkół Katolickich za godziny nadliczbowe należy płacić 150 % wynagrodzenia. Należałoby również zmienić obecny tytuł ustawy – Karta Nauczyciela, sformułowanie „ustawa o statusie zawodowym nauczyciela” jest głębsze, bardziej poważne. Karta Nauczyciela jest przeszłością i sugeruje raczej przywileje, których aż tak za wiele nie ma. Zmiany powinny być wprowadzane ewolucyjnie.

Pan Zygmunt Puchalski, przedstawiciel Społecznego Towarzystwa Oświatowego – szkoły niepubliczne zostały włączone do Karty w niewielkim zakresie. Jedną z regulacji, którą objęto szkoły niepubliczne jest zrównanie w awansie zawodowym nauczycieli szkół niepublicznych z nauczycielami szkół publicznych. Awans zawodowy nie do końca się sprawdził i należy poprawić go jakościowo. Jeśli chodzi o przygotowanie nowych nauczycieli do pracy wydaje się, że bezwzględnie potrzebny jest okres adaptacyjny ok. rocznej praktyki
w szkołach. Należałoby wydłużyć procedury awansu do lat 15, powiązać je z poziomem jakościowym pracy nauczyciela, zmienić formę pracy komisji egzaminacyjnych
i kwalifikacyjnych, uwzględnić ocenę pracy, która jest wymierną oceną pracy nauczyciela. Kartę Nauczyciela warto zmienić w kierunku ustawy o zawodzie nauczyciela, warto podkreślić autonomię dyrektora szkoły. Problemem jest możliwość doboru nauczycieli, być może dopiero nauczyciel dyplomowany powinien być chroniony statusem mianowania, zaś wcześniej powinno być zatrudnienie na podstawie umowy o pracę. Pewne ważne dla tego zawodu uprzywilejowania, jak np. urlop dla poratowania zdrowia, możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę, ze względu na specyfikę pracy powinny pozostać.

Pani Zofia Stypińska, przedstawiciel Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi – podniosła, iż
w prowadzonych pracach należy skupić się na postawieniu celu – jakiego chcemy mieć nauczyciela w szkole. Na pewno powinna być to osoba z odpowiednimi kwalifikacjami,
z predyspozycjami do wykonywania tego trudnego zawodu. Zawód nauczyciela jest zawodem zaufania publicznego. Aby nauczyciel posiadał odpowiednie kompetencje ważne też jest zabezpieczenie jego warunków pracy. Ministerstwo wysłało te 4 główne pytania, na które wypracowywane są odpowiedzi, do szkół prowadzonych przez Ministra Rolnictwa. Zdaniem środowiska nauczycielskiego niezbędne zmiany powinny dotyczyć:

- elastyczności zatrudniania – dotyczy to w szczególności szkół zawodowych,

- doskonalenia zawodowego nauczycieli, pewnej obligatoryjności w tym zakresie,

- awansu zawodowego nauczycieli, być może należy go wydłużyć, odbiurokratyzować, po uzyskaniu stopnia nauczyciela dyplomowanego wprowadzić mechanizm, który umożliwi sprawdzanie co 5 lat, czy nauczyciel utrzymuje swój poziom kompetencji zawodowych.

Jednocześnie Pani Zofia Stypińska zwróciła się z pytaniem do dyrektora Instytutu Badań Edukacyjnych, czy możliwe byłoby przygotowanie ekspertyzy, czy w innych krajach ocenia się tylko samo wykształcenie przy przyjmowaniu do zawodu nauczyciela, czy są wymagane jeszcze jakieś dodatkowe kompetencje. Być może należałoby rozważyć możliwość wprowadzenia prawa wykonywania zawodu.

Pan Sławomir Broniarz, Prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego – ponownie wskazał, iż Związek Nauczycielstwa Polskiego negatywnie opiniuje pomysł tworzenia nowej ustawy. Należy dać szansę pracy powołanym zespołom roboczym, których efekty pracy powinny zostać wykorzystane w pracach Zespołu. Jednocześnie zwrócił uwagę, że Karta Nauczyciela nie odnosi się do sposobu kształcenia nauczycieli, jakości kadry kierowniczej i sposobu jej wyłaniania. Od wielu lat Związek apeluje o zmianę systemu naboru do zawodu nauczyciela.

Pan Krzysztof Baszczyński, przedstawiciel Związku Nauczycielstwa Polskiego –
odnosząc się do wypowiedzi s. Maksymiliany Wojnar wyjaśnił, że Karta Nauczyciela nie jest zbiorem przywilejów, lecz zbiorem praw i obowiązków. Odnosząc się do wypowiedzi dotyczących oświaty niepublicznej wskazał, iż Karta Nauczyciela określa pewien standard, który musi być zachowany w oświacie niepublicznej. Jednocześnie wyraził przekonanie, iż
w jego opinii prace zmierzają do uregulowania w nowej ustawie treści, które obecnie regulowane są przepisami ustawy o systemie oświaty oraz ustawy – Karta Nauczyciela. Podkreślił, iż Związek Nauczycielstwa Polskiego jest gotowy na rozmowy o nowelizacji prawa a nie o nowym prawie. Odnosząc się do wypowiedzi przedstawiciela Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi podniósł, iż Karta Nauczyciela nie reguluje kwestii, jaki powinien być nauczyciel.

Pan Stefan Kubowicz, Przewodniczący Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” – wyjaśnił swoją wcześniejszą wypowiedź, iż nie chodziło w niej, aby negocjacje prowadzone były na Zespole, lecz na poziomie gminy. Jednocześnie poparł pomysł rocznej praktyki przed rozpoczęciem kariery nauczyciela. Odnosząc się do pomysłów wydłużenia awansu zawodowego, wskazał na problemy z tym związane, np. wysokość emerytury nauczycielskiej, im później nauczyciel będzie otrzymywał wyższą płacę tym niższą będzie miał emeryturę. Kolejny raz zaapelował, iż konieczne jest zwiększenie środków na oświatę.

Pan Sławomir Wittkowicz, Przewodniczący Branży Nauki, Oświaty i Kultury Forum Związków Zawodowych – podniósł, iż Karta Nauczyciela jest dokumentem, który w miarę całościowo reguluje pragmatykę służbową oraz elementy, które mogłyby zostać zawarte
w ponadzakładowych układach zbiorowych pracy. Związek uważa, że polski nauczyciel powinien podlegać jednakowym uregulowaniom dotyczącym kwestii nabywania uprawnień do wykonywania tego zawodu, jednolitym standardom wykonywania tego zawodu
i jednakowym prawom i obowiązkom, bez względu na to, czy będzie pracował w szkole publicznej czy niepublicznej. Pan Sławomir Wittkowicz wskazał, iż przygotowując się do rozmów o zakresie przedmiotowym Karty Nauczyciela dokonał przeglądu innych zawodów mających regulacje inne niż kodeksowe. Ustawa o służbie cywilnej z 2008 r. zawiera prawie to samo, co Karta Nauczyciela. Ustawa o pracownikach samorządowych zawiera trochę węższe uregulowania, ale ma odesłania do rozporządzeń. Ustawa o pracownikach urzędów państwowych ma jeszcze bardziej szczegółowe uregulowania niż Karta Nauczyciela. Ustawa o zawodzie lekarza z 1996 r. ma szereg bardzo precyzyjnych uregulowań, ale odsyła do kwestii związanej z samorządem lekarskim, autonomicznym. W związku z tym nasuwa się pytanie, czy efektem końcowym prac tego Zespołu ma być ustawa, która określi tylko pewne ramy w zakresie praw i obowiązków, a resztę będzie określał samorząd zawodowy lub będzie odesłanie do swobody jednostek samorządu terytorialnego, czy też będą jeszcze jakieś inne uregulowania? Związek jest gotowy do prowadzenia dyskusji o zmianach w Karcie Nauczyciela w zakresie tych przepisów, w których wszyscy widzimy problemy, np.
w zakresie awansu zawodowego, średnich wynagrodzeń, czasu pracy, warunków pracy.
O tych kwestiach można rozmawiać dopiero po zakończeniu prac zespołów roboczych, które po to zostały powołane.

Pani Jolanta Lipszyc, przedstawiciel Unii Metropolii Polskich – zaapelowała do przedstawicieli związków zawodowych, aby nie blokowali dyskusji. Nie należy kategorycznie wypowiadać się, że Karta Nauczyciela ma zostać, gdyż być może wniosek będzie taki, że Karta Nauczyciela powinna zostać zlikwidowana. Dyskusja ta prowadzona jest wokół przywilejów nauczycieli, ich ochronie, natomiast warto dyskutować o prawach
i obowiązkach nauczycieli przede wszystkim w kontekście jakości kształcenia. Nauczyciel powołany jest po to, żeby kształcić dzieci. Należy się więc zastanowić, jakie warunki pracy powinny zostać stworzone nauczycielowi, aby dzieci były efektywnie kształcone. Nie sposób jest dyskutować o tym nie rozważając, czy tydzień pracy nauczyciela ma trwać 40 godzin, jakie zajęcia powinien nauczyciel w czasie tych 40 godzin wykonywać, czy pensum dla nauczycieli języka polskiego powinno być identyczne jak nauczycieli wychowania fizycznego, etyki, czy innych przedmiotów, czy inne zajęcia w tym 40 – godzinnym tygodniu pracy powinny być brane pod uwagę. Należy odpowiedzieć na pytanie, czy jesteśmy w stanie stworzyć warunki pracy, aby nauczyciele mieli swoje gabinety w szkole. Bez takich warunków nie można wymagać 40 – godzinnego tygodnia pracy w szkole. W kontekście efektywności kształcenia nie powinno się pomijać tak istotnej kwestii, jaką są badania psychologiczne nauczycieli. Taki zapis powinien znaleźć swoje odbicie w aktach prawnych. Nie jest to obecnie rzadkie, że usunięcie nauczyciela ze stanowiska jest bardzo trudne, pomimo, iż ma on problemy zdrowotne, chodzi głównie o sprawy psychiki a nie o ułomności fizyczne. Ponadto wskazała, iż być może warto odejść od awansu zawodowego, na pewno trzeba oddzielić awans zawodowy od sposobu zatrudniania nauczycieli. Być może wystarczyłoby, aby o wysokości wynagrodzenia decydowała ocena efektywności nauczania. Warto także zacząć dyskutować o zadaniach, które nauczyciel musi wykonać, a nie tylko,
w jakim wymiarze ma pracować.

Pan Sławomir Broniarz, Prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego – odnosząc się do wypowiedzi przedmówczyni wskazał, iż to strona związkowa apeluje o dyskusję o kwestiach fundamentalnych.

Pani Krystyna Starczewska, przedstawiciel Krajowego Forum Oświaty Niepublicznej – podniosła, iż w pierwszej kolejności należy rozmawiać o wymaganych kwalifikacjach przy przyjmowaniu nauczycieli do pracy. Wydaje się, że głównym problemem edukacji w Polsce jest złe kształcenie nauczycieli. W Karcie Nauczyciela powinien być zawarty wymóg, że do pracy w zawodzie nauczyciela będzie można wyłącznie przyjąć osoby, która mają roczny staż pracy nauczycielskiej w wybranych, bardzo dobrych szkołach. Szkoły mogłyby wówczas konkurować ze sobą, żeby stać się szkołami ćwiczeń. Wprowadzając taki zapis do Karty Nauczyciela wywieramy nacisk na szkoły wyższe, które przed wydaniem dyplomu będą musiały zorganizować roczny staż. Dopiero po dyskusji nad kwalifikacjami można rozpocząć dyskusję nad awansem zawodowym nauczycieli, przywilejami nauczycieli. Pani Krystyna Starczewska zaproponowała, aby spotkanie Zespołu dotyczące awansu zawodowego nauczycieli rozpocząć od kwestii wymagań kwalifikacyjnych. W ten sposób osiągniemy warunki jak najlepszego kształcenia dzieci oraz pewne gwarancje dla nauczycieli dobrze przygotowanych do pracy.

Pani Lilla Jaroń – Podsekretarz Stanu w MEN przyjęła wniosek, aby kolejne spotkanie poświęcone awansowi zawodowemu zostanie poszerzone o aspekt wymagań kwalifikacyjnych.

Pan Marek Pleśniar, przedstawiciel Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty – wskazał, iż z ustawy – Karta Nauczyciela robiony jest fetysz. Przedstawiciele związków zawodowych nie chcą zmiany nazwy tej ustawy, jednak gdyby wszystko zostało zmienione w tej ustawie a pozostałaby tylko nazwa, to i tak ta zmiana dokonałaby się. W opinii Pana Marka Pleśniara być może należałoby wprowadzić nie Kartę Nauczyciela lecz Kartę Ucznia i z tego dokumentu wyjść, co należy dostarczyć uczniowi, kto ma go uczyć, w jaki sposób, jak ma być do tego przygotowany i jak mu za to zapłacimy, żeby dobrze pracował. Karta Nauczyciela powinna być jednym z narzędzi otwarcia zawodu nauczyciela. Nie należy ograniczać dostępu do zawodu, dostęp do zawodu powinien być otwarty i atrakcyjny.

Pan Wiktor Jędrzejec, przedstawiciel Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – zwrócił się do związków zawodowych, iż skoro są strony zainteresowane Kartą Nauczyciela, to niewątpliwie należy o niej rozmawiać. Zauważył także, iż na chwilę obecną celem Zespołu nie jest chęć zmiany, czy zastąpienia obecnie istniejącej Karty nauczyciela, a jedynie potrzeba merytorycznej dyskusji w jej obszarze. W jego odczuciu najistotniejszą kwestią jest jakość. Jakość determinuje wszystkie kwestie, o których mówiła strona związkowa. Czas pracy, płace dają w efekcie końcowym jakość tej pracy. Pan Wiktor Jędrzejec wskazał, iż reprezentuje szkoły artystyczne, gdzie przede wszystkim liczy się jakość. Ludzie, którzy pracują w tych szkołach mają pasję, która nie zmieści się w żadnym dokumencie prawnym. Istotnym elementem w dyskusji o czasie pracy i wynagrodzeniach nauczycieli powinna być niewątpliwie jakość kształcenia. Zaapelował raz jeszcze do członków Zespołu, by ten element nierozłącznie towarzyszył podstawowym sprawom związanym z wynagrodzeniem i czasem pracy nauczyciela.

Pan Piotr Mróz, przedstawiciel Związku Miast Polskich – podsumował, iż dochodzimy do bardzo istotnych wniosków, jeżeli mówimy o jakości. Ta projakościowość działań powinna przyświecać w pracach nad ustawą. Podkreślił, iż obecnie w odczuciu wielu osób Karta Nauczyciela jest dla nauczyciela słabego. Po zakończeniu prac powinniśmy mieć Kartę Nauczyciela dla nauczyciela dobrego.

4. Następnie głos zabrała Pani Lilla Jaroń – Podsekretarz Stanu w MEN. Podsumowała dyskusję wskazując, iż z wypowiedzi dotyczących Karty Nauczyciela wynika, że powinniśmy osadzić zmiany w tym dokumencie bazując na pryncypialnym celu strategicznym jakości kształcenia. Zatem pośrednio powinniśmy mówić o jakości pracy nauczyciela. Jeśli chodzi
o jakość kształcenia to dokonywane są w tym zakresie zmiany w podsystemach edukacyjnych, które obecnie przekładają się już na zmiany legislacyjne. Chodzi o zapisy dotyczące indywidualizacji nauczania dziecka, zmiany w zakresie kształcenia zawodowego, modernizację nadzoru pedagogicznego. Nie możemy pozostawać z dyskusją nad regulacjami Karty Nauczyciela czekając, aż te wszystkie zmiany zostaną wdrożone. W wyniku dyskusji nie został wyeliminowany żaden obszar z Karty Nauczyciela, chociaż nie wszystkie kwestie były omawiane, jak np. uprawnienia socjalne, urlopy, odpowiedzialność dyscyplinarna. Pani Minister wskazała również, iż na kolejnym spotkaniu w dniu 23 czerwca br. tematyka awansu zawodowego będzie poszerzona o wymagania kwalifikacyjne, czyli o kształcenie
i doskonalenie nauczycieli. Odnosząc się do nazwy ustawy wyjaśniła, iż jest to kwestia wtórna i na tym etapie prac nie jest możliwe rozstrzygnięcie tej kwestii, gdyż będzie ona  uzależniona od zakresu przeprowadzanych zmian.

Jednocześnie zwróciła się do przedstawicieli Związku Nauczycielstwa Polskiego
o przedłożenie Ministerstwu materiałów dotyczących założeń nowej ustawy, które ZNP przekazał nauczycielom przeprowadzając ankiety, o których była mowa w części wstępnej spotkania, ponieważ Ministerstwo Edukacji Narodowej nie dysponuje jeszcze takim dokumentem. Założenia do ustawy mają powstać w efekcie prac Zespołu.