BLOK PROGRAMOWY: POMYSŁ NA SZKOŁĘ. INSPIRACJE.

Najważniejszy blok tematów Kongresu dostarczył przeglądu inspirujących pomysłów na edukację, na kreatywną szkołę, przedszkole. Pokazano szkoły, placówki publiczne i niepubliczne różnych poziomów. Poznaliśmy koncepcje pracy ich dyrektorów oraz praktykę ich wdrażania. Umożliwiliśmy Uczestnikom kongresu rozmowę z dyrektorami i liderami ciekawych przedsięwzięć edukacyjnych. Trzydniowe dyskusje zakończyła ważna dla dalszych prac OSKKO debata:

JAKA SZKOŁA, JAKI ABSOLWENT, JAKIE SPOŁECZEŃSTWO? CZY „SZKOŁA 1.0” PODOŁA „SPOŁECZEŃSTWU 3.0+”?
Przez trzy dni uczestnicy Kongresu obserwując przykłady praktyki szkół alternatywnych, twórczych, ciekawe projekty nauczycielskie mogli dojść do wniosku, że „jeśli jesteś w jakikolwiek sposób zaangażowany w edukację, masz trzy możliwości: możesz dokonywać zmian w ramach systemu, możesz wywierać nacisk na zmiany samego systemu, albo możesz działać poza systemem. […] Systemy jako całość także mogą się zmieniać i pod wieloma względami to już się dzieje. Im więcej innowacji wprowadza się w systemie, tym bardziej prawdopodobne, że cała struktura ewoluuje.„

Debata OSKKO, prowadzona przez Izabelę Leśniewską i podsumowana przez Ewę Stefaniak Bergtraum i Marka Pleśniara spotkała się z dużym zainteresowaniem uczestników.  Dyskusja, oparta o kongresowe przykłady z kraju i zagranicy została poprzedzona „zamówionymi” wypowiedziami dyrektorów bardzo różnych szkół: Agata Kluczewska (Szkoła Demokratyczna w Krakowie), Dorota Kulesza (Gimnazjum Niepubliczne im. ks. Jana Twardowskiego w Zabierzowie Bocheńskim), Jan Rychlicki (Zespoół Szkół Integracyjnych w Radomiu im. Jana Pawła II), Leszek Ossowski, (Warszawskie Prywatne Żeńskie Szkoły im. Cecylii Plater – Zyberkówny).

Zostali oni poproszeni o przygotowanie odpowiedzi na zadane tematy (link: http://www.manifesto15.org/pl/  ):

1.   Temat obowiązkowy. Szkoły 1.0 nie są w stanie uczyć dzieci 3.0. Potrzebujemy na nowo określić i jasno zrozumieć, ku czemu edukujemy, dlaczego to robimy i komu służą systemy edukacji. Obowiązkowe szkolnictwo powszechne jest oparte na przestarzałym, XVII-wiecznym modelu, zorientowanym na kształtowanie lojalnych, produktywnych robotników i pracowników biurowych. W erze postindustrialnej cel edukacji powinien być inny. Potrzebujemy edukacji wspierającej uczniów w byciu innowatorami, zdolnymi do angażowania swojej wyobraźni i kreatywności w tworzenie nowych rozwiązań dla społeczeństwa.

2.   Temat wolny, do wyboru: Nie oceniaj tego, co mierzymy, zmierz to, co jest cenne. Opętani obsesją na punkcie testów nie zauważyliśmy, kiedy pozwoliliśmy OECD stać się "światowym ministerstwem edukacji". Poprzez reżim, jaki narzuciło badanie PISA, kult mierzenia poziomu nauczania rozprzestrzenił się po świecie. Patrząc z poziomu kraju, wygląda to tak, jakbyśmy walczyli o tytuł najładniejszego dziecka w rodzinie klonów. Co gorsza,  szkoły wypuszczają polityków oraz przywódców, którzy nie mają pojęcia jak interpretować wyniki testów. Najlepsze innowacyjne rozwiązania najczęściej upadają, kiedy zaczynamy martwić się o zmierzenie wyników. Czas zaprzestać obowiązkowego egzaminowania, a oszczędzone w ten sposób fundusze przeznaczyć na inicjatywy naukowe, które będą miały prawdziwą wartość i będą dawać szansę na sięganie po więcej.

3.   Temat wolny, do wyboru: Musimy i możemy tworzyć kulturę zaufania w naszych szkołach i społecznościach. Tak długo, jak nasz system edukacji będzie oparty na strachu, niepokoju i braku zaufania, wszystkie powyższe postulaty pozostaną wyzwaniami przyszłości. Autorzy projektu badawczego Minnevate! doszli do jasnych wniosków: jeśli chcemy zwiększać zdolność systemu edukacji do przemian, potrzebujemy zaangażowanych społeczności, potrzebujemy także sami angażować się w społeczności, którym służymy. To wymaga nowej teorii działania, skoncentrowanej na zaufaniu, w której uczniowie, szkoły, rządy, przedsiębiorstwa, rodzice i społeczności mogą się zaangażować w oparte na współpracy inicjatywy mające na celu współtworzenie nowych jakości w edukacji.

Po wystąpieniach mówców odbyła się dyskusja, którą można podsumować tak:

-----
Rzecz w tym, że zachodzą gigantyczne zmiany, trwają nie czekając na to, czy my je dostrzegamy. Ludzie będą za 30 lat żyć w innym świecie. Świecie automatyzacji, gdzie praca ludzka jest zwyczajnie niepotrzebna, gdzie (już to robimy posyłając zbyt wiele osób na studia) trzeba szukać ludziom zajęcia, by zwyczajnie ocalić ład społeczny. Do tego zmiany geopolityczne, zupełnie zmieniona globalna ekonomia, polityka.

Dzieci mogą być w dorosłej przyszłości zbyt często nieszczęśliwymi dorosłymi, bez sensownego zajęcia, z rozrywką zamiast kultury, otoczeni miliardami starców, na których ktoś musi zarobić. Każdy młody człowiek dziś wie, że nie będzie miał godziwej emerytury. Trzeba je przygotować do urządzenia lepiej tego świata, otworzyć im oczy, wypracować wspólne cele. Ustrzec przed bezmyślnym pędem ku jakiejś katastrofie. Trzeba dostrzec, że młodzi dziś mają nieograniczony dostęp do wiedzy i szkoła nie ma tu już wiele do gadania. Nie załatwią tego żadne kolejne tablety i doganianie młodych przez starzejących się nauczycieli. Nigdy już nie dogonimy cywilizacyjnie młodych. Nie wymyślimy im nowych zawodów, które nadejdą.

I co na to „system oświaty” i jego wyrobnicy? Co na to my? Co właściwie nauczyciele, szkoła chcą robić za 20-30 lat? Jak się do tego przygotowujemy? Oraz do czego właściwie?

Pragnę zwrócić uwagę na to, że skoro szkoła wcale nie zdąży zmieniać się tak szybko jak świat, to może... nie powinna się tak zmieniać?

W tym całym nowym wspaniałym świecie jedno pozostanie niezmienne – ludzie. Nasi uczniowie potrzebują coraz bardziej wsparcia w obliczu presji świata, wręcz terapii, nauki bycia człowiekiem – co jest sztuką niezmienną w zmieniających się świecie. Ludzie potrzebują nauki odpowiedzialności za innych i siebie, za świat, przyrodę. Potrzebujemy odbudowania zaufania społecznego, szacunku. Trzydziestolatkowi krzyczą dziś „na szacunek trzeba sobie zasłużyć”. W wolnym tłumaczeniu znaczy to, że ich zdaniem nie muszą już ustępować kobiecie w ciąży w tramwaju ani szanować starszych. Tak ich „wychowaliśmy” – kompletnie zaniedbując ważną sferę.

Szkoła ma szansę stać się miejscem gdzie człowiek może się nauczyć lub przypomnieć jak być w ciągłości z poprzednimi pokoleniami, jak nie być wyobcowanym ze swego gatunku egoistą. Do szkoły też przyjdą ludzie starsi, oni są przyszłością edukacji. Przecież coś z sobą muszą robić, zyskać wsparcie gdy są w podeszłym wieku coraz sprawniejsi, zdrowsi, nadal ciekawi świata.

Może jednak więc jest o czym dyskutować – gdy zadamy sobie pytanie: „po co”?

Dyskusja na kongresie otworzyła nam – jej twórcom - oczy na potrzebę takiej rozmowy. Ludzie naprawdę z zaangażowaniem mówili. O pułapkach cyfryzacji. O szkole budowanej przez dorosłych dla dzieci – bez wysłuchania głosów dzieci. O szansach wypływających ze wspierania twórczości. Musimy do takiej rozmowy przekonać przede wszystkim – zaraz po nas samych – polityków. A przede wszystkim zacząć. Ba, intuicyjnie coś już robimy. W Polsce jest wiele szkół o twórczym pomyśle na siebie, otwartych na dyskusje. To nasz naturalny zasób, dzieło ostatnich 25 lat. Nie musimy szukać za granicą. Chodzi tylko o wspólny mianownik. O szersze spojrzenie na to co nam się wyłania zza horyzontu.

GIMNAZAJUM i KLASY AKTYWNOŚCI TWÓRCZEJ KAT.
Katarzyna Michalska, Aleksandra Drzazga, Gimnazjum Nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im. ks. J. Szafranka w Bytomiu. Kolejny przykład pedagogiki kreatywności i tego, „jak ze zwyczajnej szkoły zrobić trochę niezwyczajną”. „Nasze działania to nauczanie poprzez twórczość,  uwagę skupiamy  na wszelkich formach sztuki, stanowiącej źródło inspiracji do samodzielnych działań uczniów. Gimnazjaliści doświadczają i tworzą  4 godziny tygodniowo podczas regularnych i obowiązkowych zajęć Wychowanie do Twórczości, a także podczas systematycznych, ale nieobowiązkowych pozalekcyjnych zajęć warsztatowych prowadzonych przez zaproszonych gości. […] Udało nam się zbudować swego rodzaju społeczność ,  ponieważ to głównie nasi uczniowie i absolwenci stanowią odbiorców wydarzeń kulturalnych w mieście. Co rok, każda trzecia klasa realizuje tzw. KAT PROJEKT , wydarzenie, w którym bierze udział każdy uczeń klasy, odbywa się ono w Bytomskim Centrum Kultury i co rok gromadzi na widowni ponad 450 osób - rodziców, obecnych uczniów i absolwentów. Klasy KAT były działaniem prekursorskim, ale ostatecznie wpłynęły na zmianę paradygmatu nauczania w naszej szkole, powstają kolejne klasy stawiające na aktywność  i zaangażowanie uczniów.”

Grupa młodzieży z nauczycielem realizują spektakle teatru tańca ( www.facebook.com/events/966832903349140/ ). Edukacja  w KAT wpływa na ich postrzeganie świata  (link do KAT projektu, który miał miejsce 3 czerwca bieżącego roku: https://www.youtube.com/watch?v=IDQzWlIWQo8 )”.

CO DZIAŁA KIEDY NIC NIE DZIAŁA - O TRUDNYCH ZACHOWANIACH W SZKOLE.
Wykład. Warsztaty. Prof. UAM dr hab. Jacek Pyżalski. Przykłady konkretnych metod wychowawczych, sposobów na pracę wychowawczą szkoły.
Jacek Pyżalski, doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki (UAM, 2012). Profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pracuje na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu (UAM w Poznaniu) oraz jest adiunktem w Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi – w Krajowym Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy. Mediator sądowy. Autor licznych publikacji. Trener w obszarze komunikowania i trudnych zachowań.

POZYTYWNA DYSCYPLINA W PRZEDSZKOLU I SZKOLE PODSTAWOWEJ. 
Justyna Cholewińska. Wykład i warsztaty. Program pozytywnej dyscypliny wprowadzony do placówki uporządkował metody wychowawcze stosowane wobec dzieci. Składa się on z trzech głównych części: panowania nad złym zachowaniem, inicjowania dobrego zachowania oraz wzmacniania więzi z dzieckiem.
Uczestnicy dowiedzieli się jak skutecznie wprowadzić system wychowawczy oparty na stosowaniu jednolitych metod wychowawczych  nauczycieli i rodziców. Przedstawiono jak można  sprawnie, efektywnie i innowacyjnie prowadzić  nadzór pedagogiczny nad procesem wychowawczym w placówce.

Prowadząca omawiała:

• System wdrażania programu w placówce i sposób nadzoru pedagogicznego oparty na spacerze edukacyjnym, monitorowaniu działań wychowawczych i pracy zespołowej nauczycieli.

• Wsparcie nauczycieli, rodziców i pedagogów w  radzeniu sobie z trudnościami wychowawczymi związanymi z zachowaniem dzieci w wieku od  3 do 11 lat. 

• Praktyczne metody powstrzymywania negatywnych zachowań dzieci. Jak inicjować dobre zachowania?

• Mechanizm kontestowania i buntu dzieci w sytuacji dyscyplinowania - jak sobie radzić z takimi zachowaniami?

BUKOWY DOM. NATURALNA SZKOŁA.
Magdalena Bacławska, http://www.naturalnaszkola.pl/index.html
Ze strony szkoły: „Bardzo zależało nam, aby nasze Dzieci przebywały przez ten czas w środowisku wspierającym ich indywidualny rozwój i dającym możliwość naturalnego i swobodnego przejęcia przez młodego człowieka odpowiedzialności za swoje życie, a przy tym nauczenia się takich relacji z innymi ludżmi, które budują szczęśliwe życie w społeczeństwie. Ponieważ nie znaleźliśmy takiego miejsca w naszej okolicy postanowiliśmy stworzyć je sami. Chcieliśmy zmiany. Zmiany absolutnej. Transformacji systemu edukacji dla naszych dzieci i dla nas.
Szkoła powstała z połączenia dwóch sił, dwóch nurtów: z jednej strony – na bazie idei szkoły demokratycznej, a z drugiej – w oparciu o ideę pedagogiki naturalistycznej. W efekcie powstała szkoła zupełnie inna, której nie da się ująć w znane nam powszechnie ramy i jednoznacznie nazwać. Naszą ideę najlepiej i najprościej wyraża nazwa: Naturalna Szkoła.”
Podczas zajęć przedstawiono przykładowe scenariusze lekcji i pomysły na wykorzystanie doświadczeń naturalnej szkoły w szkołach masowych.

EDUKACJA ZRÓŻNICOWANA, CZYLI CHŁOPCY I DZIEWCZĘTA OSOBNO.
Leszek Ossowski, OSKKO, dyrektor Szkoły Podstawowej, Gimnazjum i Liceum. Prywatne Żeńskie Szkoły im. Cecylii Plater-Zyberkówny to zespół szkół, w skład których wchodzą: szkoła podstawowa, gimnazjum oraz liceum. Szkoła została założona przez hrabiankę Cecylię Plater – Zyberkównę w 1883r. Od nazwiska założycielki uczennice tej szkoły nazywane są popularnie Platerkami. Szkoła oferuje edukację zróżnicowaną, opierającą się na założeniu, że chłopcy i dziewczęta od pewnego wieku uczą się i rozwijają inaczej, dlatego potrzebują innego podejścia do nauki. Celem edukacji zróżnicowanej jest zatem wyrównanie szans edukacyjnych chłopców i dziewcząt. Metody nauczania są dostosowane do tempa rozwoju i postrzegania świata. Chłopców wyróżnia umiejętność syntetycznego odbioru informacji, dziewczynki – myślenie analityczne. Codzienna praktyka szkoły, m.in. ciekawy pomysł „siostrzyczek” – uczennic – opiekunek młodszych uczniów.

WSPÓŁDECYDOWANIE W SPRAWIE SZKOŁY ORAZ KIEROWANIE SWOJĄ WŁASNĄ EDUKACJĄ  - PRZYKŁAD SZKOŁY DEMOKRATYCZNEJ W KRAKOWIE.
Agata Kluczewska, Szkoła Demokratyczna w Krakowie, Stowarzyszenie Edukacja Demokratyczna w Krakowie http://szkolademokratyczna.edu.pl/ . Edukacja demokratyczna to alternatywa dla publicznego systemu oświaty. Model takiego nauczania został opracowany w latach 20. XX wieku w Anglii, m.in. przez założycieli sieci szkół Summerhill. „Oparcie tej społeczności na takich podstawach jak współdecydowanie w sprawie szkoły oraz kierowanie swoją własną edukacją sprawia, że nie przypomina ona typowego środowiska szkoły systemowej. Często spotykamy się o obawą, czy dziecko, które nie musiało dostosować się do wymogów szkoły systemowej, poradzi sobie w przyszłości w grupie, na studiach, w pracy – w miejscach wymagających właśnie dostosowania.

Odpowiedź na tę wątpliwość opiera się na jednej z dwóch równorzędnych podstaw, na których budowana jest edukacja demokratyczna – społeczność (drugą jest motywacja wewnętrzna).

Społeczność szkolna to wszystkie osoby, które uczestniczą w życiu szkoły – uczniowie, mentorzy, czasem goście, wolontariusze, rodzice – z których każdy ma dokładnie tyle samo ważący głos w dyskusji. Granice, z którymi styka się społeczność wyznaczają: granice każdego z jej członków, prawo polskie i międzynarodowe.

Demokracja o jakiej mówimy w edukacji demokratycznej czerpie z najbardziej etycznego i humanistycznego nurtu – głębokiej demokracji. Polega ona na tym, że każdy głos powinien być wysłuchany, a wypracowanie ma wynikać nie tyle ze zgody większości, co z braku sprzeciwu całej społeczności (dążenie do konsensusu zamiast rywalizujących opcji). W głębokiej demokracji nie zadajemy sobie pytań o to, kto ma rację, tylko jakie rozwiązanie jest optymalne”.

PEDAGOGIKA MONTESSORI I JEJ ZASTOSOWANIE W PEDAGOGICE KONWENCJONALNEJ.
Iwona Lipowska, Centrum Montessori Wrocław, współwłaścicielka przedszkola Montessori Ziarenka. Trener Polskiego Instytutu Montessori. Certyfikowana trenerka Treningu Skutecznego Rodzica według metody dr Thomas Gordona.

Wykład wprowadził zebranych do pedagogiki Montessori. Poruszano zagadnienia: Jak dziecko się uczy – absorbujący umysł, wrażliwe fazy, polaryzacja uwagi, normalizacja. Przygotowane otoczenie. Swoboda, samodzielność, brak konkurencji. Podążać za dzieckiem – rola nauczyciela przewodnika. Zarys działów pedagogiki Marii Montessori: praktyczne ćwiczenia dnia codziennego, edukacja językowa, edukacja matematyczna, wychowanie kosmiczne, lekcje ciszy. Prezentacja wybranych pomocy rozwojowych. Specyfika przedszkola Montessori na tle tradycyjnych placówek oświatowych.

Warsztaty. Praktyczne wykorzystanie pedagogiki Montessori w przedszkolach konwencjonalnych.
Podczas warsztatów można się było dowiedzieć się jakie elementy pedagogiki Montessori i w jaki sposób można wprowadzić do każdej grupy przedszkolnej oraz w domu. Nauczyciele zobaczyli pomoce, które można samodzielnie wykonać i skompletować oraz otrzymają wiele praktycznych rad na temat funkcjonowania grupy wiekowo mieszanej.

KONCEPCJA EDUKACJI DALTOŃSKIEJ DROGĄ DO ROZWOJU SAMODZIELNOŚCI I AUTONOMII DZIECKA.
Katarzyna Dryjas, Prezes i konsultant Polskiego Stowarzyszenia Dalton, polski koordynator światowego projektu wczesnej edukacji dla zrównoważonego rozwoju Światowej Organizacji Wychowania Przedszkolnego OMEP, dyrektor Przedszkola Publicznego nr 16 w Ostrowcu Świętokrzyskim posiadającego międzynarodowy certyfikat International Dalton School omówiła trzy główne zasady, na których opiera się plan daltoński tj:

• uczenie się  samodzielności,

• uczenie się odpowiedzialności,

• uczenie się współpracy.

PAMIĘĆ I UWAGA.
Dr Marek Kaczmarzyk, kierownik Pracowni Dydaktyki Biologii Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego. „Uwagę pedagogów zwraca pamięć robocza. Jest tak, ponieważ każda informacja, która ma być włączona w system doświadczeń jednostki, musi przejść przez swoisty bufor tego rodzaju pamięci. Bez niej niemożliwe byłyby rozmowa, czytanie czy dodawanie w pamięci. Pozwala także na wykonywanie kilku zadań równocześnie. Jest ściśle związana z uwagą, motywacją i świadomością.
Już sama elokwencja i złożoność języka, jakim posługuje się nauczyciel, może powodować przekroczenie pojemności WM. W efekcie, kiedy nauczyciel kończy zdanie (na przykład podawaną po raz pierwszy definicję jakiegoś pojęcia), uczeń może nie pamiętać jego początku. To samo dotyczy pytań zadawanych w czasie powtórek lub egzaminów, zwłaszcza tych ustnych, kiedy pytany nie ma szansy ponownego wglądu w ich treść”. Wykład był nawiązaniem do praktyki - dlaczego jedno mówimy a dziecko rozumie cos innego.

PROGRAM NAUKI ZACHOWANIA
Katarzyna Salamon-Bobińska, Norbert Karaszewski. Wykład dotyczył systemowej strategii zorientowanej na uczniów nagminnie powielających wzorce zachowań problemowych, które nie są jeszcze groźne. Program jest adresowany do  uczniów niewłaściwie reagujących na to, czego się od  nich oczekuje w związku z zachowaniem i nauką; oparty jest na fundamencie szkoły, który daje codzienne wsparcie i możliwość monitorowania  zachowania uczniów znajdujących się w grupie ryzyka. Program wykracza poza wpływ wywierany na pojedynczych uczniów. Daje całej szkole możliwość reakcji prewencyjnej i pozwala zapobiegać poważnym problemom z zachowaniem. Dodatkowo PNZ jako interwencja poprawia komunikację wśród nauczycieli, polepsza atmosferę w szkole, integruje grono pedagogiczne, daje nauczycielom poczucie wsparcia a także poprawia współpracę z rodzicami. PNZ z założenia powinien stać się częścią szerszego systemu wsparcia pozytywnych wzorców zachowań w szkole. Program Nauki Zachowania powstał na bazie "Przeciwdziałanie Niepożądanym Zachowaniom w szkole" Deanne A. Crone, Robert H. Horner i Leanne S. Hawken.
Autorami są: dr Jakub Kołodziejczyk, Stanisław Bobula, Norbert Karaszewski, Jerzy Rządzki i Katarzyna Salamon-Bobińska z Niepublicznego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Sophia.

TABLET - WSPÓŁCZESNE WYPOSAŻENIE PIÓRNIKA
Monika Walkowiak, Szkoła Podstawowa im. Bolesława Krzywoustego w Kamieńcu Wrocławskim, Aleksandra Schoen-Kamińska, Zespół Szkół nr 3 w Pile. Prowadzące pokazały jak można wykorzystywać nowoczesną technologię, a zarazem zachować równowagę formy i treści. Poruszano zagadnienia: Zalety tabletów. Dlaczego warto z nich korzystać. Co, gdy szkoła nie ma tabletów (plusy i minusy modelu BYOD)? Wykorzystania tabletu na zajęciach w klasach młodszych (przykłady ciekawych  darmowych aplikacji, przykłady wykorzystania kodów QR,  filmy, wypowiedzi uczniów, efekty pracy). Tablet poza szkołą - co dalej (nauka również w domu; wykorzystanie poznanych aplikacji wg inwencji uczniów). Wykorzystanie TiK w monitorowaniu postępów uczniów.

II.   POLITYKA OŚWIATOWA.

SPOTKANIE Z MINISTERSTWEM EDUKACJI NARODOWEJ.
Spotkanie z Joanną Berdzik, Podsekretarzem Stanu MEN. Joanna Berdzik omówiła aktualne prace MEN, z racji końca kadencji rządu przypomniała też istotne prace kilku lat ministerstwa, jego zobowiązania. Zaczęła od nadzoru pedagogicznego, wspominając o tym, że przed jego wprowadzeniem mówiliśmy o niejasnych regułach gry w nadzorowaniu, fińskim przykładzie stosowania ewaluacji w nadzorze. 8 lat temu do szkoły przychodził wizytator, który zarówno kontrolował jak i wspomagał ją. Także na forum OSKKO krytykowano ówczesne praktyki wizytatorów. Za istotne osiągnięcie nowego nadzoru J. Berdzik uznała jednolite zasady nadzoru pedagogicznego w całym kraju. Zlikwidowano też wymóg kontrolowania szkół co 5 lat. „Być może państwu wystarczy 10% szkół aby wiedzieć jak pracuje szkoła w kraju”.

Kolejnym obszarem wymienionym przez gościa konferencji byłą podstawa programowa napisana językiem wymagań. Mamy też rozporządzenie ws. wymagań.

Za słaby punkt systemu oświaty J.B uznała wspomaganie szkół. „Nie radzimy sobie z pomaganiem dyrektorom i nie radzimy sobie z pomaganiem słabym szkołom”.

Dużym problemem jest urynkowienie szkoły. Coraz częściej rodzice wybierają szkoły lepsze od obwodowych. Są szkoły, do których z naborem jest kłopot. Co do systemu doskonalenia nauczycieli – „tu mamy wiele do zrobienia”. Problemy miewamy z egzaminami zewnętrznymi. „Coraz częściej ulegamy pokusie walki z systemem: powraca dyskusja, czy oceny mogą podlegać ocenie sądów; powstaje brak zaufania”

Uczestnicy kongresu w dyskusji mówili m.in. o tym jak się ma EWD gimnazjów do pomysłów likwidacji sprawdzianu w SP. Padł też głos o braku zaufania MEN do nauczycieli. Zwrócono także J.B. uwagę potrzebę konsultowania z lekarzami trybu udzielania zwolnień z WF (odp.: to bierze się z doniesień medialnych, „eliminujemy np. możliwość zwalniania z WF przez rodziców, wprowadzamy też zwolnienia cząstkowe z danych ćwiczeń”. MEN prosiło też izby lekarskie o informowanie lekarzy o zasadach udzielania zwolnień. Wrócono do problemu nieprzystawania SIO do np. szkół przyszpitalnych, plagiatów w szkole, urlopu dyrektora (uwaga J.B.: „zapis w Karcie jest irracjonalny”).

„PO CO EGZAMINY?” DEBATA O EGZAMINACH ZEWNĘTRZNYCH.
Wojciech Małecki, dyrektor Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej we Wrocławiu. „Porozmawiajmy o egzaminach merytorycznie. Egzaminy wpisane są w system oświaty od ponad 10 lat. Nadal budzą wiele emocji, formułowane są wobec nich zastrzeżenia. Mniej już mówi się o pożytkach płynących z egzaminów. Często dyskutuje się nie o egzaminach, ale o kontekstach egzaminów, nie zawsze mających związek z ich właściwościami. Zdarza się, że egzaminy piętnują dyrektorzy szkól.
Debatę poprzedziło krótkie wprowadzenie. Zagadnienia:

•  Jakie są źródła obowiązującego systemu egzaminowania? (z jakich powodów został wprowadzony, jakie funkcje miał spełniać)

• Czym się charakteryzuje obecny system egzaminacyjny

• Słabe i mocne strony egzaminów

• Korzystanie z wyników (i nie tylko) egzaminów

• Krytyka egzaminów, wielość stanowisk w tej kwestii

• Dokąd mogą zmierzać egzaminy?

• Na jakiej podstawie ustala się poziom trudności, układa pytania, formułuje tematy?

SPÓR Z ŻADNARMEM, CZYLI NIEZBĘDNE ZMIANY W OCENIANIU.
Seminarium otwarte. Ośrodek Rozwoju Edukacji. „Informacje o różnicach w potencjale rodzinnym uczniów inspirują do zadania pytań o związek pomiędzy wykształceniem rodziców a sukcesami (porażkami) edukacyjnymi ich dzieci. Istnieją już opracowania, w których na podstawie „twardych” danych liczbowych, pochodzących z części humanistycznych egzaminów zewnętrznych, wykazano, że nie da się oddzielić efektów szkoły od efektów domu rodzinnego nawet w EWD. Trudności na jakie napotykają nauczyciele ucząc i oceniając dzieci rodziców z różnym wykształceniem wydają się przekraczać możliwości wielu szkół w Polsce. Co zatem należy zrobić?”

III. ORGANY PROWADZĄCE. PRAKTYKA I PRAWO.

KOSZT RÓŻNYCH ROZWIĄZAŃ ORGANIZACYJNYCH OŚWIATY SAMORZĄDOWEJ.
Ewa Czechowicz, OSKKO. Temat dla OP. Niektóre gminy zadłużają się aby utrzymać oświatę, inne nie muszą dokładać do szkół wcale. Zagadnienia: Organizacja sieci a koszty. Demografia. Monitorowanie demografii, migracji. Standardy organizacyjne. Przykłady praktyki kilku gmin.

JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ NA ZMIANY W PRAWIE NA 2016R. KALENDARIUM ZMIAN PRAWNYCH DLA OP.
Ewa Halska, OSKKO. Określone  przepisami prawa oświatowego daty wprowadzania zmian  wymagają dostosowania działalności i funkcjonowania szkół i placówek do obowiązujących w granicznej dacie przepisów prawa, obejmujących zmiany w systemie oświaty. Program szkolenia obejmuje kalendarium zmian oraz terminarz zadań jakie organ prowadzący winien zrealizować, by wpisać się w obowiązujące od 1 września 2016 i 1 września 2017r.  ramy dotyczące m.in.; organizacji wychowania przedszkolnego, podstawy programowej, rekrutacji. Zespoły szkolno-przedszkolne. Kryteria naboru do SP i G.

CELE I ZADANIA SZKOŁY DO STATUTU W ZWIĄZKU Z KONTROLĄ ZARZĄDCZĄ.
Prof. Antoni Jeżowski. Zagadnienia wykładu: Czym w praktyce jest a czym powinna być, zgodnie z zaleceniami Ministra Finansów, kontrola zarządcza realizowana w szkołach i placówkach oświatowych. Czy stosowana w praktyce kontrola zarządcza jest skutecznym narzędziem monitorowania i nadzoru nad ogółem działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań jednostki oświatowej w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy? Jak skutecznie, efektywnie, adekwatnie do potrzeb realizować zadania wynikające z przepisów prawa w kontekście filozofii kontroli zarządczej? Czego nie musimy robić w ww. zakresie?

NADZÓR JST NAD OŚWIATĄ.
Ewa Halska, Ewa Czechowicz, OSKKO. Szkolenie przeznaczone było dla pracowników organów prowadzących.

REGULAMINY WYNAGRADZANIA.
Ewa Halska, Ewa Czechowicz, OSKKO. Praktyka dla JST. Omówiono przykładowe regulaminy z analizą błędów popełnianych przez OP. Przytoczono orzecznictwo.

CO ZNACZY DOBRA OŚWIATA SAMORZĄDOWA”
Jan Zięba, ekspert ds. oświaty w VULCAN sp. z o.o. Odbył się warsztat dla dyrektorów i JST, dyskusja, mająca na celu uświadomienie sobie roli osób zarządzających (los oświaty jest w ich rękach), w zakresie kreowania i realizacji strategii rozwoju oświaty (w szkole, JST). Warsztaty zostały przeznaczone dla dyrektorów szkół i samorządowców. „Po co rodzice wysyłają dzieci do szkoły?” - poszukiwano odpowiedzi na fundamentalne pytanie, które powinno stać u podstaw lokalnego systemu edukacji na terenie samorządu.

IV. ZARZĄDZANIE SZKOŁĄ.

SCRUM, NOWATORSKI MODEL ZARZĄDZANIA INSTYTUCJĄ OŚWIATOWĄ
Justyna Cholewińska, Centrum Inicjatyw Edukacyjnych INACHIS. Omówiono model oparty na  organizacji  uczącej się, pozwalający na realizację zadań instytucji oświatowych poprzez pracę zespołową  pracowników. Wprowadzanie  metody SCRUM do zarządzania placówką oświatową  umożliwia stworzenie zwinnego systemu, opartego o  elastyczność, planowania pracy, oparcie  realizacji zadań  na rzeczywistej pracy zespołowej  i nowoczesnym systemie nadzoru pedagogicznego prowadzonego przez dyrektora

„DYREKTOR, LIDERZY, ZESPÓŁ – JAK UNIKAĆ PUŁAPEK PRACY ZESPOŁOWEJ W SZKOLE ”.
Strefa Potencjału Coaching & Training TEAM. Warsztat partnera kongresu. Omówiono zagadnienia: Problemy jakie może napotkać Dyrektor w organizacji pracy zespołowej. Jak delegować władzę i odpowiedzialność poprzez odpowiednie umocowanie.

POMYSŁY NA NOWOCZESNĄ EDUKACJĘ FILMOWĄ MŁODYCH I NAJMŁODSZYCH WIDZÓW.
Centralny Gabinet Edukacji Filmowej. Jak zainteresować dzieci i młodzież dobrym filmem? Jak pomóc im odnaleźć w powodzi propozycji filmowych te dzieła, które są warte uwagi? W jaki sposób zachęcić młodych ludzi do świadomego uczestnictwa w kulturze? Jak przekonać ich do wnikliwego i wielopoziomowego odbioru dzieł filmowych? Odpowiedzi na te pytania są  poszukiwane stale przez nauczycieli, edukatorów, rodziców. Te środowiska mogą znaleźć wsparcie na stronie www.edukacjafilmowa.pl prowadzonej przez Filmotekę Narodową, Centralny Gabinet Edukacji Filmowej, Stowarzyszenie Edukacyjno-Kulturalne „Veane Artis”. W najbliższym czasie portal będzie miał trzy nowe propozycje, które wzbogacą i uatrakcyjnią działania w zakresie edukacji filmowej. Są to:
Gra internetowa „Mój pierwszy film” umożliwiająca wcielanie się przez graczy w młodych adeptów kina, którzy zwiedzają wirtualny plan filmowy, poznają tajniki pracy nad filmem i zbierają wirtualne środki na przygotowanie swojego pierwszego dzieła. W myśl idei –nauczanie przez zaangażowanie i działanie, celem gry jest zachęcenie młodych widzów do poszukiwania wiedzy na temat wybranych zagadnień z historii kina, filmowych środków wyrazu a także podstawowej wiedzy z zakresu ekonomii produkcji filmowej. Uczestników kongresu zaproszono na warsztaty prezentujące możliwości wykorzystania gry „Mój pierwszy film” w pracy z młodymi widzami, a także w promocji placówek edukacyjnych.

Filmowa mapa Polski – działanie angażujące przedstawicieli społeczności lokalnych (dzieci, młodzież, seniorów, grupy międzypokoleniowe) do zbadania i opisania związków danej miejscowości z filmem. Efektem pracy są materiały zamieszone na Filmowej mapie Polski dostępnej na stronie www.edukacjafilmowa.pl. Praca nad materiałami jest okazją do integracji różnych grup zainteresowanych kulturą własnego regionów, ale również sposobem na promocję danej miejscowości na arenie ogólnokrajowej. Aplikację z powodzeniem można wykorzystać na zajęciach szkolnych w trakcie realizacji zadań z zakresu edukacji kulturalnej i regionalnej.

„Elementarz młodego kinomana” – pierwszy w Polsce podręcznik umożliwiający najmłodszym widzom – uczniom szkół podstawowych – samodzielne zgłębianie wiedzy filmowej, który udostępniony będzie tylko w formie elektronicznej na stronie www.edukacjafilmowa.pl. W podręczniku tym narrator-przewodnik, posługując się prostym i przystępnym językiem, prowadzi czytelnika przez podstawowe zagadnienia z historii kina, objaśnia proces pracy nad filmem, wyjaśnia funkcje filmowych środków wyrazu itd. Elementarz zawiera również propozycje zabaw, quizów, krzyżówek itp. Rekomendowana pozycja może być także przydatną lekturą dla nauczycieli pracujących z młodszymi dziećmi oraz dla rodziców, którzy chcą świadomie wprowadzać swoje dziecko w świat wartościowych filmów. Zaproszono uczestników kongresu na warsztaty filmowe z wykorzystaniem „Elementarza młodego kinomana” prowadzone przez jego autorkę – dr Jadwigę Mostowską.

SEANS FILMOTEKI SZKOLNEJ.
Anna Równy, edukator filmowy, Agata Sotomska, Polski Instytut Sztuki Filmowej. Uczestnicy wzięli udział w seansie filmowym (polski film dokumentalny "Joanna", który był w tym roku nominowany do Oscara) prowadzonym przez Lidera Filmoteki Szkolnej. Po seansie odbyła się dyskusja - warsztat, na którym uczestnicy otrzymali gotowe propozycje wykorzystania filmu na lekcjach i godzinach wychowawczych oraz jako przygotowanie do matury.

ROLA FILMU W BUDOWANIU RELACJI MIĘDZY UCZNIEM A NAUCZYCIELEM.
Dr Joanna Zabłocka-Skorek, Kino Szkoła http://www.kinoszkola.pl/ . Wykład. „KinoSzkoła. Ogólnopolski Interdyscyplinarny Program Edukacji Medialnej” to program złożony z różnorodnych form edukacyjnych, których zasadniczym celem jest wzrost świadomości i kompetencji medialnych wśród przedszkolaków, uczniów, nauczycieli, rodziców i seniorów. Autorką programu Joanna Zabłocka-Skorek, filmoznawczyni, pedagożka, certyfikowana trenerka PISF i CEO w zakresie edukacji filmowej.

KSZTAŁCENIE POPRAWNOŚCI JĘZYKOWEJ U UCZNIÓW NA PRZYKŁADZIE  WARSZTATÓW MEDIALNYCH.
Dr Marcin Skorek, Kino Szkoła http://www.kinoszkola.pl/ . Warsztaty. Wszystkie etapy edukacyjne. Prowadzący, dr nauk humanistycznych, filmoznawca, autor programów edukacji filmowo-medialnej, specjalizuje się w zagadnieniach audiowizualnej komunikacji kulturowej, manipulacji i perswazji w mediach. Wiedzę kulturoznawczą wykorzystuje do badań nad potrzebami edukacyjnymi nauczycieli i uczniów.

OD ARYSTOTELESA DO COVEYA - JAK BUDOWAĆ PROGRAM WYCHOWAWCZY W OPARCIU O ETYKĘ CNÓT.
Bartosz Fingas, Collegium Wrtatislaviense. W czasie warsztatu prowadzący podzielił się z uczestnikami  wiedzą i dobrymi praktykami - jak można zbudować program wychowawczy posiłkując się klasyczną teorią etyki cnót przełożoną na praktyczne działania wychowawcy (kształtowanie dobrych nawyków) i wspólne projekty zespołu klasowego oraz jak można wzmacniać taki program tutoringiem rodzinnym oraz rozwojowym. Program najczęściej jest wykorzystywany w szkołach podstawowych ale wskażemy jak może być modyfikowany do późniejszych etapów edukacyjnych.
Bartosz Fingas jest trenerem Collegium Wrtatislaviense, zajmuje się tematami edukacji spersonalizowanej, programów wychowawczych i mentoringu. Jest współredaktorem kompleksowej książki o tutoringu wydanej przez WoltersKluwer, która osiągnęła status bestsellera. Związany z Uniwersytetem Warszawskim, gdzie naukowo zajmuje sie Arystotelesowską etyką cnót.

JAK UCZĄ MYŚLENIA NA OKSFORDZIE: PRAKTYKA TUTORINGU NAUKOWEGO W OPARCIU O TAKSONOMIĘ BLOOMA.
Marcin Szala, Collegium Wrtatislaviense. Pokazując praktykę Uniwersytetu Oksfordzkiego i pracę na esejach w oparciu o taksonomię umiejętności kognitywnych Blooma pokazano jak można wykorzystać tutoring naukowy do budowania umiejętności krytycznego myślenia u uczniów.
Marcin Szala jest dyrektorem programowym Collegium Wratislaviense, zajmuje się edukacją spersonalizowaną i przywództwem w edukacji. Absolwent Uniwersytetu Oksfordzkiego, były wicedyrektor niepublicznego zespołu Szkół ETE w Gliwicach, nauczyciele teorii wiedzy w programie matury międzynarodowej IB. Jest współredaktorem książki "Tutoring. Teoria, praktyka, studia przypadków" (wyd. WoltersKluwer).

Ciąg dalszy relacji z Kongresu w przygotowaniu.