Omówił modele funkcjonujące w systemie edukacji oraz ich uwarunkowania prawne, finansowe i organizacyjne

Funkcjonujący w szkołach JST
Nauczyciel i jego prawa
jako podmiot systemu:
- System finansowania nakierowany na pracownika a nie efekty jego pracy
- hojne przywileje i zabezpieczenia socjalne dla pracowników – brak możliwości zmian personalnych
brak mechanizmu podwyższania jakości nauczania
Uczeń pojawia się w szkole z przydziału związanego z obwodem (i często) jest elementem zbędnym w szkole.

Alternatywny - Rynkowy
Uczeń i poziom jego edukacji jako podmiot systemu :
- System finansowania nakierowany na ucznia (bon światowy)
Dobrowolność oddawania ucznia do konkretnej szkoły
Samoczynny mechanizm poprawy jakości szkoły
Elastyczność zatrudnienie i wynagradzania nauczyciela - brak przesadnego zabezpieczenia socjalnego
Funkcjonowanie konkretnych nauczycieli w szkole jest pochodną oceny ich pracy

Przedstawił wykresy:



Wyniki egzaminów „małych szkół” prowadzonych przez stowarzyszenia rodziców w terenie wiejskim

Źródło: Maciej Jakubowski – Wydział Nauk Ekonomicznych UW, na podstawie badań własnych i danych CKE, oraz OKE we Wrocławiu i Warszawie. Wyniki wstępne - tylko dla województw opolskiego i mazowieckiego. Nie dotyczą całego kraju, (w tej skali badań nie przeprowadzono)

Wójt zadał zebranym pytanie: czy możemy pozwolić na przekreślanie szans naszej młodzieży.....kosztem olbrzymich nakładów?

Przedstawił proponowane przez wójtów sposoby zmian
- Zmiana prawa oświatowego przez Sejm lub Trybunał Konstytucyjny
- Działania oddolne podejmowane przez lokalne wspólnoty polegające na zmianie systemu z modelu obecnego na rynkowy

Szansa na zmianę Realizacja zadań w oparciu o art. 9 ust 1 ustawy o samorządzie gminnym. Formy działań oddolnych podejmowanych przez JST

- Przekazywanie prowadzenia szkół stowarzyszeniom rodziców
- Powołanie przez samorząd odrębnych osób prawnych do prowadzenia szkół– np. Fundacji, spółek itp.
- Przekazywanie szkół spółdzielniom nauczycieli
- Prywatyzacja zarządzania szkołami

Uwarunkowania powodzenia

- Zewnętrzna ocena wyników, na każdym poziomie nauczania. (jawna)
- Możliwość pełnego wyboru szkoły przez rodziców
- likwidacja obwodów
- Zapewnienie wygodnej komunikacji dzieciom
- Premiowanie wyników placówek
- konkurencja na poziomie osiągnięć szkół (w sytuacji zagrożenia lokalnym monopolem)

W tym systemie samorząd staje się instytucją pilnującą zapewnienia realizacji zadań własnych z dziedziny oświaty - zlecającą ich wykonywanie i rozliczającą podmioty z ich efektów

Zagrożenie

Stanowisko MENiS zakładające konieczność prowadzenia co najmniej jednej szkoły publicznej uniemożliwiające funkcjonowanie całej gminnej oświaty w nowym systemie


Art. 80 ust 2 [ 3] ustawy o systemie oświaty
przedszkola [Szkoły], (publiczne, prowadzone przez inne niż JST podmioty) otrzymują na każdego ucznia dotację z budżetu gminy [JST],(...) w wysokości równej wydatkom bieżącym przewidzianym na jednego ucznia w przedszkolach [szkołach] prowadzonych przez gminę [JST. W przypadku nie prowadzenia przez JST szkoły tego samego typu i rodzaju podstawą ustalenia wysokości dotacji jest kwota przewidziana na jednego ucznia(...) w części oświatowej subwencji ogólnej dla JST.
Art. 90 analogiczne rozwiązania dotyczące szkół niepublicznych

Artykułów 80 i 90 ustawy o systemie oświaty, art. 5.ust 5 w interpretacji MENIS w połączeniu z przepisami art. 28 ustawy o dochodach JST i
przepisami „płacowymi” wynikającymi z Karty Nauczyciela nie da się, zdaniem mówcy, z pogodzić z Art. 167 Konstytucji !


Metody wprowadzania zmian w systemie oświaty

Działania miękkie
Proponowanie, w porozumieniu z profesjonalistami lepszych rozwiązań organizacyjnych
Presja polityczna i medialna

Działania twarde
Presja prawno – finansowa:
Skargi do WSA na blokowanie przekształceń
Odszkodowania w trybie cywilnym
Wnioski do TK w sprawie konkretnych przepisów


O ile działania miękkie nie wiążą się z większym zaangażowaniem ze strony JST, to działania twarde wymagają wykonania pierwszego ruchu - przekształcenia ze strony samorządu. Przekształcenie to może zostać zablokowane przez Kuratorium, co może spowodować narastający spór.
Egzekwowanie obecnych przepisów – do czasu wprowadzenia postulowanej zmiany( np. czas pracy nauczycieli, hospitacje itp.)


Przeszkoda główna - Opinia Kuratora - Postanowienie wydawane w trybie określonym przez KPA

Pretekst do zaopiniowania negatywnego jest dowolny bo: Brak jest kryteriów decyzji kuratora– tj. Rozporządzenia nt. standardów nauczania.
 

Atuty dla samorządowców:
Postanowienie jest decyzją administracyjną z wszelkimi jej konsekwencjami
Wyrok TK z 8 maja 2002r. K29/00
w przypadku uchylenia decyzji( WSA lub NSA ) przysługuje odszkodowanie.
Kurator występując w tej sprawie poza wyznaczone przez TK ramy, przekracza zakres swoich kompetencji i naraża gminę na ponoszenie kosztów (stratę) jest to działanie opisane w Art. 231 K.K.

Co ustalił Trybunał ?

... każdorazowa "negatywna opinia" kuratora w przedmiotowej kwestii musi wskazać - co należy mocno podkreślić - podstawę prawną, nakładającą na organ prowadzący szkołę konkretny obowiązek, związany z zapewnieniem uczniom likwidowanej szkoły zrealizowania wszystkich tych uprawnień, które wynikają z norm prawnych zawartych w ustawie o systemie oświaty lub w innych ustawach. Dopiero bowiem niewykonanie lub realna groźba niewykonania takiego konkretnego, wyraźnie wskazanego w ustawie obowiązku, mogłaby prowadzić do odmowy wydania "pozytywnej opinii". W przeciwnym bowiem wypadku słusznie postawiono by kuratorowi zarzut działania arbitralnego.

Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. (art. 190 Konstytucji)

Podstawy prawne roszczeń finansowych

Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań.
Zmiany w zakresie zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych. Art. 167 ust 1 i 4 Konstytucji RP
Środki niezbędne na realizację zadań oświatowych,(...) w tym na wynagrodzenia nauczycieli oraz utrzymanie szkół i placówek, zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
Art. 5a ust.3 ustawy o systemie oświaty
Środki niezbędne na średnie wynagrodzenia nauczycieli,(...)zagwarantowane są przez państwo w dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Art. 30 ust. 8 ustawy Karta nauczyciela.

Współdziałanie samorządów

Patryk Wild powiedział do zebranych samorządowców:

W Polsce jest ponad 2400 samorządów
Większość z nas ma podobne problemy
Każdy samorząd ma radcę prawnego
Większość ma dostęp do Internetu
Większość z nas ma wolę zmiany obecnego status quo
Stanowimy potencjalną siłę mogącą wymusić zmiany
 

-------------------------------

Samorządowcy wydają się być zdeterminowanymi.

OSKKO zostało zaproszone do obecności przy działaniach samorządów. Ruch ten ma szanse osiągnięcia pewnego wpływu na oświatę.

Powinniśmy monitorować ww. działania oraz postarać się współdziałać z samorządami tak, by stało się możliwe zmienienie prawa oświatowego. Działania obok prawa stanowią niebezpieczeństwo dla standardów, nawet w sytuacji ich oficjalnego braku.

Z wypowiedzi zebranych przedstawicieli samorządów wynika, że zależy im na jakości edukacji a nie tylko na oszczędnościach. Krzepiącym jest fakt zaproszenia OSKKO, naukowców, stowarzyszenia Mała Szkoła. Daje to szansę na porozumienie.

Oświata zmieni się niezależnie od braku działań ze strony MENIS. Działania organizacji pozarządowych oraz samorządów stały się w tej materii faktem