Jak nie niszczyć motywacji uczniów? Ewolucja biologiczna
a procesy uczenia się i nauczania. Dydaktyka ewolucyjna.
Dr Marek Kaczmarzyk,
kierownik Pracowni Dydaktyki Biologii Wydziału Biologii i Ochrony
Środowiska, Uniwersytetu Śląskiego.
Wystąpienie rozpoczęło się od wyjaśnienia, iż termin „dydaktyka
ewolucyjna” stanowi jedynie roboczą nomenklaturę. Spojrzenie na
biologiczne konteksty naszego zachowania, nie jest możliwe bez
perspektywy ewolucyjnej.
Doktor Marek Kaczmarzyk przypomniał znaczenie terminu ewolucja i
nakreślił początki zaistnienia tego procesu w wypadku gatunku ludzkiego.
Podkreślona została istota czynnika, jakim jest środowisko dla
ukształtowania człowieka.
Prelegent przeszedł do przedstawienia zagadnień z dziedziny
neurobiologii, które mają istotny wpływ na dydaktykę.
Na początek doktor Kaczmarzyk opisał odkrycie dokonane przez Giacomo
Rizzolattiego, którego przedmiotem były neurony lustrzane. Wnioskiem
związanym z tym eksperymentem, było stwierdzenie, iż ze względu na
samoistne odtwarzanie czynności, która jest obserwowana, młodzież uczona
przez pogodnego i zainteresowanego przedmiotem nauczyciela będzie
mimowolnie przejmować jego zachowanie.
Następnie prelegent przedstawił uruchamiany w mózgu układ nagrody, oraz
jego istotną rolę dla procesu motywacji. Ażeby pobudzać jego działanie,
należałoby unikać zmuszania uczniów do nauki danych liczbowych, tylko
posługiwać się interesującymi historiami, zaskakiwać większym niż
oczekiwane wynagrodzeniem za wykonywaną pracę i wykorzystywać
niespodziewany sposób prezentacji informacji.
Kolejnym
aspektem, który został zaprezentowany, było odwołanie się przez
prelegenta do wiedzy o memach i wyciągnięcie na tej podstawie wniosku,
iż niemożliwym jest, ażeby program nauczenia był aktualny dla wszystkich
generacji, ze względu na brak umiejętności antycypacji wymagań, które
będą stawiane przed przyszłymi pokoleniami. W konsekwencji konieczne
jest zbudowanie nowego programu szkolnictwa, jednakże jak na razie nikt
nie ma pomysłu, w jaki sposób tego dokonać.
W następnej kolejności pan doktor Kaczmarzyk skupił się na analizie
niektórych zachowań młodzieży z punktu widzenia funkcjonowania mózgu. Na
tej podstawie udowodnił, iż okres buntu jest wpisany w proces
socjalizacji i jest jego częścią, nie zaś efektem ubocznym.
Wykład zakończył się prośbą ze strony prowadzącego o większą
wyrozumiałość dla młodzieży, która w okresie dorastania podlega
najbardziej zróżnicowanym zmianom w funkcjonowaniu mózgu w całym życiu.
|