Uwagi Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty
dotyczące projektu z dnia 9 marca 2011 r. Ustawy o zmianie ustawy o
systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw
Poniżej
przedstawiamy grupy zagadnień i uwagi Stowarzyszonych. Prosimy o ich
uwzględnienie na obecnym etapie prac, ze względu na jakość i użyteczność
stanowionego prawa.
I.
System oceny jakości edukacji
W
odniesieniu do zmian w ustawie związanych z systemem oceniania jakości
pracy szkoły OSKKO dostrzega pozytywny kierunek proponowanych
rozwiązań. Funkcjonująca od dwu lat nowa formuła nadzoru znajduje swoje
miejsce w ustawie o systemie oświaty.
W nowym
rozwiązaniu odnajdujemy nasze postulaty: zbudowanie jednolitego dla
całego kraju nowoczesnego systemu nadzoru pedagogicznego, oddzielenie
nadzoru od wspierania szkół, wydzielenie oceniania jakości i nadanie
rangi ewaluacji wewnętrznej, sformułowanie wymagań, jakie państwo stawia
szkołom i powołanie do życia instytucji, która zajmować się będzie
ocenianiem jakości pracy szkół i placówek funkcjonujących w systemie.
Wydaje
się, że budowa nowej instytucji na bazie centralnej komisji
egzaminacyjnej oraz oparcie regionalnych ośrodków na okręgowych
komisjach egzaminacyjnych oraz dotychczasowych kuratoriach oświaty jest
właściwym rozwiązaniem ograniczającym koszty przeprowadzenia tej
operacji.
Praca dotychczasowo
funkcjonującego systemu nadzoru pedagogicznego i praktyka działania
kadry nadzoru pedagogicznego w ostatnich latach była szeroko
krytykowana. OSKKO prowadziło na ten temat liczne dyskusje i gromadziło
opinie środowiska oświatowego. W związku z tym ważnym zadaniem jest
dobór kadr do nowych zadań. Niepokój budzi koncepcja ograniczenia naboru
do nowej instytucji tylko do osób już zatrudnionych w aktualnie
funkcjonujących strukturach nadzoru pedagogicznego. Uważamy, że budowa
nowego systemu zapewniania jakości edukacji wymaga otwarcia nowo
tworzonej grupy specjalistów także na inne środowiska.
II.
System kompleksowego wspierania szkół
Oddzielenie wspierania szkól od nadzoru pedagogicznego jest w ocenie
OSKKO ważnym działaniem o zdecydowanie projakościowym charakterze.
Wielokrotnie zwracaliśmy uwagę, że zmiana w obrębie wspierania szkół
jest konieczna, dlatego uważamy, że kierunek zmian jest właściwy,
zwłaszcza, że zarysowane w ustawie wspieranie opierać się będzie na
długotrwałej współpracy ze szkołą czy placówką i towarzyszenie jej w
codziennej pracy.
Art.
62c
2.
(wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia) W skład
centrum rozwoju edukacji powinna wchodzić co najmniej jedna
poradnia psychologiczno-pedagogiczna oraz co najmniej jedna
placówka doskonalenia nauczycieli lub biblioteka pedagogiczna.
5
(wchodzi w życie 1.01.2016 r.) Dyrektorzy publicznych
przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów, szkół
ponadgimnazjalnych i szkół artystycznych, młodzieżowych ośrodków
wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych
ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków
wychowawczych, ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych oraz burs są
obowiązani zawrzeć porozumienie, o którym mowa w ust. 3, z
centrum rozwoju edukacji posiadającym akredytację. Porozumienie
powinno być zawarte nie później niż na trzy miesiące przed
rozpoczęciem roku szkolnego, w którym ma być prowadzone
wspomaganie
|
Wydaje się, że CRE, w
których nie będzie placówki doskonalenia nauczycieli będą mało
efektywne.
Kluczowe jest słowo
„lub”
Czy uczniowie szkoły
będą mogli korzystać z pomocy poradni p-p w innym CRE, czy będą
musieli korzystać wyłącznie z poradni w CRE, z którym szkoła
zawarła porozumienie?
Obawiamy się, że zapis
ogranicza prawo rodziców do wolnego wyboru specjalistów
zajmujących się jego dzieckiem.
|
Art. 62f. (wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia)
Orzeczenia i opinie, których wydawanie przewidziano w ustawie
dla publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, mogą
również wydawać niepubliczne poradnie
psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne,
wchodzące w skład niepublicznych centrów rozwoju edukacji
posiadających akredytację |
Z tego wynika, że liczyć
się będą orzeczenia i opinie wydane przez poradnie wchodzące w
skład CRE (publicznych lub niepublicznych)
Jak traktować zatem
dokumenty wydane przez samodzielne poradnie?
Popieramy takie ograniczenie ale naszym zdaniem zapis nie jest
wystarczająco precyzyjny
|
III.
Obniżenie wieku szkolnego oraz zmiany w edukacji przedszkolnej,
Kolejne
ważne zapisy związane są z obniżeniem wieku szkolnego i wychowaniem
przedszkolnym. OSKKO za słuszne uważa działania zmierzające do objęcia
wychowaniem przedszkolnym jak największej grupy dzieci. Temu celowi
dobrze służyć będzie udzielanie subwencji dla dzieci 4-5 letnich. Pomoc
państwa w tym względzie na pewno wspomoże gminy w realizacji tego
zadania. Nasze wątpliwości budzą jednak poniższe zapisy:
Art. 18. 1. Rodzice dziecka podlegającego obowiązkowi szkolnemu
są obowiązani do:
4) informowania, w terminie do dnia 30 września każdego roku,
dyrektora szkoły podstawowej lub gimnazjum, w obwodzie których
dziecko mieszka, o realizacji obowiązku szkolnego spełnianego w
sposób określony w art. 16a ust. 3. |
Wydaje się, że przepis ten dołączy do grupy martwych przepisów
ze względu na bardzo prawdopodobny brak możliwości jego
egzekucji.
|
2. Wójt gminy (burmistrz, prezydent miasta) jest obowiązany
przekazywać dyrektorom publicznych szkół podstawowych i
gimnazjów na obszarze gminy informacje o aktualnym stanie i
zmianach w ewidencji dzieci i młodzieży w wieku 3-18 lat.
|
Dyrektorzy otrzymują informacje o dzieciach zameldowanych w
obwodzie, a mają pełnić kontrolę nad dziećmi zamieszkałymi w
obwodzie. Dyrektor nie dysponuje często informacją, że dziecko
mieszka w jego obwodzie.
Czy w sytuacji planowanych zmian w SIO nie można by kontroli
spełniania obowiązku szkolnego dokonywać wykorzystując numer
PESEL |
Art. 80. ust. 2. Przedszkola, o których mowa w ust. 1,
otrzymują na każdego ucznia z budżetu gminy dotację w wysokości
nie niższej niż kwota przewidziana na jednego ucznia przedszkola
publicznego w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek
samorządu terytorialnego, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w
wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na
niepełnosprawnego ucznia przedszkola w części oświatowej
subwencji ogólnej otrzymywanej przez gminę. |
Nowe zasady finansowania przedszkoli publicznych nie
prowadzonych przez JST mogą spowodować zróżnicowanie usługi
edukacyjnej w przedszkolach publicznych, gdy swoje przedszkola
samorząd będzie dofinansowywał ponad subwencję a organ nie
będący JST będzie musiał utrzymać przedszkole tylko za dotację i
wpłaty rodziców, które nie mogą być wyższe niż w przedszkolach
samorządowych. |
IV.
Indywidualizowanie pracy z dzieckiem i uczniem (specjalne
potrzeby edukacyjne).
Proponowane w projekcie ustawy zmiany odnoszące się do indywidualizacji
pracy z uczniem oraz specjalnych potrzeb edukacyjnych dobrze wpisują się
w ogólny kierunek zmian związanych z potrzebami uczniów, pozwalając na
ukierunkowaną i celową pracę z uczniem oraz szerokie wspieranie jego
rozwoju. OSKKO przyjęte rozwiązania ocenia jako słuszne i
sprzyjające właściwej organizacji takiej pracy.
V.
Zarządzanie systemem oświaty w obliczu niżu demograficznego
(grupowanie szkół i placówek).
Słusznym wydaje się też tworzenie tego systemu w oparciu o zasoby
powiatów oraz łączenie w centrach rozwoju edukacji już funkcjonujących
na jego terenie instytucji: ośrodków doskonalenia nauczycieli, poradni
psychologiczno – pedagogicznych oraz bibliotek pedagogicznych.
Nasze
wątpliwości budzą jednak konkretne zapisy.
Zapis w projekcie
|
uwagi |
art. 36. ust. 2 i 3
2.
Stanowisko dyrektora może zajmować osoba, która:
1)
jest nauczycielem mianowanym lub
dyplomowanym;
3.
Stanowisko dyrektora może również zajmować osoba niebędąca
nauczycielem, która spełnia wymagania określone w ust. 2 pkt
2-9.
art. 36a ust. 1-13 |
Rozumiemy, że zgodnie z zapisem
dyrektor szkoły będzie zatrudniony tak jak dotychczas zgodnie z
opisaną w art. 36a procedurą |
Art. 36. ust. 5
Dyrektora grupy
przedszkolno-podstawowej, grupy gimnazjalno-licealnej, centrum
kształcenia zawodowego i ustawicznego, centrum rozwoju edukacji
oraz centrum informacji edukacyjno-zawodowej, których organem
prowadzącym jest jednostka samorządu terytorialnego, zatrudnia
organ prowadzący na podstawie przepisów ustawy z dnia 21
listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr
223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr
229, poz. 1494).
i art. 36a. ust. 12
12. Minister właściwy do
spraw oświaty i wychowania, a w przypadku szkół artystycznych
i burs dla uczniów szkół artystycznych – minister właściwy
do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, określi, w
drodze rozporządzenia, regulamin konkursu na stanowisko
dyrektora szkoły lub placówki oraz tryb pracy komisji
konkursowej, uwzględniając w szczególności sposób ogłaszania
konkursu oraz sposób nadzorowania prawidłowości postępowania
konkursowego przez organ prowadzący szkołę lub placówkę.
oraz art. 36a ust. 15.
Przepisy ust. 1-13 stosuje się odpowiednio do osoby, o
której mowa w art. 36 ust. 3 i 4.
|
Nasze wątpliwości budzi zapis
art.36a. ust. 15. i określenie statusu dyrektora grupy(…)
Biorąc pod uwagę fakt, że dyrektor
grupy (…) będzie zatrudniany na podstawie ustawy o pracownikach
samorządowych prosimy o doprecyzowanie czy regulamin konkursu
oraz tryb pracy komisji konkursowej
będzie zgodny z rozporządzeniem
Ministra wydanym na podstawie delegacji zawartej w art.36a.ust.
12 czy też zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 2 ustawy
o pracownikach samorządowych.
Wiążąca się z tym kwestia;
Z zapisów wynika, że dyrektor grupy
(…) będzie miał status pracownika samorządowego
Czy nauczyciel, który zostanie
wyłoniony w konkursie i zostanie dyrektorem grupy (…)
otrzyma urlop bezpłatny jako
nauczyciel szkoły na czas sprawowania funkcji dyrektora grupy,
podobnie jak ma to miejsce w przypadku wizytatora ( zgodnie z
art. 17 Karty Nauczyciela). Tego typu zapis porządkował by
status dyrektora grupy (…) jego brak powodować może utrudnienia
w interpretacji przywołanych przepisów. |
Ponadto postulujemy pozostawienie
możliwości przedłużenia powierzenie stanowiska na kolejne okresy
wymienione w ust. 13 bez konieczności przeprowadzania procedury
konkursowej.
Uzasadniamy powyższe tym, że:
1.
Decyzja o dalszym powierzeniu stanowiska np. najlepszym dyrektorom
powinna należeć do JST. Wymóg takiej procedury nie idzie w parze z
autonomią organu prowadzącego, a systemie funkcjonują już inne, o wiele
bardziej skuteczne, metody oddziaływania na jakość pracy w szkole.
2.
W stosunku do sprawdzających się, dobrze ocenianych przez organ
prowadzący dyrektorów wdrażanie procedury konkursowej
odbierane jest przez dyrektorów jako demotywujące, a co więcej nie
znajduje uzasadnienia wobec nakładu publicznych środków i wysiłku
włożonego w przygotowanie do funkcji dyrektora. Wykształcenie a
następnie doskonalenie dyrektora oznacza wymierne koszty poniesione w
dużej mierze przez państwo i samorząd. Zmiany prawa są okazją do
rozważenia dawno postulowanego przez nas zbudowania zasobu kadrowego
wykształconych dyrektorów z odbytą praktyką.
VI. Zmiany w szkolnictwie zawodowym i w kształceniu ustawicznym,
Jest |
Projekt |
Uwagi |
Art.7
1a. W uzasadnionych przypadkach w szkole publicznej może być, za
zgodą kuratora oświaty, a w przypadku szkoły artystycznej -
ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego, zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem,
posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za
odpowiednie do prowadzenia danych zajęć.
1b. Osobę, o której mowa w ust. 1a, zatrudnia się na zasadach
określonych w Kodeksie pracy, z tym że do osób tych stosuje się
odpowiednio przepisy dotyczące tygodniowego obowiązkowego
wymiaru godzin zajęć edukacyjnych nauczycieli oraz ustala się
wynagrodzenie nie wyższe niż przewidziane dla nauczyciela
dyplomowanego.
1d. Przepisy ust. 1a i 1b stosuje się również w przypadku
zatrudnienia osoby posiadającej przygotowanie zawodowe uznane
przez dyrektora szkoły lub placówki za odpowiednie do
prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego, z tym że
zatrudnienie tej osoby następuje za zgodą organu prowadzącego. |
Art.7.
1a. W uzasadnionych przypadkach, w szkole lub placówce
publicznej może być zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem,
posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za
odpowiednie do prowadzenia danych zajęć.
Poprawka
1b. uchylono
Poprawka:
1d. pozostaje bez zmian
|
Pytania:
Na jakich zasadach jest zatrudniony taki nauczyciel? Czy to może
też być umowa zlecenie? Kto określa te zasady?
Czy organ prowadzący może nie zatwierdzić arkusza, jeśli
dyrektor zatrudni tę osobę na innych zasadach niż chce organ
prowadzący?
Poprawka:
Dyrektor szkoły zawodowej musi prosić o zgodę OP, dyrektor innej
szkoły nie musi prosić o zgodę nikogo. Po co jest różnicowanie
sposobu zatrudniania w zależności od typu szkoły? Zostało też
odwołanie do 1b., który ma być uchylony.
|
|
Art. 9.1.
3) szkoły ponadgimnazjalne:
a) trzyletnią zasadniczą szkołę zawodową, której ukończenie
umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje
zawodowe po zdaniu egzaminów potwierdzających kwalifikacje w
danym zawodzie, a także dalsze kształcenie w liceum
ogólnokształcącym dla dorosłych,
|
Zasadne jest wydłużenie etapu kształcenia we wszystkich ZSZ do 3
lat.
Jednak po zlikwidowaniu uzupełniających liceów
ogólnokształcących(2-letnich) uczniowie ZSZ mają możliwość
matury tylko po ukończeniu 3 letniego LO dla dorosłych, czyli
ich nauka będzie trwała 6 lat, a przecież w ZSZ będą wszystkie
przedmioty ogólnokształcące jako kontynuacja z gimnazjum. W
pewien sposób ogranicza się możliwość nauki dla absolwentów
ZSZ. |
|
9. Uczniowie szkół prowadzących kształcenie zawodowe są
obowiązani przystąpić do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje
w zawodzie bezpośrednio po zakończeniu kształcenia w zakresie
danej kwalifikacji.
|
W proponowanej zmianie brak jest konsekwencji nieprzystąpienia
do egzaminu, co może sprawiać wiele problemów (wyjaśniające
pytania poniżej):
Czym skutkuje nieprzystąpienie ucznia do egzaminu? Egzaminy mają
być przeprowadzane przez szkoły po zakończeniu nauki
na daną kwalifikację. Czy ten uczeń nie otrzymuje promocji do
następnej klasy? A jeśli egzamin jest w październiku w kl.III,
kształcenie na kwalifikację zakończone w II kl, to jest to
uczeń, której klasy? Bo jeśli niczym nie skutkuje
nieprzystąpienie do egzaminu, to zapis jest bezzasadny i stworzy
sporo problemów szkołom. |
TEKST SAMOISTNY PROJEKTU USTAWY ZMIENIAJĄCEJ
Art. 17. 1. Z dniem 1 września 2012 r. likwiduje się klasę
pierwszą, a w latach następnych kolejne klasy dotychczasowego
trzyletniego liceum profilowanego dla młodzieży, dwuletniego
uzupełniającego liceum ogólnokształcącego dla młodzieży oraz
trzyletniego technikum uzupełniającego dla młodzieży, z
zastrzeżeniem art. 20.
2. Z dniem 1 września 2012 r. likwiduje się klasę pierwszą, a w
latach następnych kolejne klasy dotychczasowej zasadniczej
szkoły zawodowej dla dorosłych, technikum dla dorosłych, liceum
profilowanego dla dorosłych, uzupełniającego liceum
ogólnokształcącego dla dorosłych, z zastrzeżeniem art. 20.
3. Z dniem 1 września 2013 r. likwiduje się klasę pierwszą, a w
latach następnych kolejne klasy dotychczasowego technikum
uzupełniającego dla dorosłych, z zastrzeżeniem art. 20.
4. (wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia) Na rok
szkolny 2012/2013 nie prowadzi się rekrutacji kandydatów do
klasy pierwszej szkół, o których mowa w ust. 1 i 2.
5. Na rok szkolny 2013/2014 nie prowadzi się rekrutacji
kandydatów do klasy pierwszej szkół, o których mowa w ust. 3.
Art. 18. 1. Z dniem 1 września 2012 r. organy prowadzące
dotychczasowe zasadnicze szkoły zawodowe o okresie nauczania
krótszym niż 3 lata dostosują okres nauczania w tych szkołach do
okresu wymienionego w art. 9 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy, o
której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejsza ustawą.
|
Art. 18.1. oznacza, że jeśli szkoła ma 2-letnią zsz dla
młodzieży, do której prowadzi nabór 1 września 2011, czyli 1
września 2012r. jest to klasa druga, to wydłuża jej się okres
nauki do trzech lat.
Zapis jest nie do końca zrozumiały, bowiem rodzi wątpliwość,
czy czasem art. 18.1. nie oznacza , że jeśli szkoła ma 2-letnią
zsz dla młodzieży, do której prowadzi nabór 1 września 2011,
(czyli 1 września 2012r. jest to klasa druga), to wydłuża jej
się okres nauki do trzech lat?
Szczególną trudność stanowić to może w przypadku młodocianych
pracowników, ponieważ dochodzi zmiana umowy z młodocianym,
zwrot kosztów kształcenia pracodawcom itd. - o ile w szkołach
jest troszkę prostsze takie dostosowanie, to w przypadku
młodocianych, trzeba przede wszystkim przeanalizować zmiany u
pracodawców.
Zdecydowanie prostsze byłoby takie samo wygaszanie ZSZ
dwuletnich dla młodzieży jak dla dorosłych, czyli jak w art.
17.2. |
VII.
Oświata polską poza granicami kraju.
Brak negatywnych uwag
. |