Stanowisko OSKKO w sprawie istotnych
problemów oświaty – status dyrektora
Moderator dyskusji: Ryszard Sikora - OSKKO. Uczestnicy: Ewa
Stefaniak-Bergtraum, uczestnik zespołu OSKKO ds "Stanowiska ws
istotnych problemów oświaty", Bogna Skoraszewska, uczestniczka
ww. zespołu, członek Zarządu OSKKO, Szymon Więsław, wiceprezes i
dyrektor ds. programowych Instytutu Badań w Oświacie, dr Roman
Dorczak - Zakład Zarządzania w Oświacie w Instytucie Spraw
Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
Środowisko
dyrektorów oczekuje profesjonalizacji zawodu osoby zarządzającej
szkołą. Celem debaty z udziałem twórców raportów ORE i IBE oraz
przedstawicieli OSKKO było omówienie obszarów wymagających
zmiany, w szczególności zasad rekrutacji, przygotowania
zawodowego kandydatów na stanowiska kierownicze i wykonywania
zawodu.
W debacie, którą prowadził Ryszard Sikora – przewodniczący
Komisji Rewizyjnej OSKKO, wzięli udział: dr Roman Dorczak -
Zakład Zarządzania w Oświacie w Instytucie Spraw Publicznych
Uniwersytetu Jagiellońskiego, Szymon Więsław - wiceprezes i
dyrektor ds. programowych Instytutu Badań w Oświacie, Ewa
Stefaniak-Bergtraum, uczestnik zespołu OSKKO ds. "Stanowiska ws.
istotnych problemów oświaty", Bogna Skoraszewska, uczestnik ww.
zespołu, członek Zarządu OSKKO.
Panel dyskusyjny rozpoczęły przedstawicielki OSKKO omawiając
główne tezy projektu stanowiska wypracowanego w zespole ds.
statusu dyrektora. Zaproponowane zmiany prawne, dotyczące
dyrektora szkoły, zostały sformułowane na podstawie wieloletnich
doświadczeń oraz konsultacji z ekspertami i członkami
Stowarzyszenia.
Za konieczne Stowarzyszeni uznali:
– profesjonalizację zarządzania szkołą w kontekście wielości
zadań dyrektora
– jednoznaczność uregulowań prawnych statusu dyrektora szkoły
– jawność konkursów na stanowisko dyrektora – wskazana jest
obecność na konkursie w charakterze obserwatorów członków
społeczności szkolnej i środowiska lokalnego
– obowiązek ustawicznego doskonalenia się dyrektorów z zakresu
zarządzania, finansów i nadzoru pedagogicznego, np. z
udziałem/przy pomocy doświadczonych kolegów dyrektorów -
mentorów,
– umożliwienie dyrektorowi samodzielnego kształtowania w szkole
polityki kadrowej poprzez umocowanie w przepisach prawa
tworzenia stanowisk w ramach awansu wewnętrznego nauczycieli
oraz powierzenie dyrektorowi powoływania komisji na stopień
nauczyciela mianowanego i dyplomowanego,
– urealnienie wymiaru urlopu dyrektora
– regulację pensum dyrektora, warunki zwolnienia z niego lub
możliwość wyboru formy jego wypracowania (tygodniowo lub
rocznie)
– zmiany w procedurze oceny pracy dyrektora – rozdzielenie oceny
dyrektora i nauczyciela
Następnie głos zabrali pozostali dwaj eksperci, którzy odnieśli
się także do stanowiska OSKKO zaprezentowanego przez
przedmówczynie.
Dr Roman Dorczak w pełni zgodził się ze zmianami proponowanymi
przez OSKKO, gdyż wszystkie poruszone w stanowisku OSKKO
problemy są od dawna widoczne i istotne. Stwierdził, że za jedną
z największych wad całego systemu uznaje przewagę polityki nad
profesjonalizacją procesu wyboru i oceny pracy dyrektora, gdyż w
komisjach konkursowych powinni zasiadać przede wszystkim
doświadczeni fachowcy, np. m.in. przedstawiciele stowarzyszeń
dyrektorów.
Opowiedział się za propozycją mentoringu wśród dyrektorów, ale
zasugerował, aby system ten budowali członkowie OSKKO a nie, jak
proponuje Stowarzyszenie, by zajmowały się tym inne podmioty.
Wspomniał także, że dyrektorem powinna być osoba, która nabywa
kompetencje przez lata doświadczeń. Wyraził pogląd, że
stanowisko dyrektora w szkole powinien zajmować wyłącznie ktoś
mający przygotowanie pedagogiczne.
Nie zgodził się z Panem Szymonem Więsławem, przypominając, że
obecnie w świecie nie stosuje się już ścisłego rozgraniczenia
między „menedżerowaniem” zorientowanym na zadania, a
„kierowaniem” zorientowanym na ludzi, gdyż we wciąż zmieniającej
się rzeczywistości, umiejętności te wzajemnie się przenikają.
Ponadto skrytykował system powtarzania co parę lat konkursów na
stanowisko dyrektora szkoły, w sytuacji gdy osoba je zajmująca,
dobrze się na nim sprawdza.
Szymon
Więsław opowiedział się przeciw przedstawionym postulatom. Jego
krytyka wynikała z opinii, że zmiany zachodzące w polskim
systemie oświaty od 1991 roku są absurdalne.
Uznał za nietrafioną obecną praktykę umocowania dyrektora jako
jednocześnie specjalisty i od nauczania, i zarządzania szkołą.
Opowiedział się za rozgraniczeniem funkcji kierowniczych w
szkole, podkreślając jednocześnie, że decyzje powinien
podejmować w szkole dyrektor-menedżer.
Następnie zgromadzeni na sali uczestnicy Konferencji zgłosili
następujące uwagi:
1. Dyrektora szkoły należy wspierać, ale nie narzucać mu
mentora, ponieważ dyrektorem może zostać wprawdzie osoba młoda z
pięcioletnim doświadczeniem, ale to nie znaczy, że nie poradzi
sobie na zajmowanym stanowisku bez pomocy mentora.
2. Dyrektor, w zależności od oceny własnych predyspozycji,
powinien sam podjąć decyzję, czy chce być w szkole menedżerem,
czy specjalistą od spraw
oświaty i dopiero wówczas powoływałby swojego zastępcę, który
zajmowałby się sprawami zleconymi przez dyrektora.
3.
W szkołach ubywa
dobrych księgowych, którzy są marnie opłacani. Dyrektorzy
odpowiadają za realizację planu finansowego, na powstanie
którego nie mają w zasadzie większego wpływu. Należy zmienić
politykę przyznawania środków finansowych przez organy
prowadzące.
4. Przedstawicielka stowarzyszenia rodziców przedstawiła
stanowisko, w którym stwierdziła, że wpływ rodziców na wybór
dyrektora szkoły i jej działalność powinien być dużo większy.
5. Inny dyskutant zaapelował o udostępnienie dyrektorom obsługi
prawnej w organach prowadzących, gdyż praktyka niejednokrotnie
wygląda tak, że radca prawny doradza pracownikom w organie,
natomiast dyrektorzy takiej obsługi są pozbawieni.
6. Jeden z dyskutantów podniósł ważny problem kwalifikacji osób
zajmujących się oświatą w organach prowadzących. Przypomniał, że
dyrektor musi legitymować się określonymi w przepisach
kwalifikacjami, natomiast w organie prowadzącym decyzje w
sprawach dotyczących szkoły często podejmuje osoba ze średnim
wykształceniem bez jakichkolwiek innych kwalifikacji, która
znajomość szkoły i jej problemów czerpie z własnych doświadczeń
absolwenta technikum ukończonego przed trzydziestu laty.
Odpowiedzialnym za oświatę w organie prowadzącym powinien być
profesjonalista, gdyż dopiero taki ktoś może być partnerem
dyrektora w rozwiązywaniu problemów szkoły.
7. Inny
zabierający głos uczestnik panelu stwierdził, że w szkole
najważniejsze są dzieci, dlatego dyrektor powinien się skupiać
na tworzeniu im jak najlepszych warunków dla ich rozwoju, a nie
na naprawie dachu.
Na zakończenie paneliści odnieśli się do wypowiedzi uczestników
spotkania. Wnioski i uwagi dyskutantów będą służyć ewentualnym
zmianom w stanowisku w sprawie statusu dyrektora, wypracowywanym
w Ogólnopolskim Stowarzyszeniu Kadry Kierowniczej Oświaty.
|