Jolanta Zmarzlik znaczną część swojego wykładu poświęciła problematyce przemocy wobec dzieci, a następnie skupiła się na Niebieskiej Karcie. Przemoc wobec dzieci wpływa na ich rozwój, nie mogą one bowiem funkcjonować bezproblemowo po tak ciężkich przeżyciach. Dziecko stara się zminimalizować przemoc jaką doznaje, dlatego uszlachetnia rodziców, uszczupla doznane straty, a nawet im zaprzecza. Uważa, że to ono jest winne, przyjmuje na siebie odpowiedzialność za czyny opiekunów. Towarzyszy mu ciągłe poczucie winy oraz przekonanie, że nie zasługuje na miłość. W portrecie psychologicznym występują ważne elementy, które różnicują w diagnostyce dzieci maltretowane od zwykłych dzieci:

• rozlane poczucie bezsilności,

• choroby psychosomatyczne,

• nadmierne podporządkowanie osobom dorosłym,

• część dzieci wykazuje nadmierne skoncentrowanie na celu,

• większość dzieci funkcjonuje w otoczeniu w sposób dysfunkcyjny.

Dzieci będące ofiarami przemocy, zarówno fizycznej jak i psychicznej, nie uczą się tego, że warto osiągać sukces. Można wyróżnić dwa obrazy dziecka maltretowanego:

• wycofane, nieufne, zamknięte w sobie,

• nadmiernie absorbujące uwagę, reagujące na problemy agresją i wrogością.

Bardzo ważne jest, aby szkoły miały wypracowane pewne metody, wiedziały jak postępować, gdy pojawi się podejrzenie, że dziecko jest ofiarą maltretowania. Trzeba pamiętać o tym, że dziecko, które doznało przemocy, nie ufa ludziom dorosłym, nie wierzy w ich dobre intencje. Często ma również problemy w szkole. Nie dlatego, że jest mniej zdolne od rówieśników, ale ponieważ jest „nadczujne” na swoje otoczenie, stara się poznać każdy szczegół, by uczynić środowisko bardziej bezpiecznym.

Niebieska Karta w szkole.

Z publikacji redagowanej przez J. Zmarzlik:

„W dniu 1 sierpnia 2010 r. weszła w życie znowelizowana Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Zakłada ona m.in. opracowanie jednolitej procedury działań interwencyjnych prowadzonych przez szkołę i nakłada na placówki oświatowe nowy obowiązek, a mianowicie stosowanie procedury „Niebieskich Kart”.

Nieletnie ofiary przemocy domowej są uczniami lub wychowankami szkół i placówek systemu oświaty. Dzieci i młodzież przebywają w nich przez wiele godzin dziennie. Na pracownikach tych instytucji - nauczycielach, wychowawcach, pielęgniarkach, itp. ciąży więc obowiązek zauważenia symptomów przemocy, udzielenia wsparcia i zorganizowania im wszechstronnej pomocy. Konieczność stosowania procedury „Niebieskich Kart” jest dla szkół i placówek zadaniem nowym. Pomocą dla pracowników oświaty w realizacji tego zadania może być poradnik „Przemoc w rodzinie wobec dziecka. Procedury interwencyjne w szkole”, który został opracowany przez zespół profesjonalistów na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej. Publikacja omawia różne aspekty krzywdzenia dzieci w rodzinie - formy krzywdzenia, charakterystyki ofiar i sprawców, konsekwencje przemocy doświadczanej w dzieciństwie. Poszczególne rozdziały są poświęcone rozpoznawaniu, zapobieganiu i przeciwdziałaniu skutkom przemocy wobec dziecka. Poradnik zawiera także opis regulacji prawnych i możliwości interwencji podejmowanych przez szkoły i placówki oświatowe oraz wzory pism procesowych.”

Zdaniem Jolanty Zmarzlik wprowadzenie Niebieskiej Karty zmieniło jedną istotną rzecz. Oprócz tego, że pedagog może zawiadomić sąd rodzinny o maltretowaniu dziecka, to ma również obowiązek zawiadomienia o tym przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego, który następnie uruchamia całą procedurę. W skład takiego zespołu wchodzi pedagog, psycholog i pracownik socjalny, a także, w zależności od sytuacji, dzielnicowy, pediatra, pielęgniarka środowiskowa, kurator sądowy oraz inni specjaliści. Główną osią jest jednak pedagog i pracownik socjalny, to oni decydują jakich specjalistów zaproszą do współpracy. Jedną z wad karty jest fakt, iż Niebieską Kartę pedagog musi wypełniać w obecności osoby pokrzywdzonej i choć przepisy nie są tu jasno sprecyzowane, to może to spowodować przewagę formy nad treścią.

Jeśli podejmujemy interwencję to powinniśmy zawiadomić o tym opiekunów, zazwyczaj bierze się pod uwagę rodzica mniej podejrzanego o maltretowanie. Co ważne, do podjęcia takiej interwencji zgoda rodzica nie jest potrzebna.

Publikacja do pobrania: http://www.ore.edu.pl/strona-ore/index.php?option=com_phocadownload&view=category&download=535:przemoc-w-rodzinie-wobec-dziecka.-procedury-interwencyjne-w-szkole&id=55:profilaktyka-agresji-i-przemocy&Itemid=1148

Inne pomocne materiały: http://www.ore.edu.pl/index.php?option=com_phocadownload&view=category&id=55:profilaktyka-agresji-i-przemocy&Itemid=1148

Mgr Jolanta Zmarzlik – mgr profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Wieloletni pracownik domu dziecka, 1993-95 koordynator ośrodka doskonalenia zawodowego dla pedagogów z domów dziecka, od 1996 terapeuta w Centrum Dziecka i Rodziny Fundacji Dzieci Niczyje Koordynator Centrum Pomocy Dzieciom „Mazowiecka”. Koordynator Praskiej Sieci Pomocy Dzieciom Krzywdzonym przy Urzędzie Dzielnicy Warszawa Praga Południe. Zajmuje się diagnozą i terapią dzieci, młodzieży i dorosłych, wydaje opinie psychologiczno-sądowe, prowadzi szkolenia w zakresie problematyki dziecka krzywdzonego. Wykładowca i trener w zakresie pomocy diagnozy, interwencji i terapeutycznej ofiarom przemocy. Posiada certyfikat PARPA specjalisty d/s przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Jest wykładowcą w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie.