Stanowisko OSKKO w sprawie istotnych problemów oświaty. Nadzór pedagogiczny.
Moderator: Jacek Rudnik - OSKKO. Paneliści: Joanna Jasiak, Ewa Halska - członkowie OSKKO, Alina Idzikowska - Stowarzyszenie Rodzice w Edukacji, dr Grzegorz Mazurkiewicz - koordynator projektu, dr Stefan Wlazło – ekspert w projekcie.

Jako pierwsza głos zabrała Joanna Jasiak, która przybliżyła uczestnikom projekt stanowiska OSKKO. Przedstawiła uwagi dotyczące ewaluacji m.in. by raporty z ewaluacji zewnętrznej były pisane językiem jasnym i zwięzłym, a ich adresatami stali się również przedstawiciele rady rodziców. Zwróciła uwagę na potrzebę wprowadzenia zmian w sposobie przedstawiania wyników i wniosków ewaluacji zewnętrznej, mianowicie zastąpienie liter (A-E) opisem oraz konieczność poprawy jakości narzędzi ewaluacyjnych. Postulowała rezygnację z przeprowadzania ewaluacji  problemowych na rzecz ewaluacji całościowej, a także skupienia skupienie większej uwagi na ewaluacji wewnętrznej jako najistotniejszej dla ulepszania pracy szkoły.

Jej zdaniem ewaluatorzy są nadmiernie obciążeni zadaniami. Z kolei nabór na to stanowisko powinien mieć charakter otwarty.

Kontynuując omawianie stanowiska, Ewa Halska, podkreśliła znaczenie ewaluacji wewnętrznej jako priorytetu w procesie jakościowego rozwoju. Zwróciła uwagę na inne formy sprawowanego nadzoru pedagogicznego – kontrolę, która jest coraz lepiej oceniania przez szkoły, jako jasna i przejrzysta. Dyrektorzy znają zasady i obszary kontroli, a także narzędzia za pomocą których jest ona prowadzona. Zwróciła uwagę na postulat usunięcia wspomagania szkół i placówek z zakresu nadzoru pedagogicznego. Zmarginalizowana w nadzorze pedagogicznym rola wspomagania nie spełnia oczekiwań i nie powinna funkcjonować w nadzorze jako forma, tylko wejść w skład systemu wsparcia szkół i placówek.

Następnie głos zabrał dr Grzegorz Mazurkiewicz. Jego zdaniem kluczowym elementem we wprowadzaniu zmian w nadzorze pedagogicznym jest kwestia świadomości, możliwości oraz umiejętności realizacji wymagań określonych rozporządzeniem przez szkoły. Wskazał na brak szeroko pojętej dyskusji wśród dyrektorów w tym temacie oraz brak wsparcia szkół w tym zakresie.  Zwrócił uwagę na fakt, że praca nad przeprowadzeniem zmian powinna przebiegać także na poziomie państwa (administracja państwowa, kultura organizacyjna). Opowiedział się także za ewaluacją wewnętrzną oraz wysunął wniosek, aby adresatami raportu z nadzoru pedagogicznego byli również rodzice.

dr Stefan Wlazło podobnie jak poprzednicy zauważył dużą rolę ewaluacji wewnętrznej. Ewaluację zewnętrzną porównał do fotografii, która ukazuje ogólny obraz, z kolei ewaluacja wewnętrzna pozwala skupić się na konkretnych zagadnieniach.

Dodał również, że raport z ewaluacji zewnętrznej jest sprawą społeczności skupionej wokół szkoły oraz organu prowadzącego, bo to on odpowiada za poziom edukacyjny w poszczególnych szkołach.

Następnie głos zabrała Alina Idzikowska, przedstawicielka Stowarzyszenia Rodzice w Edukacji. Powiedziała, że rodzice zostali sprowadzeni do roli petentów, mają za mało praw w szkole, a to oni powinni mieć decydujący głos w szkole.  Zwróciła uwagę na fakt, że edukacja powinna być sprawą społeczną, a rola państwa powinna dotyczyć wyłącznie ustalania podstawowych norm i standardów. Podkreśliła że dobre szkoły zawsze współpracują z rodzicami ponosząc z tego tytułu liczne korzyści.

W drugiej części spotkania uczestnicy konferencji mieli możliwość odniesienia się do wypowiedzi panelistów. Wśród głosów z sali pojawiły się między innymi pytania o to jak samorządy mają wspierać szkoły i co zdaniem stowarzyszenia dyrektorzy mają robić dla dalszego rozwoju szkół. Zauważono także potrzebę wsparcia w ewaluacji, zmiany wymagań, zaznaczenia jakie działania w procesie ewaluacji należy podejmować, by osiągać lepszą ocenę oraz organizowania szkoleń dla nauczycieli.

W trzeciej części debaty dyrektorzy, podzieli się swoimi refleksjami dotyczącymi realizacji zadań. Poniżej wypowiedzi uczestników:

• Ewa Nadzieja - Brała udział w pilotażu ewaluacji i jest z tego zadowolona. Warto mówić, że nauka jest wartością, że szkoła ma wymagania i wiemy, że chcemy się rozwijać. To co się stanie z raportem zależy głównie od dyrektora.

• Iwona Skalska -  Przy ewaluacji wewnętrznej mamy ciągłe wątpliwości przy tworzeniu narzędzi. Nie widzi problemu w literkach (ocenie) tylko, co się zadzieje w szkole po uzyskaniu oceny. Czy kiedy szkoła dostanie najniższą ocenę, to ją zamykać, a może lepiej dać jej wsparcie- punkty konsultacyjne.

• Maria Traczyk - Zapytała jak państwo i OP ma wspierać szkoły i jak to rozumieć?

• Beata Domerecka – zaakcentowała potrzebę dyskusji w środowisku nad rolą i obecnym kształtem wymagań, zwróciła się do uczestników debaty z apelem podjęcia aktywnej dyskusji dotyczącej możliwości spełniania przez szkoły i placówki ustalonych wymagań i ich ewentulną modyfikację.

• Dorota Kulesza – podzieliła się refleksją dotyczącą udziału w ewaluacji zewnętrznej jako respondent. Rodzice i współpartnerzy są współgospodarzami szkoły. Raporty powinny być czytane przez dyrektora, nauczycieli rodziców i organ prowadzący. Trzeba zastanowić się co zrobić, aby wesprzeć szkołę. Za mało mówi się o dobrych szkołach, poradniach, świetlicach.

• Elżbieta Celer – zastanawiała się, czy po ewaluacji zewnętrznej chcemy wyciągać wnioski z raportu. Należy sobie odpowiedzieć na pytanie, co chcemy zrobić? Dyrektor powinien uczestniczyć w szkoleniach po ewaluacji zewnętrznej. Warto wysyłać n-li np. szkolenie N-l badacz. Powiedziała też, że brakuje wymagań na poszczególne litery(oceny).

• Piotr Tałan powiedział, że za mało mówi się o procesie ewaluacji. Dyrektor powinien w odpowiedni sposób przekazać rodzicom i organowi prowadzącemu, co to jest ewaluacja. W raporcie powinny być sformułowane wymagania wobec organu prowadzącego.

Debata zakończyła się krótkim podsumowaniem panelistów.

Alina Idzikowska zauważyła, że szkoła musi nauczyć ludzi być obywatelami i nauczyć ich wolności w działaniu. Dać uczniom wolność i pozwolić im wybrać, czego chcą się uczyć. Rodzic powinien być dla szkoły partnerem nie petentem.

Dr Stefan Wlazło uznał, że tematem ewaluacji wewnętrznej może być to, jak ją postrzegają uczniowie. Wymagania są ogólne i uniwersalne i dla konkretnej szkoły aktywność uczniów będzie zupełnie inna i sprowadza się do konkretnych działań. Należy odpowiedzieć sobie na pytanie: jeśli szkoła uzyska A, to co dalej?

Joanna Jasiak wskazała potrzebę ukazywania nie tylko problemów, ale i osiągnięć badanych szkół i placówek oraz powtórzyła potrzebę położenia nacisku na ewaluację wewnętrzną.

Ewa Halska zwróciła uwagę na fakt, że ewaluacja zewnętrzna pełni rolę generatora zmian w szkołach, które mają świadomość istoty procesu ewaluacji.

Dr Grzegorz Mazurkiewicz zauważył, ze stopień wspierania ewaluacji powinien być zależny od potrzeb danej szkoły, placówki słabe powinny otrzymywać liczne wskazówki i konkretne szkolenia, natomiast silne tylko drobną pomoc.