Opinia w sprawie urlopu dla poratowania zdrowia dla nauczyciela mającego jednocześnie uprawnienie do emerytury bez względu na wiek w trybie art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela

W obowiązującym stanie prawnym – art. 73 ust.2 Karty Nauczyciela – w sytuacji, gdy nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok urlop dla poratowania zdrowia nie może być udzielony na okres dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne.
Oznacza to, że nauczycielom spełniającym wymagania określone w art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela (uprawnienie do emerytury bez względu na wiek) nie powinien zostać udzielony urlop dla poratowania zdrowia.
Z napływających do Zarządu Głównego ZNP informacji wynika, że dyrektorzy szkół i placówek oświatowych przy ustalaniu nauczycielowi posiadającemu orzeczenie o potrzebie powstrzymania się od pracy w celu podjęcia leczenia prawa do urlopu dla poratowania zdrowia bez porozumienia z nim, w jego ogólnym stażu zatrudnienia uwzględniają okresy nieskładkowe (najczęściej studia wyższe) i odmawiają nauczycielowi urlopu zdrowotnego, twierdząc, że ten spełnia warunki do przejścia na emeryturę nauczycielską.
Nauczyciel, który chciałby z powodów zdrowotnych na krótki okres (1 rok) zawiesić aktywność zawodową, w sytuacji nieudzielenia mu urlopu jest niejako „przymuszany” do zakończenia stosunku pracy i przejścia na emeryturę. W konsekwencji ma to wpływ na długość jego okresów składkowych i co za tym idzie wysokość jego świadczenia emerytalnego.
W opinii Związku takie postępowanie dyrektorów szkół i placówek oświatowych jest nieuprawnione i wykraczające poza ich kompetencje, na co wskazują poniższe rozważania.
Po pierwsze należy zauważyć, że sam art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela, określający przesłanki, jakie nauczyciel musi spełniać, aby skorzystać z emerytury nauczycielskiej nie wyjaśnia szczegółowo sposobu ustalania okresu zatrudnienia oraz okresu wykonywania pracy w szczególnym charakterze.
Z praktyki organów rentowych w postępowaniu o świadczenie emerytalne wszczęte na wniosek uprawnionego nauczyciela wynika, że do wymaganego 30- letniego okresu zatrudnienia zaliczane są okresy wykonywania pracy, jako okresy składkowe i okresy bezczynności zawodowej, jako okresy nieskładkowe oraz okresy uzupełniające (okresy pracy na roli, traktowane jako okresy składkowe). Przy ustalaniu poszczególnych kategorii wymienionych okresów w postępowaniu o świadczenie emerytalne ZUS- y korzystają z definicji zawartych w ogólnych przepisach emerytalnych (ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu ubezpieczeń społecznych).
Po drugie w sytuacji, gdy jednym z warunków skorzystania z wcześniejszej emerytury jest obowiązek rozwiązania stosunku pracy na wniosek nauczyciela- wymuszanie na nim takiej decyzji - kłóci się niewątpliwie z zasadą, iż emerytura bez względu na wiek jest przywilejem nauczyciela, jak również pozostaje w sprzeczności z przepisem mówiącym, że postępowanie o świadczenie emerytalne wszczyna się na wniosek uprawnionego lub jego pełnomocnika.
Nie sposób zatem odmówić słuszności nauczycielom, którzy czują się dyskryminowani z powodu odmowy udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia i zmuszania ich do przejścia na emeryturę. Zdarza się bowiem, iż ci właśnie nauczyciele po raz pierwszy występują o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia pod koniec swojej kariery zawodowej.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że od lipca 2005r toczy się niezakończona jeszcze dyskusja pomiędzy Rzecznikiem Praw Obywatelskich a Ministrem Edukacji Narodowej w przedmiocie zbiegu prawa do urlopu dla poratowania zdrowia i uprawnienia do wcześniejszej emerytury. Rzecznik w piśmie do Ministra nie odnosi do samego sposobu ustalania okresu zatrudnienia uprawniającego do przejścia na emeryturę, ale w swoim stanowisku kwestionuje już samo skracanie urlopu dla poratowania zdrowia z powodu posiadania prawa do emerytury bez względu na wiek. Zdaniem Rzecznika wątpliwości pojawiają się na tle brzmienia art. 73 ust. 2 Karty Nauczyciela. Skracanie wymiaru urlopu bądź jego nieudzielenie w związku z nabyciem uprawnień emerytalnych bez powiązania z faktycznym przejściem na emeryturę przez nauczyciela nie jest trafnym rozwiązaniem. Nabycie bowiem uprawnień emerytalnych - w opinii Rzecznika - nie rodzi obowiązku zaprzestania zatrudnienia, daje jedynie podstawę nauczycielowi do skorzystania z tego prawa. Decyzja jednak o rozwiązaniu stosunku pracy należy wyłącznie do nauczyciela.
W opinii Związku brzmienie art. 73 ust. 2 w związku z art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela nie upoważnia dyrektorów szkół i placówek oświatowych do tak niekorzystnego interpretowania przepisów prawa, skutkującego dla nauczyciela odmową udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia, szczególnie w sytuacji, gdy uprawnienie do wcześniejszej emerytury będzie przysługiwało nauczycielom jeszcze tylko do końca 2007roku.
Ponadto w przypadku, kiedy przepisy budzą wątpliwości na tyle poważne, że stają się przyczynkiem do dyskusji między Rzecznikiem Praw Obywatelskich a resortem edukacji - w opinii Związku - dyrektor powinien stosować przepisy dotyczące prawa do urlopu zdrowotnego w sposób korzystny dla nauczycieli.
Na poparcie powyższej opinii w załączeniu stanowisko w tej sprawie Okręgowej Inspekcji Pracy w Krakowie, wydane w związku z zapytaniem skierowanym przez Prezesa Zarządu Oddziału w Gorlicach.
Inspekcja Pracy zajmując swoje stanowisko w sprawie wskazała również, iż nauczycielowi, któremu bezpodstawnie odmówiono udzielenia urlopu zdrowotnego służy oprócz prawa do złożenia pozwu do sądu pracy, także skarga do Państwowej Inspekcji Pracy.

Warszawa, dnia 2006-09-01

z:  http://www.oupis.znp.edu.pl/artykul.php?id=1831

i inna opinia:

1. Szereg wątpliwości interpretacyjnych budzi przede wszystkim pojęcie "nabycie uprawnień emerytalnych". Rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2003 r. PK 72/03, wyrok z dnia 11 września 2001 r. PKN 633/00 wskazują, iż nabycie prawa do emerytury zostało użyte, w ustawie Karta Nauczyciela w znaczeniu, w jakim występuje w przepisach regulujących świadczenia emerytalno - rentowe. Nie jest ono zatem równoznaczne z przejściem na emeryturę, czy też z zamiarem skorzystania z tego świadczenia wyrażającym się złożeniem stosownego wniosku.
   Zgodnie z art. 100 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162 poz. 1118 z póź. zm.) prawo do świadczeń powstaje w dniu spełnienia wszystkich warunków, od których uzależnione jest to prawo. Nabycie prawa do emerytury następuje z chwilą spełnienia ostatniego z wymaganych warunków. Przepisy art. 24 ust. 1 i art. 27 ust. 1 tej ustawy określają, że wiek emerytalny dla kobiet wynosi 60 lat.
   Jednakże osiągnięcie tego wieku nie zawsze jest warunkiem koniecznym do nabycia prawa do emerytury. Szereg przepisów określa warunki wystarczające do nabycia prawa do emerytury osób, które nie osiągnęły tego wieku (np. art. 29 i 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych). Do takich przepisów należy również art. 88 Karty Nauczyciela, który stanowi, że nauczyciele mający 30-letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, mogą po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy przejść na emeryturę. Na podstawie tego przepisu nauczyciel nabywa prawo do emerytury w dniu, w którym osiągnął 30-letni okres zatrudnienia i 20-letni okres pracy w szczególnym charakterze.
   Rozwiązanie stosunku pracy nie jest zatem warunkiem koniecznym do nabycia prawa do emerytury, lecz warunkiem skorzystania z prawa do tego świadczenia. Art. 29 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych regulujący warunki uprawniające do emerytury pracowników, którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego, używa określenia "ubezpieczeni mogą przejść na emeryturę". Oznacza to możliwość skorzystania z prawa do emerytury przez pracowników, którzy po spełnieniu wymaganych warunków nabyli prawo do emerytury. Krąg tych osób jest ograniczony, gdyż ubezpieczony w dniu spełnienia ostatniego warunku musi mieć status pracownika, podobnie jak wymagany jest status nauczyciela w dniu spełnienia ostatniego warunku określonego w art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela.
   W związku z powyższym, zarówno nabycie uprawnień emerytalnych, o których mowa w art. 88 Karty Nauczyciela, jak i osiągnięcie wieku emerytalnego, wynikającego z przepisów o emeryturach i rentach z FUS stanowi bezpośrednią przesłankę do ograniczenia uprawnień nauczycieli do skorzystania z prawa do urlopu dla poratowania zdrowia.

z: http://www.kuratorium.gda.pl/index.php?c=338&d=5756

Pytanie:

Czy nauczyciel, który w szkole od 102.2009 chce skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia, pracujący dodatkowo w urzędzie na stanbowsku insp. ds. oświaty może w urzędzie skorzystać w pierwszej kolejności w urlopu wypoczynkowego od 1.02.2009 a potem urlop bezpłatny?

http://www.edukadry.pl/prawo-do-urlopu-wypoczynkowego-nauczyciela-
powracajacego-z-urlopu-dla-poratowania-zdrowia/docs/76_106_3/824/View

i

asia

13-08-2008 06:29:48   [#02]

ja zgadzam się z tym stanowiskiem: Zgodnie z art. 64 ust. 3 Karty Nauczyciela, nauczycielom zatrudnionym w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. Nauczyciel zatrudniony w placówce nieferyjnej nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego w pełnym wymiarze w każdym roku kalendarzowym. A zatem już 1 stycznia danego roku nauczyciel ma prawo do pełnego wymiaru urlopu wypoczynkowego, tj. 35 dni roboczych. Urlopu udziela się zgodnie z planem urlopów, a jeżeli zakładowa organizacja związkowa wyrazi na to zgodę – planu urlopów pracodawca może nie utworzyć. W tej sytuacji pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem. W związku z powyższym – w przeciwieństwie do nauczycieli zatrudnionych w placówkach feryjnych – urlop nauczycieli placówek nieferyjnych nie musi przypadać w okresie ferii (czy to letnich, czy to zimowych). Dlatego też nauczyciel taki może wykorzystać urlop wypoczynkowy w dowolnym terminie po uzyskaniu zgody pracodawcy. W praktyce bardzo często pojawiają się wątpliwości w zakresie korzystania z urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym, w którym nauczyciel placówki nieferyjnej (np. przedszkola) przebywał na urlopie dla poratowania zdrowia. Bardzo często dyrektorzy udzielają takim nauczycielom urlopu proporcjonalnego do czasu przepracowanego w danym roku kalendarzowym, a bywa, że w ogóle odmawiają prawa do urlopu wypoczynkowego. W związku z powyższym należy tutaj wyjaśnić, że nie ma podstaw prawnych ani w Karcie Nauczyciela, ani w Kodeksie pracy, wskazujących na prawo zmniejszenia wymiaru urlopu wypoczynkowego, jeżeli nauczyciel przebywa na urlopie dla poratowania zdrowia. Dotyczy to jednakże sytuacji, gdy w placówce nie ustalono planu urlopów. Jeśli natomiast był ustalony plan urlopów i zgodnie z tym planem urlop wypoczynkowy nauczyciela pokrył się z urlopem dla poratowania zdrowia – to wówczas urlop zdrowotny pochłania urlop wypoczynkowy. Jeżeli zaś urlop zdrowotny przypadał poza planem urlopów oraz gdy planu urlopów w ogóle nie było – nauczycielowi należy się pełny wymiar urlopu wypoczynkowego. Urlop wypoczynkowy za dany rok kalendarzowy przepadnie również nauczycielowi placówki nieferyjnej, który na urlopie dla poratowania zdrowia przebywał przez cały ten rok, tj. od 1 stycznia do 31 grudnia. Zasada pochłaniania urlopu wypoczynkowego przez urlop zdrowotny została potwierdzona wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 1988 r. (sygn. III PZP 4/88), w którym stwierdza się, że cele urlopu wypoczynkowego i urlopu zdrowotnego są w rzeczywistości zbieżne: regeneracja sił pracownika. Nie można z dwóch urlopów korzystać równocześnie w tym samym okresie. Chodzi jednak o korzystanie z obu urlopów w tym samym czasie – a zatem w przypadku nauczycieli nieferyjnych urlop zdrowotny musiałby przypadać na wcześniej ustalony w planie urlopów urlop wypoczynkowy, lub trwać cały rok kalendarzowy – aby nauczyciel ten nie nabył prawa do urlopu wypoczynkowego. Urlop proporcjonalny natomiast przysługuje jedynie w przypadku nawiązania lub ustania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego (art. 64 ust. 5a Karty Nauczyciela). Przepisy art. 1551 oraz art. 1552 Kodeksu pracy określające zasady udzielenia urlopu proporcjonalnego zostały gruntownie zmodyfikowane nowelizacją Kodeksu pracy z dnia 26 lipca 2000 r. (Dz.U. Nr 135, poz. 1146). Do dnia 1 stycznia 2003 r. urlop proporcjonalny był udzielany pracownikowi powracającemu w ciągu roku kalendarzowego do pracy u dotychczasowego pracodawcy po trwającym co najmniej 1 miesiąc urlopie bezpłatnym lub innym okresie niewykonywania pracy, w ciągu którego pracownik nie nabywa prawa do urlopu. Powyższa nowelizacja Kodeksu pracy zmieniła m.in. treść art. 1551 oraz 1552 Kodeksu pracy. Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 1552 Kodeksu pracy, urlop proporcjonalny przysługuje pracownikowi powracającemu do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej 1 miesiąc okresie: - urlopu bezpłatnego, - urlopu wychowawczego, - odbywania zasadniczej służby wojskowej lub w formach zastępczych, okresowej służby wojskowej, przeszkolenia wojskowego albo ćwiczeń wojskowych, - tymczasowego aresztowania, - odbywania kary pozbawienia wolności, - nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy. Wykładnia tego przepisu prowadzi do wniosku, że wymienione tam okresy niewykonywania pracy uzasadniające przyznanie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym, zostały wyliczone enumeratywnie. Brak wśród tych okresów okresu przebywania przez pracownika na urlopie dla poratowania zdrowia wskazuje, że brak jest w tym przypadku podstaw prawnych do udzielenia urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym nauczycielowi powracającemu w ciągu roku kalendarzowego z urlopu dla poratowania zdrowia. Pamiętać ponadto należy, że na podstawie art. 282 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy, pracodawca, który wbrew obowiązkowi nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniża wymiar tego urlopu, podlega karze grzywny. Dariusz Dwojewski - doradca prawny w Zarządzie Okręgu Śląskiego Związku Nauczycielstwa Polskiego, jest autorem wielu opracowań i publikacji z zakresu prawa oświatowego. i z tym URLOP WYPOCZYNKOWY A URLOP ZDROWOTNY placówka feryjna: W przypadku gdy nauczyciel zatrudniony w placówce feryjnej nie wykorzystał w okresie ferii przysługującego mu urlopu wypoczynkowego z powodu przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia, nauczycielowi temu nie przysługuje również urlop wypoczynkowy uzupełniający w okresie roku szkolnego. Stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 10 lutego 1988 r. (sygn. akt III PZP 4/88), w którym stwierdził, że cele urlopu wypoczynkowego i urlopu dla poratowania zdrowia są tożsame - regeneracja sił pracownika. W związku z tym, jeśli w okresie ferii (który jest dla nauczycieli placówek feryjnych okresem urlopu wypoczynkowego) nauczyciel nie wykorzysta urlopu wypoczynkowego z powodu przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia - prawo nauczyciela do urlopu wypoczynkowego zostaje skonsumowane przez wykorzystanie urlopu dla poratowania zdrowia. ZAPAMIĘTAJ! Przebywanie przez cały rok kalendarzowy (czyli również przez okres ferii) na urlopie dla poratowania zdrowia pozbawia nauczyciela prawa do urlopu wypoczynkowego za ten rok. Natomiast gdy urlop dla poratowania zdrowia przypadł w okresie ferii zimowych lub letnich, urlop wypoczynkowy za te okresy nauczycielom nie przysługuje. W takim przypadku mają oni jedynie prawo do urlopu wypoczynkowego, który nie został skonsumowany przez urlop zdrowotny.   palcówka nieferyjna: Gdy nauczyciel zatrudniony w placówce nieferyjnej przebywał na urlopie zdrowotnym cały rok kalendarzowy i w związku z tym nie wykorzystał przysługującego mu urlopu wypoczynkowego, nie jest uprawniony do urlopu wypoczynkowego w wymiarze uzupełniającym. W uzasadnieniu do wyroku Sądu Najwyższego z 10 lutego 1988 r. czytamy bowiem, że nie można z dwóch urlopów korzystać równocześnie w tym samym okresie ani pobierać zdublowanego wynagrodzenia za ten sam okres. Uprawnienia pracownika do urlopu wypoczynkowego za dany rok skonsumowane zatem zostały przez wykorzystanie przez niego, przez cały ten rok, urlopu zdrowotnego.   Natomiast gdy nauczyciel przebywał na urlopie zdrowotnym jedynie przez kilka miesięcy w danym roku, sytuacja będzie wyglądała nieco inaczej. Po wykorzystanym urlopie dla poratowania zdrowia nauczycielowi będzie przysługiwał urlop wypoczynkowy w pełnym wymiarze 35 dni roboczych lub, jeżeli część tego urlopu została wykorzystana wcześniej, urlop w niewykorzystanej części. W takim przypadku nie ma bowiem podstaw do skrócenia przysługującego pracownikowi wymiaru urlopu wypoczynkowego z tytułu wykorzystania kilkumiesięcznego urlopu zdrowotnego.   Urlopy nauczycieli === jednak są inne zdania na ten temat - na tym wątku była dość burzliwa dyskusja: http://oskko.edu.pl/forum/thread.php?t=23388&fs=0&st=0 od postu 13 rozpoczęła się dość intensywna dyskusja

rok szkolny - od 1.09 2009r., to już znasz nowy arkusz organizacji i wiesz, że nie ma godzin

a np. inny rok

od 1.04. 2009r. do 31.03.2010r.,  to nie masz dla niej godzin jak wróci do pracy 1.04.2010r. i co wtedy ?

warto pamiętać, że nauczyciela (stosunek pracy na podstawie mianowania) w czasie udpz można zwolnić z art.20

Karta nauczyciela nie zabrania udziału w szkoleniu.

Co nie jest zakazane, to jest dozwolone;-)

 zgodnie z  KN zakazane jest

art.73

7.W okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia nauczyciel nie może nawiązać stosunku pracy lub podjąć innej działalności zarobkowej .......

Marla - tu nie ma terminów pasujących. On chory jest i lekarz zdecydował o urlopie. Ten urlop nie jest przeciez zaplanowany - np.: od 1.09.2009 będę chora i pójdę na udpz.

Można przez to niedoczekać tego urlopu :-(

Myślę, że to na temat jest: widziałam i uczestniczyłam w załamaniu koleżanki, To rosło miesiącami. Całą energię wkładała w pracę w szkole, pracę tę kochała.

Była opanowana i godna. W szkole. Zeszła w grudniu.

Nie odważyłabym się kwestionować potrzeby leczenia kogokolwiek, bo z zewnątrz wszystko może wyglądać słodziutko.

Wątku powitań na tym forum nie ma (chyba), więc WITAM SIĘ przy okazji mojego pierwszego postu. Zalogowałam się  przed wakacjami  i  szperam właściwie codziennie, bo OSKKO jest dla mnie niczym Bednarski na kłopoty. Zawsze potrzebną odpowiedź znajduję, a świadomość nieograniczonego dostępu do waszej wiedzy wpływa na mnie kojąco. Dzięki! Z członkostwem muszę się wstrzymać do września, bo niestety dopadła mnie doroczna letnia gołoledź finansowa, ale mam nadzieję już teraz uzyskać od Was podpowiedź w sprawie następującej:

Katecheta(ksiądz) zakomunikował właśnie, że od 1.09 udaje się na urlop dla poratowania zdrowia. W mojej szkole czterema godzinami uzupełnia etat, a pozostałe sześć realizuje w ramach umowy o pracę na czas nieokreślony. O udpz wystąpi więc do swojej szkoły macierzystej, a do mnie o co??? Mam wątpliwości, czy może być to urlop bezpłatny, bo na eduinfo znalazłam następującą wykładnię:

Analiza przepisów dotyczących udzielania urlopów bezpłatnych nauczycielom, umieszczonych w Karcie Nauczyciela oraz uzupełnionych zapisami Kodeksu Pracy, prowadzi do stwierdzenia, że grupa ta nie odbiega uprawnieniami i obowiązkami od pozostałych grup zawodowych. Jedynym wyjątkiem jest konieczność umotywowania złożonego do dyrektora wniosku oraz ograniczenie prawa do ubiegania się o urlop jedynie przez nauczycieli pełnozatrudnionych.

http://www.eduinfo.pl/art.php?action=more&id=2664&idg=23

Jakoś nigdy do tej pory nie przerabiałam podobnego przypadku urlopu dpz. – wszystkie inne były proste, sympatyczne i nie budzące wątpliwości. Mogę więc prosić o Waszą opinię?

nauczyciel zatrudniony w niepełnym wymiarze jak najbardziej może otrzymać urlop bezpłatny, ale w tym wypadku powinniście z księdzem po prostu rozwiązac tę umowę za porozumieniem stron z dniem 31.08.09

tyle

Stanowi bowiem, że pracownik korzystający z urlopu nie może w tym czasie wykonywać pracy w ramach stosunku pracy,

Jak pracodawca może to sprawdzić  ?

Ma mieć papier na potwierdzenie, czy wystarczy, że wie

można

art 23 ust 1 pkt 2 KN lub art 27 ust 2 KN

a co z moim pytaniem.

Kto może potwierdzić (na papierze), że nl prowadzi działalność gospodarczą (jeżeli prowadzi?)

na pewno taką wiedzę mają w ZUS, US i UG/M

czy udostepniaja- nie wiem

Mam pytanie do takiego oto przypadku.

Żona nauczyciela zajmuje sie prowadzeniem sklepu, który formalnie jest zarejestrowany na tego nauczyciela (wyłącznie na niego). Wiadomo ZUS...

Doszły mnie słuchy, że tenże nauczyciel wybiera się na urlop zdrowotny. Czy żeby móc z niego skorzystać musi przepisać działalność na żonę lub ją "dopisać" do firmy?

chyba pierwszy raz spotykam sie z brakiem odpowiedzi na tym forum :)

podnoszę temat bo nie wiem jak zareagować w opisanej sytuacji a może ktoś z Forumowiczów miał podobnie 

Moim zdaniem być właścicielem a pracować to 2 różne kwestie.