podstawy prawne
Podstawy prawne dotyczące organizacji zajęć rewalidacyjnych.
- Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty - Dz.U.04.256.2572
Art. 1. System oświaty zapewnia w szczególności:
5a) opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych
Art. 71b.
2. W zależności od rodzaju niepełnosprawności, w tym stopnia upośledzenia umysłowego, dzieciom i młodzieży, o których mowa w ust. 1, organizuje się kształcenie i wychowanie, które stosownie do potrzeb umożliwia naukę w dostępnym dla nich zakresie, usprawnianie zaburzonych funkcji, rewalidację i resocjalizację oraz zapewnia specjalistyczną pomoc i opiekę.
3. Opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka oraz orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego albo indywidualnego nauczania, a także o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych organizowanych zgodnie z odrębnymi przepisami wydają zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego określa zalecane formy kształcenia specjalnego, z uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności, w tym stopnia upośledzenia umysłowego.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z dnia 1 lutego 2005 r.) - Dz.U.05.19.167
§ 1. Rozporządzenie określa warunki organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy, w:
1) przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych;
2) przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi;
3) przedszkolach i szkołach integracyjnych.
§ 4. 1. Przedszkola, szkoły i oddziały, o których mowa w § 1, zapewniają dzieciom i młodzieży niepełnosprawnym oraz niedostosowanym społecznie:
1) realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego;
2) odpowiednie warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne;
3) realizację programu wychowania przedszkolnego, programu nauczania, programu wychowawczego i programu profilaktyki, dostosowanych do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych, z wykorzystaniem odpowiednich form i metod pracy dydaktycznej i wychowawczej;
4) zajęcia rewalidacyjne lub zajęcia socjoterapeutyczne, stosownie do potrzeb;
5) integrację ze środowiskiem rówieśniczym.
§ 5. 1. W przedszkolach i szkołach, o których mowa w § 1 pkt 2 i 3, zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w odpowiednich typach i rodzajach specjalnych przedszkoli i szkół oraz odpowiednich specjalistów, w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego.
2. Nauczyciele i specjaliści, o których mowa w ust. 1:
1) rozpoznają potrzeby edukacyjne i możliwości psychofizyczne dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie;
2) współorganizują zajęcia edukacyjne i pracę wychowawczą w formach integracyjnych, w szczególności:
a) wspólnie z nauczycielami prowadzącymi zajęcia edukacyjne wybierają lub opracowują programy wychowania przedszkolnego i programy nauczania,
b) dostosowują realizację programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania, programu wychowawczego i programu profilaktyki do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie,
c) w zależności od indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, wspólnie z nauczycielami prowadzącymi zajęcia edukacyjne, opracowują dla każdego ucznia i realizują indywidualne programy edukacyjne określające zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów oraz rodzaj zajęć rewalidacyjnych lub zajęć socjoterapeutycznych prowadzonych z uczniem,
d) uczestniczą w zajęciach edukacyjnych prowadzonych przez innych nauczycieli;
3) prowadzą zajęcia rewalidacyjne lub zajęcia socjoterapeutyczne;
4) udzielają pomocy nauczycielom prowadzącym zajęcia edukacyjne w doborze metod pracy z uczniami niepełnosprawnymi oraz niedostosowanymi społecznie;
5) prowadzą lub organizują różnego rodzaju formy pomocy pedagogicznej i psychologicznej dla dziecka i jego rodziny.
3. Dyrektor przedszkola lub szkoły ustala zajęcia, w których, ze względu na potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, uczestniczą nauczyciele i specjaliści, o których mowa w ust. 1.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach. (Dz. U. z dnia 1 lutego 2005 r.) - Dz. U. 05.19.166
§ 4 Przedszkola specjalne, w tym przedszkola specjalne działające w ośrodkach szkolno-wychowawczych, oddziały specjalne w szkołach ogólnodostępnych, szkoły specjalne, w tym szkoły specjalne działające w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, oraz oddziały specjalne w szkołach ogólnodostępnych zapewniają:
1) realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego;
2) odpowiednie warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne;
3) realizację programu wychowania przedszkolnego, programu nauczania, programu wychowawczego i programu profilaktyki, odpowiednich dla danego rodzaju niepełnosprawności i stopnia upośledzenia umysłowego, z wykorzystaniem odpowiednich form i metod pracy dydaktycznej i wychowawczej;
4) wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania ucznia dokonaną na danym etapie edukacyjnym, nie rzadziej niż raz w roku, przez nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniem, będącą podstawą opracowania i modyfikowania indywidualnego programu edukacyjnego określającego zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów oraz rodzaj zajęć rewalidacyjnych lub zajęć socjoterapeutycznych prowadzonych z uczniem, zgodnie z jego indywidualnymi potrzebami edukacyjnymi i możliwościami psychofizycznymi;
5) udzielanie pomocy rodzicom (prawnym opiekunom) dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, w zakresie doskonalenia umiejętności niezbędnych we wspieraniu ich rozwoju;
6) integrację ze środowiskiem rówieśniczym;
7) przygotowanie do samodzielności w życiu dorosłym.
§ 5 Nauczyciele prowadzący zajęcia edukacyjne oraz nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia rewalidacyjne lub socjoterapeutyczne, we współpracy z rodzicami (prawnymi opiekunami) ucznia:
1) rozpoznają potrzeby rozwojowe i możliwości eduakcyjne dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie;
2) organizują i prowadzą zajęcia edukacyjne i pracę wychowawczą, w szczególności:
a) wybierają lub opracowują programy wychowania przedszkolnego i programy nauczania,
b) opracowują dla każdego ucznia i realizują indywidualne programy edukacyjne, uwzględniając dostosowanie realizacji programów wychoania przedszkolnego, programów nauczania, programu wychowawczego i programu profilaktyki do indywidualnych potrzeb edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci i młodzieży;
c) przygotowują i prowadzą zajęcia rewalidacyjne lub socjoterapeutyczne;
3) prowadzą lub organizują różnego rodzaju formy pomocy psychologicznej i pedagogicznej dla dziecka i jego rodziny.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt dzieci w tych placówkach (Dz. U. 03.11.114.)
§ 26 Specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy umożliwia:
1) udział w indywidualnych lub grupowych zajęciach specjalistycznych w zakresie terapii pedagogicznej, zajęciach rewalidacyjnych, usprawniających ruchowo, profilaktyki społecznej i resocjalizacji, przygotowujących dzieci i młodzież do samodzielności w życiu społecznym;
2) udział w zajęciach sportowych, turystycznych, rekreacyjnych oraz kulturalno-oświatowych.
§ 41 Ośrodek rewalidacyjno-wychowawczy zapewnia:
1) wychowankom z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim udział w zajęciach:
a) rewalidacyjno-wychowawczych, prowadzonych indywidualnie lub w zespołach;
b) specjalistycznych dostosowanych do potrzeb wychowanków, w szczególności w zakresie terapii psychologicznej i rewalidacji, w tym ruchowej,
c) rekreacyjnych;
2) wychowankom upośledzonym umysłowo ze sprzężonymi niepełnosprawnościami realizację indywidualnego programu edukacyjnego uwzględniającego podstawę programową kształcenia ogólnego i orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego;
3) wspomaganie rodziców (prawnych opiekunów) w pełnieniu funkcji wychowawczych i edukacyjnych, w szczególności przez organizowanie konsultacji, zajęć psychoeduakcyjnych, warsztatów umiejętności i grup wsparcia.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2001 r. w sprawie orzekania o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży oraz wydawania opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, a także szczegółowych zasad kierowania do kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania. (Dz. U. z dnia 23 lutego 2001 r.) - Dz.U.01.13.114
§ 14. 1. Do czasu objęcia dziecka formą kształcenia przewidzianą w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, dyrektor szkoły lub placówki, do której dziecko uczęszcza, na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) dziecka, zapewnia realizację wskazań, zgodnie z zaleceniami zawartymi w orzeczeniu, w szczególności dotyczących pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w ramach posiadanych środków finansowych.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych. (Dz. U. z dnia 25 lutego 2002 r.) - Dz.U.02.15.142
§ 1. Określa się ramowe plany nauczania dla publicznych szkół:
1) podstawowych i gimnazjów dla dzieci i młodzieży:
b) szkoły podstawowej specjalnej, stanowiące załączniki nr 2 i 3 do rozporządzenia,
d) gimnazjum specjalnego, stanowiące załączniki nr 5 i 6 do rozporządzenia,
3) ponadgimnazjalnych dla młodzieży i dorosłych:
a) trzyletniego liceum ogólnokształcącego, w tym trzyletniego liceum ogólnokształcącego specjalnego, stanowiący załącznik nr 9 do rozporządzenia,
c) trzyletniego liceum profilowanego, w tym trzyletniego liceum profilowanego specjalnego, stanowiący załącznik nr 11 do rozporządzenia,
d) czteroletniego technikum, w tym czteroletniego technikum specjalnego, stanowiący załącznik nr 12 do rozporządzenia,
e) zasadniczej szkoły zawodowej, w tym zasadniczej szkoły zawodowej specjalnej, oraz dla oddziałów przysposabiających do pracy, stanowiące załączniki nr 13 i 14 do rozporządzenia,
f) dwuletniego uzupełniającego liceum ogólnokształcącego dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej, w tym dwuletniego uzupełniającego liceum ogólnokształcącego specjalnego dla uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem, z zaburzeniami zachowania, stanowiący załącznik nr 39 do rozporządzenia,
g) trzyletniego technikum uzupełniającego dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej, w tym trzyletniego technikum uzupełniającego specjalnego dla uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem, z zaburzeniami zachowania, stanowiący załącznik nr 40 do rozporządzenia,
h) szkoły policealnej o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku:
- na podbudowie programowej liceum profilowanego o profilu odpowiadającym tej samej co zawód dziedzinie gospodarki, w tym szkoły policealnej specjalnej dla uczniów niesłyszących i słabosłyszących, niewidomych i słabowidzących oraz z niepełnosprawnością ruchową, stanowiący załącznik nr 41 do rozporządzenia,
- na podbudowie programowej szkół dających wykształcenie średnie, w tym szkoły policealnej specjalnej dla uczniów niesłyszących i słabosłyszących, niewidomych i słabowidzących oraz z niepełnosprawnością ruchową, stanowiący załącznik nr 42 do rozporządzenia,
i) trzyletniej szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, której ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa potwierdzającego przysposobienie do pracy, stanowiący załącznik nr 43 do rozporządzenia,
4) ponadpodstawowych dla młodzieży i dorosłych:
e) specjalnych, stanowiące załączniki nr 27-38 do rozporządzenia.
§ 2. 1. Ramowy plan nauczania określa tygodniowy wymiar godzin zajęć edukacyjnych dla odpowiednich okresów nauczania o wyróżnionych celach, stanowiących całość dydaktyczną, zwanych dalej "etapami edukacyjnymi", w szkole podstawowej, gimnazjum, zasadniczej szkole zawodowej, trzyletnim liceum ogólnokształcącym, trzyletnim liceum profilowanym, czteroletnim technikum, dwuletnim uzupełniającym liceum ogólnokształcącym dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej, trzyletnim technikum uzupełniającym dla absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej, szkole policealnej o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku, trzyletniej szkole specjalnej przysposabiającej do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, a także w szkołach ponadpodstawowych:
1) obowiązkowych zajęć edukacyjnych o charakterze dydaktyczno-wychowawczym, w toku których odbywa się nauczanie przedmiotów, bloków przedmiotowych, o których mowa w § 3 ust. 10, realizacja modułów, kształcenie zintegrowane lub realizacja ścieżek edukacyjnych, o których mowa w ust. 5 pkt 3, oraz zajęć fakultatywnych i zajęć w profilu,
2) zajęć z religii/etyki,
3) godzin do dyspozycji dyrektora szkoły,
4) zajęć o charakterze terapeutyczno-wychowawczym, z uwzględnieniem zajęć rozwijających, kompensacyjnych i usprawniających, zwanych dalej "zajęciami rewalidacyjnymi",
5) zajęć socjoterapeutycznych organizowanych dla uczniów z dysfunkcjami i zaburzeniami utrudniającymi funkcjonowanie społeczne.
10. Dyrektor szkoły, z wyjątkiem szkoły specjalnej, w uzgodnieniu z organem prowadzącym, przydziela dodatkowe godziny na prowadzenie indywidualnych zajęć rewalidacyjnych z uczniami niepełnosprawnymi.
§ 3. 2. W szkolnym planie nauczania należy dodatkowo uwzględnić dla uczniów niepełnosprawnych, w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczniów, z zastrzeżeniem ust. 3, następujące zajęcia rewalidacyjne:
1) korekcyjne wad postawy,
2) korygujące wady mowy,
3) orientacji przestrzennej i poruszania się,
4) nauki języka migowego lub innych alternatywnych metod komunikacji,
5) inne, wynikające z programów rewalidacji.
3. Zajęć wymienionych w ust. 2 nie organizuje się w szkołach specjalnych zorganizowanych w zakładach opieki zdrowotnej, w tym w zakładach lecznictwa uzdrowiskowego, a także w szkołach specjalnych dla uczniów niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem, z zaburzeniami zachowania.
4. W szkołach podstawowych specjalnych i gimnazjach specjalnych dla uczniów ze sprzężonymi niepełnosprawnościami, autyzmem - zajęcia rewalidacyjne nie obejmują nauki alternatywnych metod komunikacji.
5. W szkołach specjalnych dla uczniów niedostosowanych społecznie, zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem, z zaburzeniami zachowania w szkolnym planie nauczania należy uwzględnić zajęcia socjoterapeutyczne.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 stycznia 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z dnia 1 lutego 2005 r.) - Dz.U.05.19.165
Załącznik Nr 1 – Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych i gimnazjach.
Wskazania ogólne:
4. Na każdym etapie edukacyjnym w szkole podstawowej i gimnazjum wyodrębnia się:
1) zajęcia edukacyjne:
a) funkcjonowanie w środowisku,
b) muzyka z rytmiką,
c) plastyka,
d) technika,
e) wychowanie fizyczne,
f) etyka,
2) zajęcia rewalidacyjne.
Zadania szkoły:
17. Zapewnienie uczniowi udziału w różnych zajęciach rewalidacyjnych wspierających rozwój i mających wpływ na możliwości kształcenia ogólnego oraz realizację treści podstawy programowej. Zajęcia rewalidacyjne są prowadzone w celu:
1) wspomagania rozwoju ucznia,
2) rozwijania psychofizycznej sprawności ucznia oraz zdolności do odniesienia sukcesu,
3) rozwijania zainteresowań (w szczególności muzycznych, teatralnych, tanecznych, śpiewu i sportowych), sprawności manualnej oraz zdolności plastycznych,
4) usprawniania funkcjonowania ucznia oraz jego kondycji fizycznej,
5) wspomagania samodzielności społecznej,
6) wdrażania do aktywności ruchowej i kształtowania umiejętności samodzielnego organizowania wypoczynku i rekreacji.
Zajęcia rewalidacyjne są ustalane na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji. (Dz. U. z dnia 16 marca 2002 r.) - Dz.U.02.23.225
§ 10. 1. Przedszkole, szkoła i placówka prowadzą dzienniki zajęć, które nie są wpisywane odpowiednio do dziennika zajęć przedszkola, dziennika lekcyjnego i dziennika zajęć wychowawczych, jeżeli jest to uzasadnione koniecznością dokumentowania przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej, w szczególności dziennik zajęć dydaktyczno-wyrównawczych i specjalistycznych, w tym zajęć rewalidacyjnych i socjoterapeutycznych.
2. Do dzienników zajęć, o których mowa w ust. 1, wpisuje się w porządku alfabetycznym nazwiska i imiona odpowiednio uczniów lub wychowanków, indywidualny program pracy z uczniem lub wychowankiem, a w przypadku zajęć grupowych - program pracy grupy, tygodniowy plan zajęć, tematy przeprowadzonych zajęć, ocenę postępów i wnioski dotyczące dalszej pracy oraz obecność uczniów lub wychowanków na zajęciach.
§ 23. Dyrektor przedszkola, szkoły i placówki ponosi odpowiedzialność za właściwe prowadzenie i przechowywanie dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz za wydawanie odpowiednio przez przedszkole, szkołę lub placówkę dokumentów zgodnych z posiadaną dokumentacją.
|